Irak DEAŞ zaferine rağmen terörden kurtulamadı

Terör Örgütü DEAŞ, Haziran 2014´te neredeyse hiçbir direnişle karşılaşmadan başlattığı saldırılarda Irak topraklarının üçte birini ele geçirmişti. Bu saldırılar ve ardından örgüte karşı yürütülen operasyonlarda Musul, Enbar ve Salahaddin gibi bölgelerde büyük bir yıkım meydana gelmiş, milyonlarca kişi evlerini terk etmek zorunda kalmıştı. 

Musul´un özellikle "Eski Musul" denen yakasında on binlerce yerleşim alanı yerle bir olurken Musul Havalimanı, ülkenin en önemli bilim merkezlerinden Musul Üniversitesi, demir yolu istasyonu, köprüler ve hastanelerin büyük bölümü tahrip edilmişti. Musul ve Salahaddin gibi vilayetlerde DEAŞ´ın infaz ettiği sivillerin cesedinin yer aldığı onlarca toplu mezar bulunmuştu.

Terör örgütünün saldırılarını başlattığı ve ilk kontrolü sağladığı ülkenin ikinci büyük kenti Musul´un kurtarılması kolay olmamıştı.

Söz konusu saldırılar ve operasyonlarda 40 bine yakın insanın hayatını kaybettiği ifade ediliyor. Irak hükümeti, yürütülen savaşta askeri kaybın ne kadar olduğunu açıklamıyor.

Terör örgütü DEAŞ´a karşı verilen 3 yıllık mücadelede yaklaşık 5 milyon insan yerinden edildi. Bunların bir kısmı ülke dışına göç ederken önemli bir bölümü de içeride kurulan çadır kamplara sığındı.

Irak Göç ve Göçmenler Bakanlığı, Kasım 2017´de yayımladığı açıklamada, göç edenlerin sadece yüzde 42´sinin evine geri dönebildiğini belirtti. Buna göre, 5 milyon göçmenin yaklaşık 3 milyonu ülke dışı ve içindeki kamplarda hayatını sürdürmeye devam ediyor.

DEAŞ´a karşı savaş ülkeyi büyük mali kayba da uğrattı. Eski Başbakan Haydar el-İbadi´nin açıklamasına göre, DEAŞ´la savaşın Irak´a maliyeti 100 milyar doları buldu.

İbadi, 9 Aralık 2017´de DEAŞ´a karşı zafer ilan ederek, ülke topraklarının örgütten kurtarıldığını duyurdu. DEAŞ´ın yenilgiye uğratılmasıyla Irak´ın parçalanma riskinin bertaraf edildiğini ve birliğinin korunduğunu söyleyen İbadi, "Kurtuluş rüyası gerçek oldu." ifadesini kullandı.

Hâlihazırdaki Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi ise önceki gün yaptığı açıklamada, 10 Aralık´ı "Büyük Zafer Günü" olarak resmi tatil ilan etti.

Irak topraklarının DEAŞ´tan kurtarıldığı ilan edilse de geride kalan 1 yılda çeşitli bölgelerde terör saldırıları can almaya devam etti.

Bağdat, Salahaddin, Enbar ve Musul´da yıl içinde düzenlenen saldırılarda onlarca kişi hayatını kaybetti. Özellikle Musul´da son aylarda artan saldırıların ardından güvenlik durumunun gözden geçirilmesi çağrıları yükseldi.

Şii liderlerden Mukteda es-Sadr, terör örgütü DEAŞ nedeniyle Musul´un tehlikede olduğu uyarısında bulundu. Musul asıllı Sünni lider Usame Nuceyfi de hükümete seslenerek, Musul´daki güvenlik durumunun yeniden gözden geçirilmesini istedi.

Başbakan Adil Abdulmehdi, bu çağrılara karşılık Musul´da güvenlik durumunun iyi olduğunu belirtmekle birlikte DEAŞ´ın uyuyan hücreleri aracılığıyla saldırı peşinde olduğunu söyledi.

Güvenlik endişelerinin devam ettiği Musul´da DEAŞ´la savaşın izleri silinmiş değil.

Kadim kentin birçok bölgesinde savaşın bıraktığı tahribat, kentin çehresini değiştirdi. DEAŞ´ın yoğun saldırılarının yanı sıra karadan ve havadan yürütülen operasyonlarının merkezi olan Musul, kalkınma ve yeniden imarı bekliyor.

DEAŞ´la savaşın yürütüldüğü ülkenin batısındaki Enbar´da da acımasız savaşın izleri yerini koruyor. Musul´da olduğu gibi burada da harabeye dönüşen yüzlerce bina kullanılamaz halde bulunuyor.

Savaş nedeniyle yerlerinden olan Iraklıların önemli bölümü de evlerine dönmek için güvenlik endişelerinin giderilmesini ve yeniden imar çalışmalarının hız kazanmasını bekliyor.

DEAŞ zulmünden kaçarak Bağdat´a sığınan Enbarlı Muhsin el-Haidisi, hükümetin yeniden imar için verdiği sözünü tutmadığını belirterek, "Bölgemizde bugün yeniden yaşamak güç. Biz ve bizim gibi yüzlerce aile yerle bir olan evini bulamıyor. Bağdat´ta bize sığınmacı gözüyle bakılıyor." dedi.

Hadisi, yeniden imar için ayrılan bütçenin de bazı siyasi parti ve taraflarca kullanıldığını, kimsenin evsiz kalan vatandaşın durumuyla ilgilenmediğini söyledi.

Iraklı gazeteci ve araştırmacı Ali Naci ise DEAŞ tehdidinin devam ettiğine dikkati çekti. Naci, "Irak, askeri ve örgütsel olarak hala DEAŞ tehdidi altında bulunuyor. Güvenli olmayan ve güvenlik güçlerinin ulaşamadığı batıdaki çöl alanlar var. DEAŞ´ın ayrıca önemli lider kadrosu Irak asıllıdır ve bunların örgüt içerisindeki etkisi güçlüdür." dedi.

Irak´ın DEAŞ tehdidinden kurtulabilmesi için yıllar gerektiğini kaydeden Naci, örgütün bazı bölgeleri yeniden ele geçirme riskinin bulunduğunu söyledi.

Terör örgütü DEAŞ, Haziran 2014´te Musul, Salahaddin ve Enbar vilayetlerinin tamamıyla Diyala ve Kerkük vilayetlerinin bir kısmını ele geçirmişti. Söz konusu bölgeler peyderpey geri alınmıştı.

ABD öncülüğünde DEAŞ´a karşı Ekim 2014´te kurulan uluslararası koalisyon da bu mücadelede Irak yönetimine özellikle havadan destek sunmuştu.