Uzayda uydu sahibi 30 ülkeden biri olan Türkiye’nin aktif uydu sayısı, sabah saatlerinde başarılı bir şekilde fırlatılan Türksat 5B’nin yörüngesine oturtulmasıyla 8’e yükselecek.
Türkiye’nin, 4’ü haberleşme (Türksat 3A, Türksat 4A, Türksat 4B, Türksat 5A), 3’ü gözlem (Göktürk-1, Göktürk-2 ve RASAT) olmak üzere aktif 7 uydusu bulunuyor. Türkiye’nin ilk iletişim uydu denemesi olan Türksat 1A, 24 Ocak 1994’te uzaya fırlatıldı ancak rokette meydana gelen arıza nedeniyle 12 dakika 12 saniye sonra okyanusa düştü. Uydu teknolojilerine yatırımlarına devam eden Türkiye, 10 Ağustos 1994’te Türksat 1B ile uzaydaki yerini aldı.
Bu uyduların ardından Türksat 3A, Türksat 4A ve Türksat 4B uyduları uzaya gönderildi. AIRBUS D&S tarafından üretim süreçleri ve test aşamaları tamamlanan Türksat 5A ve Türksat 5B uyduları ise 2017’de imzalanan sözleşme sonrası bu şirketin Fransa’nın Toulouse şehrindeki tesislerinde üretilmeye başlandı. Türksat 5A, 8 Ocak’ta uzaya başarılı şekilde fırlatıldı.
Türksat 5B uydusu da bugün SpaceX firmasının ABD-Florida’da bulunan Cape Canaveral’daki fırlatma merkezinden uzaya yollandı. Falcon 9 roketiyle başarılı şekilde uzaya fırlatılan Türksat 5B’den ilk sinyal alındı.
Tamamen elektrikli itki sistemine sahip Türksat 5B’nin, istasyonlar aracılığıyla tüm yörünge ve alt sistem kontrolleri gerçekleştirilmesinin ardından mayıs-haziran döneminde “42 derece doğu” boylamındaki yörüngesine yerleşmesi bekleniyor.
Türksat 5B ile Türkiye’nin uydudan internet kapasitesi Ka-Bant sayesinde 17 katın üzerinde artırılmış olacak. Türksat 5B, Türkiye’nin yanı sıra Orta Doğu’nun tamamı, Basra Körfezi, Kızıldeniz, Akdeniz, Kuzey ve Doğu Afrika, Nijerya, Güney Afrika ve yakın komşu ülkelerini içeren geniş bir kapsama alanında hizmet verecek.
5B, sabit uydu servis sınıf uyduları Türksat 4A ve 4B’ye göre en az 20 kat fazla kapasite verimliliği bulunan yüksek verimli uydu kategorisinde yer alıyor.
Sıra Türksat 6A’da
Türkiye’nin en önemli projelerinden yerli haberleşme uydusu Türksat 6A’nın yapım çalışmaları da hızla devam ediyor. Uydunun kullanılacak alt sistemleri, uydu yer istasyonu ve yazılımları milli imkanlarla geliştiriliyor.
Türksat 6A’nın mühendislik modeli ekipman ve sistem üretimi tamamlanırken sistem seviyesi testleri Uydu Sistemleri Entegrasyon ve Test Merkezi’nde devam ediyor.
Uçuş modelinin de ekipman üretimi tamamlanırken sistem entegrasyon hazırlıkları sürüyor. Mühendislik modelinin sistem seviyesi testleri tamamlandıktan sonra ise uçuş modeli entegrasyon ve testlerine devam edilecek. Türksat 6A haberleşme uydusunun 2023’te uzaya fırlatılması öngörülüyor.
RASAT yer gözlem uydusu, TÜBİTAK Uzay’ın BİLSAT’ın ardından ikinci uzaktan algılama uydusu oldu. Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu olan RASAT, 17 Ağustos 2011’de Rusya’dan fırlatıldı. RASAT uydusu, tasarım ömrü 3 yıl olmasına rağmen 17 Ağustos 2021 itibarıyla yörüngede 10’uncu yılını başarıyla tamamladı.
Söz konusu uydu, güneşe eş zamanlı dairesel yörüngede 700 kilometre irtifada bulunuyor, 7,5 metre siyah-beyaz, 15 metre çok bantlı uzamsal çözünürlükte süpürçek kamerayla görev yapıyor.
Yeniden ziyaret zamanı ortalama 4 gün olan RASAT, 3 eksende kontrol edilebiliyor. Her bir çerçeve görüntüsünün boyutları 30×30 kilometre olan uydudan 960 kilometre uzunluğuna kadar şerit görüntü alınabiliyor.
Proje kapsamında, uydu montaj, entegrasyon ve test laboratuvar büyütülürken uydu tasarım, üretim ve test konularında 100’den fazla uzman yetiştirildi.
Göktürk-1 uydusu
Türk Silahlı Kuvvetlerinin hedef istihbaratına yönelik uydu görüntüsü ihtiyacını karşılamak amacıyla üretilen Göktürk-1 uydusu 2016’da uzaya fırlatıldı.
Alçak irtifa dünya yörüngesine oturan uydu, kamu kurum ve kuruluşları için çevre ve yapılaşmanın izlenmesi, tarımsal rekolte tespiti, belediyecilik uygulamaları, sınır kontrolü ve kadastro faaliyetleri gibi birçok alanda uzaktan algılama görevleri yapabiliyor.
Coğrafi kısıtlama olmaksızın dünyadaki herhangi bir yerde keşif için tasarlanan 0,50 metre çözünürlüklü uydunun ömrünün 7 yıl olması öngörülüyor.
Türkiye’de özgün olarak geliştirilen ilk yüksek çözünürlüklü keşif ve gözlem uydusu Göktürk-2, 2012’de gerçekleştirilen fırlatma operasyonuyla görev yörüngesine yerleştirildi.
Göktürk-2, Milli Savunma Bakanlığı, TÜBİTAK Başkanlığı ve TÜBİTAK UZAY-TUSAŞ iş ortaklığı tarafından imzalanan sözleşme kapsamında üretildi.
Uyduyla Türk Silahlı Kuvvetleri ve özel olarak Hava Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyaç duyduğu hedef istihbaratı ile sayısal ve coğrafi veri üretimi sağlanıyor. Ayrıca diğer kamu kurum/kuruluşları ile üniversite ve araştırma kurumlarının uydu görüntüsü istekleri karşılanıyor.
Yüksek yerlilik oranıyla üretilen ve 2,5 metre çözünürlüğe sahip gözlem uydusu, Türkiye’nin savunma, çevre, şehircilik, tarım ve ormancılık alanlarında önemli ihtiyaçlarına cevap veriyor. Söz konusu uydu, yaklaşık 640 kilometrelik bir şeridin görüntüsünü tek geçişte indirebilecek kadar yüksek hızlı veri haberleşmesine sahip bulunuyor.
Dünyanın her yerinden görüntü alma ve iletişim konisi içinde aktarma kabiliyetine sahip uydu, dünya etrafındaki bir turunu yaklaşık 98 dakikada tamamlıyor.
Göktürk-2 Projesi kapsamında uzay ve uydu sistemlerine yönelik teknoloji, uzman insan gücü ve altyapı geliştirilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının gözlem ve araştırma ihtiyaçlarının milli imkan ve kabiliyetlerle karşılanması hedeflendi.
Gelinen noktada, TÜBİTAK Uzay ve TUSAŞ bünyesinde gelecekteki uydu projelerinde görev alacak uzman insan gücü yetiştirilirken uydu ve ekipman seviyesi tasarım, analiz, üretim, montaj, entegrasyon ve test faaliyetlerine yönelik altyapı ve kabiliyetler kazanıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin uzaydaki 8’inci aktif uydusu olan Türksat 5B’nin uzaya fırlatılması dolayısıyla video mesaj yayımladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, mesajında, Türkiye ve Türk milleti adına bir gurur anına daha şahit olmanın heyecanını yaşadığını söyledi.
Türksat 5A uydusunun ocak ayında Falcon 9 roketiyle fırlatıldığını, haziranda da hizmete alındığını hatırlatan Erdoğan, “Bugün de ülkemizin en güçlü ve en yüksek kapasiteli haberleşme uydusu olan Türksat 5B’yi uzaya fırlattık. Bu uydu projemizde de yine Space X firmasının Falcon 9 roketini tercih ettik. Sayın (Elon) Musk’ı ve Space X firmasını Türkiye karşıtı lobilerin şantajına ve baskısına boyun eğmedikleri için şahsım ve milletim adına tebrik ediyorum.” dedi.
Türksat 5B uydusunun 42 derece Doğu yörüngesinde hizmet veren ve televizyon yayıncılığının yükünü taşıyan Türksat 3A ve Türksat 4A uydularına yedeklik yapacağını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“Ayrıca Türksat 5B’nin devreye girmesiyle veri iletim hızı ve kapasitesi 15 kattan fazla artacaktır. Bu sayede internet erişiminin kısıtlı olduğu bölgelere kara, deniz ve hava taşıtları da dahil olmak üzere kapsamı alanındaki kullanıcılara geniş bant uydu internet hizmeti verilebilecektir. Uydumuz 35 yıldan fazla manevra ömrüyle 42 derece Doğu yörüngesindeki frekans ve yörünge kullanım haklarının korunmasını sağlayacaktır. İletişim kapasitemizi daha da güçlendirecek Türksat 5B uydumuzun ülkemiz için, milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.”
Space X firmasıyla uzay çalışmaları alanında yürütülen başarılı ortak çalışmaların artarak devam etmesini temenni eden Erdoğan, bu gururu yaşatan herkese şükranlarını sundu. Türkiye’nin yeni uydusu Türksat 5B, Türkiye saatiyle 06.58’de ABD’nin Florida eyaletindeki Cape Canaveral Üssü’nden başarıyla uzaya fırlatıldı.
