Reuters´ın haberine göre ABD´de Cumhuriyetçi Senatörler Rick Scott ve Todd Young, ABD Senatosu´na Rusya´dan S-400 hava savunma sistemi satın alan Türkiye´ye yaptırım uygulanması için çağrıda bulunduğu bir karar tasarısı sundu.
Karar tasarısının taslağında, Türkiye´nin S-400 hava savunma sistemini satın alması ?ABD´nin güvenlik hakkına doğrudan ve büyük bir tehdit.? olarak tanımlanıyor. Karar tasarısının kabul edilmesi durumunda, Türkiye´ye ?ABD´nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında belirlenen yaptırımların tamamen uygulanması´ öngörülüyor.
Cumhuriyetçi Senatör ayrıca ABD Başkanı Donald Trump yönetimine ?Rusya´nın oluşturduğu tehdidin değerlendirilmesi ve Türkiye´nin daimi NATO üyeliğinin gözden geçirilmesi için NATO´ya toplantı talebinde bulunması? çağrısı yapıyor. Senato´nun Dıilişkiler Komitesi´nden Demokrat Senatör Bob Menendez de Türkiye´yi F-35 programından çıkarmanın yeterli olmadığını ifade etti.
Yazılı açıklamasında Menendez, ?Yasalar açıkça ?Rusya´nın savunma ve istihbarat sektörleriyle ?önemli işlemler yapanlar´ için cezalar öngörüyor, bu da açıkça S-400 sisteminin teslimatını da içerir.? dedi. Menendez, Trump´ın CAATSA´yı uygulamayı reddetmesi durumunda ABD yönetimini Türkiye´ye yaptırım uygulamaya zorlayacak bir yasa tasarısı sunacağını söyledi.
Kanun hükmünde olmasa da böyle bir karar tasarısının Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Senato´dan geçmesi, Ankara´ya yaptırım uygulaması için ABD Başkanı Trump üzerinde baskı oluşturabilir. Cumhuriyetçi Senatör Scott´un önergesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdğan´ı da ?ülkeyi otoriterliğe sürüklemek, insan hakları ihlalleri yapmakla? eleştiriyor ve Türkiye´nin ?radikal İslamcı militan örgütlerle aynı safta yer alarak ABD´nin müttefiki İsrail´i tahrik ettiği? ifade ediyor.
ABD Başkanı Trump, S-400 krizinden sonra Türkiye´ye yaptırım uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin bir soruya ?Şu anda yaptırımlara bakmadığı? cevabını vermiş ancak daha sonra yaptığı açıklamada ise ?Ne yapacağımızı göreceğiz. Bunları henüz duyurmadık.? diye konuştu.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon da Türkiye´nin Rusya´dan S-400 savunma sistemini satın almasından dolayı ortak F-35 savaş jeti programına katılımını askıya aldığını duyurmuştu. Türkiye, kararın ?adil olmadığını´ söylerken, NATO da Türkiye´nin F-35 sisteminden çıkarılmasının ?kaygı verici olduğunu´ söyledi.
Cumhuriyetçi Senatör Scott´un önergesinde yer alan CAATSA yaptırımları daha önce de Kongre´nin açıklamalarında yer aldı. Türkiye´nin Rusya´dan S-400 satın almasının CAATSA´nın 231´inci maddesini ihlal edeceği belirtiliyor.
CAATSA nedir?
Kongre´nin 2017´de onayladığı CAATSA yasası, Rusya, İran ve Kuzey Kore´ye son dönemlerde uygulanan yaptırımların önünü açmıştı. Eylül 2018´de ise ilk kez Çin´in Merkezi Askeri Komisyonu´nun Cihaz Geliştirme Departmanı´na karşı CAATSA altında dolaylı yaptırım uygulandı.
Trump´ın Kongre´nin baskısıyla 2017´de imzaladığı yasa, Rusya´nın Kırım´ı ilhak etmesi, Ukrayna´nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemesine karşı 2016´da Barack Obama döneminde uygulamaya konan yaptırımları güvence altına alıyor.
Yasa, ABD Başkanı´nın aralarında vize yasağı getirmek, ABD merkezli ithalat-ihracat bankasına (ABD Eximbank) erişimi engellemek, ABD finans kurumlarıyla işlemleri kısıtlamak ve ihracat ruhsatlarını iptal etmek gibi seçeneklerin olduğu 12 yaptırım maddesinden 5´ini seçmesini öngörüyor. Ancak CAATSA, yaptırımlar için takvim oluşturulmasında belirleyici olmuyor, dolayısıyla ABD Başkanı Trump´ın yaptırımları süresiz erteleme yetkisi de bulunuyor.
Kaynak: BBC Türkçe
