Medya araçtır. Söz, yazı, görüntü, enformasyon veya haber şeklinde bir bilgi veya mesajı bir kaynaktan diğer bir kaynağa veya hedefe iletir. Bilgi ve enformasyonun derlenmesi ve kitlelere dağıtılması toplum için hayatidir. Medya bilgi, enformasyon ve haberin toplumda akışını sağlamakla, insanların ve organizasyonların rasyonel ve doğru karar vermesine, etkili ve verimli hareket etmesine imkan sağlar; bu yüzden stratejik önemi haizdir.
Medyanın demokratik toplumların ve yönetimlerin ayrılmaz bir parçası olduğunu sıklıkla tekrarlarız. Peki, neden böyledir? Bunları şöyle sıralayabiliriz:
1) Medya topluma bilgi ve haber sunar
2) Kamuoyu oluşumuna katkı sağlar
3) Toplum (halk, kamu) adına iktidarlar üzerinde gözetim ve denetim işlevi görür
4) Tüm bu yollarla demokratik yönetimin sağlıklı şekilde işlemesine katkıda bulunur
Demokrasiyi farklı biçimlerde tarif etmek mümkündür. En yalın tarifiyle demokrasi halkın yönetime katılmasıdır. Bir başka tarife göre, demokrasi kurallar ve kurullar yönetimidir. Bir diğerine göre, demokrasi yönetimlerin seçimle göreve gelip, seçimle görevden ayrıldığı bir sistemdir. Görüldüğü üzere, bu tariflerin her biri temsili veya anayasal demokrasinin farklı yönlerine işaret etmektedir. Bu sebeple her birini katılım, çoğulculuk, şeffaflık, hukukun üstünlüğü, denetim, hesap verebilirlik gibi önemli bileşenlerle birlikte değerlendirmek gerekir. Yasama, yürütme ve yargı arasında güçler ayrımının sağlanması, özellikle yürütmenin sınırlandırılması, bu kapsamda demokrasilerin hem olmazsa olmazı hem de en önemli meselesi olarak karşımıza çıkar.
Güçler ayrımı yoluyla yürütmenin sınırlandırılması ile insan hakları bildirgelerinde sıklıkla vurgulanan eşitlik, özgürlük, adalet talepleri hiç kuşkusuz bir madalyonun iki yüzüdür. İnsan hakları beyannamelerinde dile getirilen ilkeler, başta insan onuruna yakışır saygın yaşam hakkı olmak üzere temel haklar ile basın özgürlüğü dahil fikir, inanç ve ifadeye dair özgürlükler ancak güçler ayrımının olduğu, yürütmenin sınırlandırıldığı yönetimlerde mümkün olabilir.
Bir toplumda bireylerin çoğulcu bir ortamda tercihte bulunması, taleplerinin saygıyla karşılanması ve farklı talep ve tercihler arasında bir öncelik veya uyumlaştırma (optimizasyon) yapılarak ortak bir karara varılması ancak vatandaşların taleplerine karşılık verme kapasitesine sahip şeffaf, hesap verebilir yönetimlerde olur. Böyle bir yönetim nasıl mümkün olabilir? Bu sorunun cevabının bir kısmı kültürel birikime, bir kısmı yasama, yürütme ve yargı başta olmak üzere yapısal (idari ve hukuksal) düzenlemelere ve bir kısmı da medyaya işaret eder.
Medya ve demokrasinin kesiştiği alanlardan biri bilgi ve enformasyona dairdir. Bilgi, enformasyon ve haberin (geniş anlamda iletişimin) olmadığı bir yeri ve bir organizasyonun varlığını tahayyül etmek neredeyse imkansızdır. Toplum hayatında veya insan-doğa ilişiklerinde haber çeşitliliğini ve haberin işlevlerini düşündüğümüzde nasıl bir değerden söz ettiğimiz anlaşılabilir. Bilgi ve haber demokrasi için de stratejiktir. Haklarının neler olduğunu bilmeyen bir insan o haklarını kullanabilir mi? Ya da hakları ihlal edildiğinde, onun farkına varabilir ve hakkını arayabilir mi? İşte bu sorular diğer kurumların yanı sıra, medyanın bilgilendirme ve haber verme işlevinin önemini gösterir.
