Brüksel´deki iki günlük NATO liderler zirvesi, kaosla sona erdi. Zirveye, ABD Başkanı Donald Trump´ın ?dengesiz´ tavırları damga vurdu. Trump, bir yandan ikili görüşmelerde ılımlı mesajlar verirken, diğer yandan liderleri NATO´dan ayrılmakla tehdit etti. Trump, gerginliği gece Twitter´dan attığı mesajlarla başlattı. ABD´nin, Avrupa´yı Rusya´dan korumak için milyarlarca dolar harcadığını, bunun karşılığında Avrupa ile Rusya arasında doğalgaz hattı kurulduğunu belirten Trump, bu durumu ?kabul edilemez´ şeklinde niteledi. Trump ardından NATO üyelerine savunma harcamalarını artırma çağrısında bulundu. Bu açıklamaların ardından, NATO liderleri apar topar acil toplantı kararı aldı. Trump´ın, bu toplantıda NATO´dan çıkma tehdidinde bulunduğu öne sürüldü. Bir yandan Avrupa ile ABD arasında devam eden ticarette gümrük vergisi anlaşmazlığı, diğer yandan Trump´ın NATO üyelerine savunma harcamalarını artırma baskısı nedeniyle süren gerginlik, Trump´ın NATO´dan ayrılma tehdidi nedeniyle tavan yaptı. Trump´ın üye ülkeleri tehdit ettiği iddiasını, alman DPA ajansı ve bazı Amerikan medya kuruluşları dile getirdi. Reuters´in ulaştığı kaynaklarsa Trump´ın doğrudan tehditte bulunmadığını, ancak ?sert sözler´ söylediğini aktardı. Trump, ardından yaptığı basın toplantısında konuya ilişkin soruya ?Taahhütlerini yerine getirmezlerse çok mutsuz olacağımı söyledim? yanıtını verdi. Trump ayrıca ?İstesem ülkeyi Kongre´nin onayı olmadan NATO´dan çıkarabilirim. Ama buna gerek yok? dedi. Trump, toplantıda NATO liderlerini, savunma harcamalarını GSYH´nin yüzde 4´üne çıkarma konusunda ikna ettiğini söyledi. Hemen hemen hiçbir NATO ülkesi henüz yüzde 2 olarak belirlenen hedefe ulaşmamışken, Trump gece Twitter´dan yazdığı mesajda oranın yüzde 4´e çıkarılması gerektiğini söylemişti. Toplantıda ise liderleri bu konuda ikna ettiğini öne sürdü ve ?NATO´nun iki gün öncesine göre daha güçlü´ olduğunu belirterek ittifaka bağlılıklarını vurguladı. Ancak ABD Başkanı´nı Fransa lideri Emmanuel Macron yalanladı. Macron, acil toplantıdan sonra yaptığı açıklamada liderlerin Trump´la bu yönde bir mutabakata varmadığını söyledi. Macron ayrıca Trump´ın doğrudan birlikten ayrılma tehdidinde de bulunmadığını dile getirdi. Merkel de Trump´ın iddiasını yalanladı.
Öte yandan Trump, Avrupa Birliği´nin ticari müzakereleri iyi niyetle yapmaması halinde Avrupa´dan ithal otomobillere sınırlama getirileceği uyarısında bulundu. Belçika´nın başkenti Brüksel´de düzenlenen NATO zirvesinin ardından basın toplantısı düzenleyen Trump, AB´nin ABD´ye ticari olarak iyi davranmadığını söyledi. AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile ticari konuları müzakere etmek üzere 25 Temmuz tarihinde bir araya geleceğini belirten Trump, ?Eğer AB iyi niyetle müzakere yapmazsa, ülkemize neredeyse sıfır seviyesinde veya çok düşük bir seviyede vergiyle gelen milyonlarca otomobille ilgili bir şeyler yapacağız? diye konuştu.
KRİZ ÇIKARAN ÜÇ HAMLE
1-?Para verin´ baskısı
Donald Trump için NATO zirvesinin en önemli konusu, üye ülkelerin savunma harcamalarını artırması. NATO´nun Avrupa´yı Rusya´ya karşı koruduğunu, buna karşın ittifakın giderlerinin yüzde 90´ını karşıladığını vurgulayan Trump, üye ülkelerden maliyete ortak olmalarını istiyor. NATO üyelerine savunma harcamalarını ülke GSYH´sinin yüzde 2´sina çıkarma baskısı yapan Trump, nihai hedefini ise yüzde 4 olarak değiştirdi.
2-?Çıkarım´ tehdidi
Donald Trump, harcamaları artırma için Avrupa ülkelerine yaptığı baskıyı artırdı. Zirvede ilk gün toplantıların sona ermesinin ardından Twitter´dan paylaştığı mesajlarla ortamın gerilmesine ve acil toplantı yapılmasına neden olan Trump´ın, bu görüşmeler sırasında NATO´dan çıkma tehdidinde bulunduğu öne sürüldü. Trump, toplantıdan sonra ?İstesem ülkeyi NATO´dan çekebilirim ama buna gerek yok? dedi.
3-Gürcistan kozu
Trump´ın Avrupa ile Rusya arasındaki doğalgaz boru hattını eleştirmesinin ardından, NATO´dan Gürcistan´a üyelik teklifi geldi. Stoltenberg, zirvede gazetecilere yaptığı açıklamada, ?Gürcistan NATO üyesi olacak. Müttefikler bunu dün teyit ettiler? ifadelerini kullandı. Üyelik için Gürcistan ile çalışmaya devam edeceklerini aktaran Stoltenberg, Tiflis yönetiminin NATO üyeliği için başarılı reformlar yaptığının altını çizdi.
İlk kemer sıkma adımı: Afganistan´da savaş bitecek
ABD Başkanı Trump´ın harcamalar konusundaki baskısının ardından, NATO´dan Afganistan´da barış adımı geldi. Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani´yi ağırlayan NATO liderleri, ülkede Taliban´la barış sağlanması konusunda görüşmeler yaptı. Hala önemli miktarda NATO gücünün bulunduğu Afganistan´da, Taliban ile hükümet arasındaki görüşmeler, geçen aylarda çıkmaza girmiş ve Taliban masadan kalkmıştı. ABD´nin 2001´de işgal ederek Taliban yönetimini devirdiği Afganistan´da, savaş o yıldan beri devam ediyor.
Moskova´dan sert tepki: LNG satmak için yapıyorsun
Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, ABD´yi kendi sıvılaştırılmış doğalgazını (LNG) satabilmek için Avrupa´ya baskı yapmakla suçladı. Rusya´nın uzun süredir Avrupa´nın enerji güvenliğine katkı yaptığını savunan Peskov, ?Boru hatları ile iletilen doğalgazdan başka daha güvenilir hiçbir enerji kaynağı yoktur? diye konuştu. Kuzey Akım 2 ile Almanya´nın Rusya´ya daha fazla bağımlı hale geleceğine yönelik eleştirileri değerlendiren Peskov, ?Buna katılamayız, çünkü boru hatları ile doğalgaz iletimi bir ülkeyi diğeri bağımlı hale getirmez, her iki ülke de birbirine ortak bir şekilde bağımlı hale gelir. Bu da istikrarı ve farklı alanlarda ortak çıkarların olduğu gelişmeleri garanti altına alır? dedi.
