İnsanlık, duyguların köreldiği ve buna paralel olarak duyarlılığın kaybolduğu bir çağda savruluyor. Kendi varoluş hakikatini unutan insan, eşref-i mahlûkat olarak yaratıldığı gerçeğini terk edip belhüm adal (hayvandan da aşağı) bir seviyeye doğru hızla yol alıyor. Oysa insana bahşedilen akıl, irade ve vicdan gibi üstün özellikler, onu mahlûkatın en şereflisi yapıyordu. Ne var ki, bu değerler hoyratça harcanıyor, insaniyetin temel direkleri olan vefa, sadakat, saygı, hürmet ve edep birer birer yok ediliyor.
Allah, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyuruyor:
"Andolsun, biz insanı en güzel bir biçimde yarattık. Sonra onu aşağıların aşağısına indirdik. Ancak iman edip salih amel işleyenler başka; onlar için tükenmez bir ecir vardır." (Tîn, 4-6)
İnsan kaybolan değerini bulabilecek mi?
Bir zamanlar vefa, sadakat ve edep insanın en güzel süsüydü. Lakin bugün, insana yakışan bu vasıflar, ondan öte hayvanlarda bile görülür oldu. İnsan, köpek kadar sadakat gösteremez hale geldi, eşek kadar sabır gösteremez oldu, karga kadar edep sahibi olamaz hale düştü. Hâlbuki insan, yaratılmışların en şereflisi olarak bu hasletleri bizzat kuşanması gereken varlıktı. Ancak, insani değerlerden sıyrıldıkça çakaldan daha çakal, tilkiden daha kurnaz, yılandan daha zehirli bir hale bürünüyor.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), bir hayvanı dahi kandırmayı yasaklayan bir merhamet anlayışı getirmişti. Bir hayvanı kandırarak yakalamaya çalışan birine şu uyarıyı yapmıştı:
"Bu yaptığın aldatmadır. Sakın aldatma!" (Buhârî, Edeb 69)
İslam, hayvana bile hile yapmayı yasaklayan bir ahlak sistemi getirirken, bugün Müslüman, bırakın hayvanı, kardeşini dahi aldatmaktan çekinmiyor. Müslümanın Müslümana güveni sarsılmış, hatta insan insana güvenemez hale gelmiştir. İnsan, en güvendiği kişiden hainlik gördüğünde yüreği parçalanır. Bir zamanlar Sezar'ın, en yakın dostu Brütüs tarafından hançerlendiğinde haykırdığı "Sen de mi Brütüs?" feryadı, bugün "Siz de mi Brütüs?" olarak çoğalmış ve güven duygusunun tarihsel bir kırılma noktası haline gelmiştir.
İnsanın Maskeleri çeşitlendi ve çelişkileri arttı. İnsanın olduğundan farklı görünmesini ifade eden ikiyüzlülük çok yüzlülüğün en küçük değeri oldu. Buna ne isim verilir onu da bilemiyorum. İnsan artık göründüğü gibi olmaktan çok uzakta. Kendi menfaatine göre şekil alan, bulunduğu ortama göre karakter değiştiren, dün savunduğunu bugün yerle bir eden, çıkarı için her türlü değeri yok sayan bir varlığa dönüşüyor. En güzel surette yaratılan insan, şimdi şekilden şekle girerek, her gün yeni bir kimlik takınarak insanlığını unutuyor. Oysa ahlak insana ne de güzel yakışıyor! Ama insan, ahlak elbisesini çıkarıp arsız, edepsiz, haya ve utanma nedir bilmez bir hale geldiğinde, artık o insanlıktan nasibini almış biri olmaktan çıkıyor.
Daha da kötüsü, bu yozlaşmayı sorgulamak yerine normalleştiriyoruz. Ahlaksızlığı, hilekârlığı, sadakatsizliği ve vefasızlığı bir hayat tarzı olarak benimseyenler, bu çöküşü sıradanlaştırarak insanı hakikatten daha da uzaklaştırıyor.
Bugün “Nereye bu gidiş?” sorusunu sormaya bile gerek kalmadı. Gidişat apaçık ortada: İnsan, insanlıktan uzaklaşıyor. Fıtratından koparak bir çıkmazın içine sürükleniyor. Ancak hâlâ bir çıkış yolu var. Çünkü Allah, insanı bir kez belhüm adal seviyesine düşürdü diye orada bırakmıyor. Tîn Suresi'nde buyurduğu gibi, iman eden ve salih amel işleyenler için tükenmez bir ecir vardır.
Öyleyse ey insan! Kendine gel! Neden halden hale geçiyorsun? Bir gün sadık, bir gün hain; bir gün vefalı, bir gün vefasız; bir gün dürüst, bir gün sahtekâr... Bu savrulmayı bırak ve tekrar insan ol! Allah’ın sana bahşettiği fıtratına dön, çünkü insan olmak kadar güzel bir makam yoktur.
Ve unutma: Allah, kullarını görmektedir.
Selam ve dua ile...
Engin GÜLTEKİN
Eğitimci-Yazar-Sosyolog
