Uzun bir zamandır karşı yakaya yolum düşmemişti. Meğer ne çok şey değişmiş. Yeni kavşaklar, yeni alt-üst geçitler yapılmış. Hele o tünel! Tereddütle girdim, çünkü başkaca bir tercih hakkım yoktu zaten. Ancak çıkışı seçebilecektim. Nereden girdiğimi hatırlıyorum ama nereden çıktığımı anlayana kadar eperce ter döktüm. Neyse ki navigasyon imdadımıza yetişti de yolumuzu, yönümüzü bulabildik.
Olan bitende bir dahlimiz yoksa, değişikliğe dair şaşkınlığımız bir kat daha artıyor. Bu işleri planlayan belediye mühendisi veya her gün buradan geçen otobüs şoförü benim kadar şaşırmıyordur elbette. Şaşkınlık; geçen süre ve değişimin büyüklüğüyle orantılı olarak artıyor.
Şaşırmak aslında farkına varmanın bir işareti, iyi bir şey yani. Bir de şaşıramamak var, kanıksamak, irdelemeden kabullenmek. Tünele girmişsin ama nereden çıkacağını merak bile etmiyorsun.
Beş asırdır bilime katkı sunamamış bir inanç ve zihin dünyasının fertleri olarak bilim ve teknolojideki gelişim ve değişimi işte bu ruh haliyle izliyoruz. Elimizdeki cihazın özelliklerinin onda birini bile çözüp faydalanmadan bir üst versiyonu çıkıyor karşımıza. Tünelin öbür ucunun nereye çıktığını bilemediğimiz gibi elimizdeki cihazın da nelere kabiliyetinin olduğunu kestiremiyoruz. Cazip faydalarının arkasındaki tehlikelerden çoğunlukla haberdar bile değiliz. Dinlenebiliyor veya takip edilebiliyor olabiliriz, ama umurumuzda da değil.
Bu teknolojik gelişmenin bir yerine eklenemeyince gittikçe artan bir oranda tüketim toplumu olup çıkıyoruz. Arabanın bile zor gidebildiği bir Afgan kasabasında X marka cep telefonunun koca reklamını görmek şaşırtmıyor. Evde henüz su yok ama çatıda güneş enerji pil paneli, tablet ve televizyon var. Son elli yılda dilimize giren onca kelimenin giriş kapısı da bu teknolojik ürünler.
Batı/l kendi ürünlerini dayatmıyor yalnızca. Kendi kelimelerini, kendi kavramlarını da dayatıyor. Onun kavramlarıyla onun gibi düşünmek, daha doğrusu onu dediklerini doğrulamak zorunda kalıyoruz.
Beş asırdır uyuyor Müslüman dünya. “Canlı” kalmasının bedelini özgürlüğü ve sahip olduğu diğer nimetlerini kaybederek ödüyor.
Yanı başımızda yükselen feryatları duymazdan gelmenin dayanılmaz hafifliğini yaşıyoruz. Komşumuzun işgalini dizi film tadında canlı yayınlıyor ve biz gerçekliği kavrayamadığımız için bir tepki de veremiyoruz. İstedikleri zaman işgal ediyor, istedikleri zaman bir harabe olarak terk edip gidiyorlar.
“Kıtaları ipek bir kumaş gibi keser biçerdik. Kelleler damlardı kılıcımızdan. Bir biz vardık cihanda, bir de küffar…”(*) Şimdi küffar bizim kıtamızı Amerikan bezine gösterilen kayıtsızlıkla kesip doğruyor.
Değil “Asrın idrakine İslam’ı söyletmeyi”, böyle bir düşüncenin hayalini bile kuramadık. “Bilginin İslamileştirilmesi” tozlu raflarda unutuldu gitti.
Son dönemeç daha acı sonuçlar doğuracak cinsten. Sanal bir dünyanın inşası hızla devam ediyor. Para sanal, ürün sanal. Olup bitenin adını koyamıyoruz, hedeflerini kestiremiyoruz. Ödünç kavramlarla ancak birbirimizi suçlayacak argümanlar geliştirebiliyoruz. Onlar kazanıyor ve biz kaybediyoruz her adımda.
“Kim bilir nerede, nasıl kaç yaşında” bir namazlık saltanatımız! Olmadan uyanabilecek miyiz? Her Ramazan’da sakızın orucu bozup bozmadığı döngüsünden çıkabilecek miyiz? İlim adamlarımız, din adamlarımız!, öncülerimiz, önderlerimiz önümüze düşebilecek mi?
Ashab-ı Kehf uyandığında sadece bir gün gecelediklerini zannediyordu. Karınları acıkmıştı ve içlerinden birini yiyecek alması için çarşıya yolladılar. Etrafta pek çok şeyin değiştiğini hissediyor ama adını koyamıyordu çarşıya gelen. Ta ki cebindeki gümüş parayı gösterene kadar, çarşı birden kaynamaya başladı.
Cebimizdeki paranın çarşı pazarda artık bir işe yaramadığını gördüğümüzde bizim tepkimizin ne olacağı, sonumuzun ne olacağıyla yakından ilintili.
Ashab-ı Kehf’in üç yüz dokuz yıl uyuması bir mucizeydi, bizim beş yüz yıl uyumamız ise bir musibet!
(*) Cemil Meriç
