Mustafa Kaya yazdı;
Ortadoğu yeni gelişmelere gebe. İsrail’in her Ramazan ayında işgal atındaki Filistin topraklarında şiddet ve zulmünü artırması ve Gazze’ye saldırılarının ardından 21 Mayıs’ta sağlanan ateşkes ile birlikte şimdi diplomatik girişimler öne çıkmaya başladı. Kabinesinin neredeyse tamamını İsrail yanlısı isimlerden oluşturan Amerika Birleşik Devletleri ( ABD) Başkanı Joe Biden, ateşkesin peşinden Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ı İsrail, Filistin, Mısır ve Ürdün’den oluşan görüşmeler trafiği için bölgeye gönderdi. Bununla birlikte Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman Türkiye’ye geldi. Sherman da içinde Fener Rum Patrikhanesi’nin olduğu bir dizi programlar çerçevesinde Türkiye’de Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ile görüşmeler yaptı. Sherman’ın görüştüğü yetkililer muhtemelen Başkan Joe Biden’ın YPG/PYD’nin de dâhil olduğu programa destek için bütçeden 522 milyon dolar ayrılması talebini ve Kongre’den beklediği onayı sormuşlardır. Ayrıca, “Blinken neden gelmedi de sizi buraya gönderdi?” sorusuna da cevaplar aramışlardır diye düşünüyorum. Bir de Bayan Sherman’a tabii olarak Türkiye olmadan Filistin meselesinin çözüm çabalarının hep kadük kalacağı hatırlatılmıştır diye ümit ediyorum.
Diğer taraftan İsrail’in Gazze’ye saldırıları esnasında ABD’nin bunu “meşru müdafaa” hakkı olarak görmesine rağmen, Biden yönetimi hem ABD içinden hem de bölge ülkelerinden gelen baskılara daha fazla dayanamadı. İsrail gazetesi Haaretz bile İsrail saldırılarında hayatını kaybeden 67 Gazzeli çocuğun fotoğrafını yayınladı ve "Savaşın bedeli bu" manşetiyle çıktı. Bunun yanında her ne kadar failin İsrail olduğunu açıkça yazmasa da New York Times gazetesi de benzer şekilde savaşta hayatını kaybeden çocukların fotoğrafları ile "Rüyaları ve kâbuslarıyla birlikte gömüldüler" ifadesini kullandı. İsrail ve Amerika’daki gazetelerin dahi yaşananları bu şekilde yorumlamaları neticesinde Başbakan Benyamin Netenyahu’nun içerde sıkışmışlığı daha da artmış oldu. Ayrıca Batı şehirlerinde, dünyanın farklı bölgelerinde, İsrail’le normalleşme anlaşmaları yapan Körfez ülkeleri dâhil birçok ülkede İsrail karşıtı gösterilerin sokaklara taşması, meydanları hareketlendirmesi İsrail’in algı operasyonlarına geçit vermedi. İşte bu yüzden Blinken böyle bir Ortadoğu turuna mecbur kaldı. Netanyahu ile ortak basın toplantısı düzenleyen Blinken ziyaretlerin amacını, “ABD'nin İsrail'in güvenliğine desteği ortaya koymak, Batı Şeria ve Kudüs'te gerilimin düşürülmesi için geniş kapsamlı çalışmalar yürütmek, Gazze'ye acil insani yardım ulaştırılmasını sağlamak, Filistin halkı ve Filistin yönetimiyle ilişkileri ilerletmek" olarak açıkladı. Bu açıklamanın satır aralarında da aslında dünyadan yükselen İsrail karşıtlığı karşısında ABD’nin kayıtsız kalamadığını görmek mümkün. Çünkü Blinken bu açıklamasının ardından Filistin’e 360 milyon dolarlık yardım yapmak için harekete geçtiklerini açıkladı. Yani ABD dünya kamuoyunda İsrail için verdiği koşulsuz desteğin maliyetlerini kontrol etmeye ve ipin ucunu kaçırmamaya çalışıyor. Kendince ara formüller geliştirmenin hesaplarını yapıyor. Gazze’deki enkazın altında kalanın İsrail olduğu çoğunluğun ittifak ettiği bir sonuç ve ABD kendisini bu enkazdan kurtarmayı hedefliyor.
Bununla birlikte bu sürecin HAMAS’ın elini daha da güçlendirdiğini söylemek mümkün. Ateşkes görüşmelerinde zaten muhatap alınıyordu ama bu sefer masada eli düne göre çok güçlendi. Ayrıca eski ABD Başkanı Donald Trump’ın kurduğu “Yüzyılın Anlaşması” tuzağı ters tepti. Bölge ve genel hatlarıyla insanlık oldubittilere karşı ortak bir zeminde buluştu. Yıllardan beri iç savaşın, açlık ve sefaletin kol gezdiği Yemen’de bile insanlar Filistin, Kudüs, Mescid-i Aksa için büyük gösteriler düzenledi. Şimdi artık top İslam ülkelerinde. Bir araya gelebilmeleri ve sorunlarını masaya yatırmaları düne göre daha kolay. Buradan Filistin için bir çıkış bulma imkânı eskiye oranla daha da mümkün. Böyle bir birliktelik İslam ülkelerinin kendi aralarındaki sorunların konuşulmasını da kolaylaştıracaktır. Blinken’ı Ortadoğu’ya gönderen güç halkların ortak dayanışması ve İsrail’in algı operasyonu balonlarının bir bir patlamasıdır. Bu zemin üzerine yeni bir Ortadoğu inşa etmek için harekete geçme zamanı ve çok fazla vakit yok.
