Yemen´i 34 yıl boyunca yöneten Ali Abdullah Salih, Cumhurbaşkanlığı döneminde mücadele ettiği ancak, ülkede 2011 yılında patlak veren halk ayaklanmalarının ardından değişen dengelerle 2013 yılında "müttefik" konumuna geldiği Husilerin dünkü saldırısı sonucu hayatını kaybetti.
Kuzey Yemen´in 5´inci, 1990 yılında tek devlet haline gelen Yemen´in ilk Cumhurbaşkanı olan Salih, yönetimi boyunca muhaliflerine karşı uyguladığı "sindirme" politikasıyla biliniyordu.
Salih, Arap Baharı sürecinde ülkesinde başlayan halk ayaklanmalarına önce dirense de daha sonra yönetimi yardımcısı mevcut Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi´ye bıraktı. Ancak, 2013 yılında tekrar Yemen sahnesine çıkan Salih´in rolü, bu kez mücadele ettiği Husilerle aynı safta yer almaktı.
Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerine bağlı medya organlarında bu ittifak "yılanlarla dans" şeklinde nitelendiriliyordu. Husiler ve Salih arasında yönetim başta olmak üzere birtakım konularda yaşanan sorunlar sık sık silahlı çatışmalara dönüştü. Salih, söz konusu çatışmaların ardından dün müttefikleri tarafından öldürüldü.
Ali Abdullah Salih kimdir?
Sana´nın güneyindeki Senhan aşiretine bağlı fakir bir ailenin çocuğu olarak 21 Mart 1942´de dünyaya geldi. Salih, küçük yaşlarda babasını kaybetti. Çocukluk yıllarını üvey babasının himayesinde geçiren Salih, Yemen´de dönemin klasik eğitim kurumlarında okuma-yazma öğrendi ve Kur´an-ı Kerimi ezberledi. Henüz 13 yaşındayken İmamiyye Ordusu´na katılmak için başvursa da yaşının küçük olmasından dolayı reddedildi. Ardından 1960 yılında subay okuluna yazıldı.
Başkent Sana´da 60´lı yılların başlarında yaşanan kargaşalarda cumhuriyetçilerin yanında yer aldı. 1964 yılında Zırhlı Birlikler Okulu´na katılan Salih, Zırhlı Birlikler Komutanlığına kadar yükseldi. 1975´te Taiz kenti Garnizon Komutanlığına getirildi.
Askeri başarıları ülke yönetiminde söz sahibi Başkanlık Konseyi Üyeliğine yükselmesinde etkin oldu. Ardından gelişen olaylar sonucu öldürülen Yemen Cumhurbaşkanı Abdulkerim el-Arşi´den boşalan Devlet Başkanlığı koltuğuna 17 Temmuz 1978 günü 6´ıncı Yemen Cumhurbaşkanı olarak oturdu.
Aldığı "idam" kararları
Cumhurbaşkanlığına gelişinden kısa süre sonra 10 Ağustos 1978´de, darbe planlama ve girişimiyle suçlanan 30 kişi hakkında aldığı idam kararıyla dikkati çekti. Muhaliflere karşı yapılan bu operasyonun ardından siyasi adımlar atarak 1979´da Genel Halk Kongresi Partisi´ni kurdu. Ölünceye kadar da partinin genel başkanı olarak kaldı.
Güney´deki marksist ideolojiyle yönetilen Demokratik Yemen Halk Cumhuriyeti eski Başkanı Ali Salim el-Bayd´la anlaştı. İki ülke arasında kısa süreli savaş ve çatışmanın ardından güneyin yenilmesiyle iki ayrı yönetim 1990 yılında bir çatıda toplandı.
Salih, 1990´da gerçekleşen birleşmenin ardından ilk Yemen Cumhurbaşkanı olarak tarihe geçti. Salih, ülkenin 1990´da birleşmesinin ardından Güney´e karşı haksız bir savaş yürütmekle suçlandı.
Yemen´de 1999´da halk seçimleriyle başa geçen ilk Cumhurbaşkanı olma sıfatını kazandı. Kuzey Yemen´in 5´inci son, Birleşik Yemen´in ilk Cumhurbaşkanı oldu. Ayrıca 2006 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından ülkenin başında kalmaya devam etti.
Husilerle, "mücadeleden müttefikliğe" uzanan ilişki
Kendisi de Zeydi olan Ali Abdullah Salih, 2004-2006 yılları arasında Husilere karşı çetin bir savaşa girişti. Bu dönemde yaşanan savaşta Husilerin lideri Hüseyin el-Husi öldürüldü.
Arap coğrafyasında patlak veren Arap Baharı sürecinde harekete geçen Yemen halkı Cumhurbaşkanı Salih´in görevi bırakmasını ve ülkeyi terk etmesini istedi.
Salih, başta Körfez ülkeleri ve ilgili taraflarla yoğun görüşme ve anlaşmaların ardından 25 Şubat 2012´de görevinden ayrılarak yerine yardımcısı mevcut Cumhurbaşkanı Abdurrabbu Mansur Hadi´yi bıraktı.
Kısa sükunet döneminin ardından 2013´te Sana´ya dönen Salih Cumhurbaşkanı Hadi´yi eleştirerek yeniden siyasete müdahil olmaya çalıştı.
İran destekli Husilerle anlaşarak onlarla ortak hareket etmeye başladı. Salih´e bağlı bazı silahlı güçler hükümete karşı savaşırken, hükümeti Kuzey´deki kentleri Husiler´e teslim etmekle suçladı. Salih, ayrıca hükümeti, Husilerin 21 Eylül 2014´de Sana´ya girmeleri konusunda onlara kolaylıklar sağlamakla eleştirdi.
Suudi Arabistan´ın liderliğinde Yemen´e karşı askeri operasyonlara başlayan Arap koalisyon güçlerinin karşısında olan Salih, bu savaşta Husilerin yanında yer aldı.
Husileri desteklediğini açıkça söyleyen Salih, kendisine bağlı güçleri Husilerin yanında savaştırdı. Yaklaşık üç yıl süren ortak silahlı mücadelenin ardından Salih´in rolünün Husiler tarafından küçümsenmeye başlandığı bir dönemde iki ortak güç arasında yaşanan anlaşmazlık geçen cumartesi günü fiili çatışmalara dönüştü.
Sana´da kaldığı söylenen evinin bombalanmasının ardından Senhan aşiretine sığınmak üzere yola çıkan Eski Yemen Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih, yolda pusuya düşürülerek Husilerin silahlı operasyonunda öldürüldü.
