İstiklal Caddesi´nin ortasında iki küçük çocuk bağırıyor: ?Yazıyor yazıyor! Çöl Kaplanı Fahrettin Paşa´yı yazıyor! Yazıyor! Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal Paşa´nın şehrimize geldiğini yazıyor!? Bu haberleri bugünlerde Taksim´deki Cumhuriyet Sanat Galerisi´nde devam eden Havadis sergisinde ayrıntılarıyla incelemeniz mümkün. ?Havadis; 100 Yıl Önce´ sergisi 100 yıl öncenin basın haberlerine odaklanıyor. Bu yıl beşinci kez düzenlenen çalışma Atatürk Kitaplığı arşivi ve çeşitli kaynaklarla desteklenmiş. Sergide bugüne kadar 1912, 1913, 1914-1915 ve 1916 yılları incelenmişti. 1917-1918 yıllarının incelendiği serginin bu yılki konusu ?İmparatorlukların Son Savaşı?.
SURİYE OSMANLIDIR
Serginin başlığından da anlaşılacağı gibi o günlerde imparatorluğun önemli bir gündemi Suriye, Gazze ve Filistin´di. Osmanlı bu toprakları korumak için var gücüyle çalışıyordu. Sergide yer alan ve o günlerin gazetelerinde yer alan bir habere göre Havran vekili Şekip Arslan Bey Fransa ve İngiltere arasında paylaşılmaya çalışılan Suriye´nin içinde bulunduğu durumu protesto ederek, düşman ülkelere bir telgraf çekmişti. Ülke halkının oylarına müracaat edilmesi gerektiğini söyleyerek, Suriye´nin Osmanlı toprağı olduğunu hatırlatıyordu: ?Havran Vekili Şekip Arslan Bey bütün düşman ülkelere gönderdiği bir telgraf yazısında; Fransa ile İngiltere arasında yapılmış olan anlaşma uyarınca, Suriye´nin İngiltere ile Fransa arasında paylaşılmasını protesto ederek diyor ki: Bu hal İtilaf Devletlerinin istila savaşı yaptıklarını ispat etmektedir. Suriye Osmanlı´dır ve Osmanlı kalacaktır. Wilson, Lloyd George ve diğer devlet adamları tarafından defalarca dile getirilen ilkelere göre; hiçbir devletin etkisi olmadan sırf halkın oylarına müracaat edilmesini öneriyorum. ?
Tabi bu örnekler sınırsız. İstanbul´da açılan savaş resimleri sergisi, Mekke ve Medine´den getirilen Kutsal Emanetler´in durumu, Fahrettin Paşa ve askerlerinin çabası 100 yıl önce neler okuduğumuzu merak edenler için aylara ve yıllara göre tasniflenmiş.
YÜZ YIL ÖNCENİN GÜNDEMİ
Yüz yıl önce tam bu günlerde, yani 16 Kasım 1918´de İstanbullular Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal Paşa´nın kentlerine gelmesinden ötürü hayli heyecanlıydı. Genç Paşa, kazandığı zaferlerle Çanakkale´nin kaderini etkilemişti. Aynı günlerde Filistin cephesinde İngilizler Yafa´yı işgal etmiş, Türk birlikleri bazı bölgeleri boşaltmıştı. Her konuda olduğu gibi savaşın sanata da yansımaları vardı. Şehzade Abdülmecid Efendi´nin savaş resimleri sergisi açtığını da Tasvîr-i Efkâr Gaztesi´nin küpürlerinde görüyoruz.
Sergide ayrıca, Alman İmparatoru II. Wilhelm´in İstanbul´u ziyaretinde bastırılan ?Alman Mülakatı Madalyası?, Avusturya İmparatoru ve Macaristan Kralı Karl´ın İstanbul´u ziyaretinde bastırılan ?Avusturya Mülakatı Madalyası?, Hilal-i Ahmer Sergisi Madalyası, Harp Madalyası, Cihad-ı Ekber Madalyası, Donanma İane Madalyası, Kâbe Kilidi Kesesi vb. birçok müze objesi de teşhir edilenler arasında yer alıyor.
Sergide ayrıca Mondros Mütarekesi´ni imzalayan Türk heyetinin başındaki Rauf Orbay´ın arşivinden parçalar özel bir odada sergileniyor. Bu arşiv içerisinde 9 adet albüm, 5 bin 347 adet belge, bin 726 adet fotoğraf, 5 harita, 27 kartpostal ve 6 adet Osmanlıca kitap bulunuyor. İlk defa ortaya çıkan parçaların da aralarında bulunduğu bu arşiv araştırmacılar için bir kitapta toplanacak. Yine tarihimizde çok önemli bir yeri olan ?Çöl Kaplanı? lakaplı Medine Müdafii Fahrettin Paşa´nın özel arşivnden parçaşar da sergide yer alıyor.
Sergi 22 Aralık´a kadar meraklılarını bekliyor.
