WASHINGTON, Suriye konusunda son dönemde kesilen Amerika-Rusya arasındaki diyaloğun tekrar açılması için Moskova´dan gelen yeni adımı tartışıyor.
Suriye üzerine diyaloğun tekrar açılması ve anlamlı adımlar atılabilmesi için Rusya´nın getirdiği ?Suriye´de yeni düzen? paketinde, Amerika´ya ?Kuzey Suriye´de bir Kürt devleti kurulması hayalinden vazgeçin?çağrısı bulunması dikkati çekti.
Daha önce de bu köşede yazdığım gibi, 27 Şubat Salı akşamüstü Washington ve global dengeler açısından çok önemli bir gündü. Rusya´nın Ortadoğu politikalarının mimarı Vitaly Naumkin´in Amerika´nın dış politika ve ulusal güvenlik elitlerine yapacağı konuşma merakla bekleniyordu.
Sadece özel davetlilerin alındığı medyaya kapalı yemekli toplantıda gizlilik prensibine çok sıkı uyuluyordu. Washington´daki bölgesel politikalarla ilgili isimlerin katılıp dinlediği toplantının ardından bir açıklama yapılmadı. Naumkin sadece Rusya´nın TASS Ajansı´na kısa bir açıklamada bulundu.
Ama tüm ulusal güvenlik yazarları camiası olarak biz, bu toplantıda Suriye´nin geleceğiyle ilgili önemli mesajların verildiğini biliyorduk.
Gece dışarıya haber sızdırılmadı, ama ertesi gün Rusya´dan gelen önemi mesajlar, yönetimin ilgili birimlerinde konuşulmaya ve yayılmaya başladı. Herkes kendi kaynağından aldığı bilgileri ortaya koydu ve ben de Amerikalı meslektaşlarımla bilgileri paylaştım.
İŞTE YENİ PLAN
Bu süreçten benim elde ettiğim bilgiler şöyle:
1- Rusya ile Amerika arasındaki Suriye üzerine diyalog, bir süredir Beyaz Saray hakkındaki Rusya soruşturması nedeniyle kesilmişti, ama iki taraf da en kısa süre içinde diyaloğu tekrar kurup Suriye´ye ortak bir plan doğrultusunda çözüm bulmak için çalışacak.
2- Rusya, Amerika´yla paylaşılan Fırat´ın doğusu ile batısı hâkimiyet alanları statükosunun iyi işlediğini düşünüyor. Amerika da buna katılıyor. İki ülke özellikle Suriye´nin güneybatısında Rusya, ABD ve Ürdün arasındaki çatışmasızlık alanı ayarlamasının örnek model olabileceği kanısında. Bu modelin diğer bölgelerde de Ürdün´ün katılımı olmadan örnek model olarak uygulanması ger ektiği söyleniyor. Bu bağlamda Ürdün ile Türkiye arasında yürütülen görüşmelerin önemine dikkat çekiliyor.
3- Rusya´nın İsrail´e bazı güvenceler verdiği, İran´ın ileride Suriye topraklarından İsrail´e saldırgan tavırlar almasına izin verilmeyeceğini söylediği de anlatılıyor Washington´da.
FIRAT´IN DOĞUSU
4- Moskova, Suriye´nin güneybatısındaki çatışmasızlık modelinin ülkenin geneline yayılmasını isterken Amerika´ya ?Ülkenin kuzeyinde birlikte ilerleyebilmemiz için burada yeni bir devlet oluşumu hayallerinden vazgeçin? çağrısı da yapıyor.
5- Moskova, Washington´a Fırat´ın doğusunda bir devlet oluşumuna götürmemesi şartıyla Amerikan etkinliği alanının varlığına razı olacağını iletti.
6- Moskova´nın, DEAŞ varlığı bir süre sonra geçerli neden oluşturmayacağı için Amerika´nın Suriye´deki varlık nedenini ileride hangi gerekçeyle açıklayacağını da net görmek istediği belirtiliyor. Rusya, kendisinin ise Şam´ın daveti üzerine ülkede bulunduğunu vurguluyor. Amerika´nın Fırat´ın doğusuyla ilgili yapacaklarına ve bölgede kendi varlık nedenini nasıl açıklayacağına bakarak da kesin tavrını belirleyecek.
7- Rusya, bağımsız ülke oluşumunu dışlamakla birlikte ileride Kürtlere Kuzey Irak benzeri bir model üzerine konuşabileceği kapısını da açık bırakıyor.
BÜYÜK PLAN OLUŞUYOR
Anlayacağınız, Suriye büyük planı yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlamış durumda. Bölgemizde Rusya ile Amerika birlikte çalışacaklar. Ülkenin güneybatısındaki çatışmasızlık modelini Suriye´nin tüm geneline yaymak için uğraşacaklar. Özelikle Fırat´ın doğusu için özel itina gösterilecek.
Rusya ileride bu bölge için kararını Amerika´nın tavrına bakarak alacak olsa da bir idari kültürel otonom bölge fikri için kapıyı da açık tutacak.