Üç Aylar ve Regâib Gecesi
8 Mart 2019 Cuma günü üç ayların başlangıcı, Receb ayının biridir.
7 Mart 2019 Perşembe´yi Cuma´ya bağlayan gece Regâib gecesidir.
Bu vesile ile üç ayları ve Regâib kandilini yazalım istedik.
Hadi buyurun okuyalım.
A-Üç Aylar
Allah mekanlar içinde bazı mekanları, zaman içinde bazı zamanları diğerleri üzerine üstün ve faziletli kılmıştır.
Kabe´yi diğer mekanlara üstün kıldığı gibi, Kadir gecesini ve Ramazan ayını diğer gecelere ve aylara üstün kıldığı gibi? Bunlar Kur´an´da ayetler ve Resulullahın hadisleri ile sabittir.
Bir senin içindeki bazı mevsimler de (mesela yaz ve sonbahar) ürünlerin bolluğu açısından diğer mevsimlere göre daha bereketli, daha üstündür.
Halkımız arasında ?Üç aylar? diye adlandırılan; kameri ayların yedincisi olan Recep´le başlayıp Şaban´la devam eden ve nihayetinde Ramazan´la son bulan aylardır.
Cenab-ı Hakk´ın rahmetinin, mağfiretinin ve bereketinin mümin gönüllere sağanak sağanak yağdığı, feyiz pınarlarının çoşup gürül gürül aktığı, mübarek, manevi bir mevsimdir.
Bu ayların her birinde mübarek hadiselerin cereyan ettiği;
İstiğfar ve tevbelerle, yeniden silkinme ve yenilenme adına, ruhların arındığı;
Kur´an´ın nuruyla ve ışıklı kandilleri ile gönüllerin aydınlandığı;
Bu manevi mevsimde yapılan ibadetlerle, ruhların manevi mertebelere yükseldiği zaman dilimidir.
Sevgili Peygamberimiz bu aylara girince şöyle dua ederdi:
?????????? ??????? ????? ??? ?????? ??????????? ???????????? ?????????
?Allah´ım Recep ve Şaban´ı bize mübarek eyle ve bizi Ramazan´a kavuştur? (Ahmed b. Hanbel, Müsned, I/259).
Dinî gelenekte üç aylara önem verilmesinin sebebi, bu aylarda bulunan kandil geceleridir. Receb ayının ilk cuma gecesi Regaib, aynı ayın yirmi yedinci gecesi Mi?rac, Şaban ayının on beşinci gecesi Berat ve Ramazan ayının yirmi yedinci gecesi Kadir gecesidir.
Kandil gecelerinin en önemlisi Kadir gecesidir. Aynı adı taşıyan sûrede Kur´an´ın inmeye başladığı bu gecenin bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilmektedir (el-Kadr, 97/1-3).
Üç aylardan Ramazan ayı ve Kadir gecesine dair Kur´anda geçen ayetler ve Hz. Peygamber´den nakledilen rivayetlerin yanı sıra, dinî kültürde mübarek sayılıp kutlanan Regaib, Mi?rac, Berat ve Kadir gecelerinin bu aylarda yer alması üç aylara ayrı bir önem verilmesine, ibadet, dua, zikir ve hayırlı işlerle daha fazla meşgul olunarak dinî duyarlılığın daha yoğun olarak yaşanmasına zemin hazırlamıştır.
Ancak bazı hadis âlimleri, Ramazan hariç, Receb ve Şaban aylarının fazileti hakkında kaynaklarda mevcut rivayetlerin çoğunun uydurma, önemli bir kısmının zayıf olduğunu ifade etmektedirler.
Mesala; Resûlullah´a isnat edilen, ?Receb Allah´ın ayıdır, Şaban benim ayımdır, Ramazan ise ümmetimin ayıdır? rivayetinin hadis kaynaklarında aslı bulunamamıştır, uydurmadır. (Süyûtî, s. 114).
Bundan dolayı üç aylar hakkında aktaracağımız sahih bilgiler sınırlı olduğundan bu kadarının yeterli olduğu kanatindeyiz..
B-Regaib gecesi
1-Tanım
Regaib. Sözlükte ?kendisine rağbet edilen şey, bol ve değerli bağış? anlamındaki rag?benin çoğulu olan reg?ib kelimesi hadis ve fıkıh literatüründe ?bol sevap ve mükâfat, faziletli amel? manasına gelir.
Terim olarak; İslami gelenekte, üç ayların ilki, Receb ayının ilk Cuma gecesine verilen addır.
2-Regaib Kandili
Receb´in ilk cuma gecesi müslüman toplumların dinî kültüründe Regaib kandili olarak kutlanır.
İslâm âlimlerinin bir kısmı Hz. Peygamber, sahâbe ve tâbiîn dönemlerinde Regaib kandilinin bilinmediğini, kandil geceleri kutlanmasının diğer dinlerin tesiriyle ortaya çıktığını, dolayısıyla bu gecede özel bir ibadet yapmanın dinde yeni ibadet ihdası anlamına geleceğini, bu sebeple Regaib günü ve gecesinde muayyen ibadetler yapmanın bidat olduğunu iddia etmişlerdir.
Ancak bir kısım âlimler ise; genel anlamda fazileti (haram aylardan biri olması hasebiyle) âyet ve hadislerde belirtilen Receb ayının bir gecesi olması, dolayısıyla Regaib´in de faziletli gecelerden sayılacağını, namazın en üstün ibadet olup akşamla yatsı arasında nâfile namaz kılmanın fazileti hakkında -zayıf da olsa- hadisler, sahâbî ve tâbiîn sözleri (Tirmizî, ??alât?, 204; İbn Mâce, ?İ??metü´s-?alât?, 185; Taberî, XV, 69; XXI, 100) bulunduğunu naklederek;
Müslüman toplumlarda özel zaman dilimleri olduğuna inanılan, dinî duyguların yoğun biçimde yaşandığı bu geceleri vesile ederek kazâ ve nâfile namaz kılmanın, Kur´an okumanın, çeşitli hayırlar yaparak Allah´a yaklaşmaya çalışmanın dinen bir sakıncası olmayacağını ifade etmişlerdir.
İbnü´s-Salâh ve Ali el-K?rî gibi âlimler, Regâib gecesini vesile ederek ibadet, dua, zikir ve hayırlı işlerle meşgul olmayı faydalı görmüşlerdir.
3-Regâib kandilini nasıl ihya etmeliyiz?
Bir çok müslümanın bu geceye değer vererek ihya etmeye gayret göstermelerine katılarak;
Biz de bu geceyi, İslam´ın ibadet ve sosyal ahlak ilkeleri açısından değerlendirerek ihya edebiliriz.
Öncelikle şunu ifade etmeliyiz ki, bu geceye mahsus bir ibadet yoktur.
Ancak bu gecenin üç aylar manevi mevsiminin ilk kandili ve Ramazan ayının ilk habercisi olması nedeni ile, önce tevbe istiğfar etmeliyiz.
Recep ayına tevbe ayı, Regâib gecesine de tevbe istiğfar gecesi denilmiştir.
Hiçbir şey boşalmadan dolmaz, temizlenmeden konmaz. Onun için tevbe istiğfar çok önemlidir.
Varsa kaza namazlarımızı kılabiliriz.
Perşembe günü oruç tutarak Regâib kandilini ve üç ayları karşılayabiliriz.
Ayrıca bu gecede başta Kur´an okuyabilir, bol bol evrad-ı ezkar ve dua yapabiliriz.
Ölmüşlerimizi ve geçmişlerimizi unutmayarak, onlara bir buket çiçek mesabesinde, Kur´an okuyarak, hayır ve hasenat yaparak dualarla hediyeler takdim edebiliriz.
Özellikle şehit yakınlarını, öksüzleri, yetimleri, fakir ve yoksulları sevindirmeliyiz.
Başta anne-babamız olmak üzere yakınlarımızı, akrabalarımızı ziyaret ederek, hiç olmazsa telefonla hal ve hatırlarını soralım. Gönüllerini hoş ederek, sıla-yı rahim yapmalıyız.
Regâib kandilinizi ve üç aylarınızı tebrik eder, hakkımızda, devletimiz, milletimiz hakkında ve de Âlem-i İslam hakkında hayırlara vesile olmasını Cenâb-ı Haktan niyaz ederiz.
Kaynak:
T.D.V İslam Ansiklopedisi ?üç aylar?, ?Regâib Gecesi? maddeleri
