Putin dün Türkiye´deydi. Türk Akımı projesinin denizin altından geçen bölümünün tamamlanması nedeniyle düzenlenen törene katıldı.
Öncelikle hayırlı olmasını temenni ediyorum.
Bu tören vesilesi ile Türkiye´nin enerji ile ilgili sorunları bir kere tartışıldı, masaya yatırıldı.
Peki, nedir Türk Akımı? Türkiye´ye hem ekonomik hem de siyasi açıdan katacağı değerler var mıdır? Varsa bunlar nelerdir? İsterseniz kısaca bu noktalara değinmeye çalışalım.
Öncelikle Türk Akımı projesinin Putin tarafından 2014 yılında gündeme getirildiğini hatırlamakta fayda var. Birbirine paralel, Karadeniz altındaki kısmı 937 km olan toplamda ise 1100 km´ye ulaşan boru hattından bahsediyoruz. Hattın birisi Türkiye´ye, diğeri ise Avrupa´ya gaz ulaştırmak için planlandı. Bu projenin yatırımları Rusya tarafından yapıldı.
Türk Akımı´nın hayata geçirilmesinin gerekçesi ise Rusya´nın Avrupa´ya gaz ihracatı için 2014 yılı öncesi Bulgaristan üzerinden yapmayı planladığı Güney Akımı projesinin AB tarafından engellenmesiydi. Yani Putin Batılı ülkelere karşı Türkiye üzerinden kendisine bir alan açmak adına bu projeyi teklif etti. Bununla birlikte Ukrayna ile ilgili yaşanan tartışmalar ve Kırım meselesi de Türk Akımı projesinin siyasi altyapısını oluşturdu.
Hani bizler millet olarak olayları bazen uçlarda yaşamayı severiz ya, Türk Akımı projesi de aslında böyle bir algıya teslim edilmiş gibi. Faydasız bir yatırım olduğu kesinlikle söylenemeyeceği gibi, uçtuk-kaçtık gibi değerlendirmeler de fotoğrafın tamamını görmemizi engelleyebilir.
Neden mi? İfade etmeye çalışayım.
Türkiye enerji ihtiyacının toplamda yaklaşık yüzde 32´sini doğalgazdan karşılıyor ve doğalgazda tamamen dışa bağımlı durumda. İthal ettiği doğalgazın yarısından biraz fazlası da Rusya tarafından temin ediliyor. Rusya toplamda 30 milyar metreküp olan doğalgazı iki hat üzerinden Türkiye´ye ulaştırıyor. Birisi malum Mavi Akım, diğeri ise Ukrayna, Moldova, Romanya ve Bulgaristan üzerinden karadan geliyor. Mavi Akım 16 milyarlık kısmını, diğer hat ise kalan 14 milyarlık kısmını içeriyor. Türk Akımı ile beraber yaklaşık 16 milyar metreküp daha gaz pompalanması planlanıyor. Bu hat tam olarak açıldığında mevcutta devam eden Ukrayna üzerinden gelen hat iptal edilecek ve yine yaklaşık aynı miktarda yani 30-32 milyar metreküplük gaz Türkiye´ye ulaşmış olacak.
Bu sonuçla beraber kim ne kazanacak?
Öncelikle Putin siyasi açıdan hedefine ulaşacak, Ukrayna´yı cezalandırmış ve Batı´ya karşı da Güney Akım´ın engellenmesi ile birlikte alternatifsiz olmadığını göstermiş olacak.
Peki, Türkiye´nin kazancı ne olacak? Türkiye´de karadan hâlihazırda devam eden hattın, geçtiği ülkelerdeki sorunlardan dolayı gaz gelmiyor gibi sıkıntılarla karşılaşmadan mevcutta almaya devam ettiği gaz miktarını doğrudan almaya devam edecek. Aynı zamanda ilerde hattın diğer kısmından Avrupa´ya satılacak olan yine yaklaşık 16 milyar metreküp gazın kendi topraklarından geçmesiyle birlikte ekonomik açıdan da kazanç elde edecek.
Türk Akımı projesinin gündeme gelmesiyle şu gerçek bir kere daha kendisini gösterdi ki, enerjide dışa bağımlı olmak Türkiye´yi her açıdan sıkıştırmaya devam edecek. Bu durumdan kurtulmanın yollarının başında da nükleer enerjiye sahip olmak geliyor. Ancak Türkiye Nisan´da temeli atılan Akkuyu´da kısmen mesafe alınsa da, diğer nükleer santral projelerini konuşmaya devam ediyor.
Hani son zamanlarda dillere pelesenk olan ?çılgın proje´ söylemi var ya, işte asıl bu sıfatı hak eden projelerin başında bu nükleer santraller geliyor. Bu yatırımları bir an önce aktif hale getirmek zorundayız. Aksi takdirde enerjiye köprü olmak dışında fazla bir menfaat elde edemeden yıllarımızı boşa geçirmiş olacağız.