12. 10. 2018 Cuma
İDLİB - BURAK KARACAOĞLU/EŞREF MUSA
Türk Silahlı Kuvvetleri´nin (TSK), Suriye´nin kuzey batısındaki İdlib iline intikal ederek ateşkes gözlem noktaları kurmaya başlamasının üzerinden bir yıl geçti.
Kazakistan´ın başkenti Astana´da garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran arasında sağlanan anlaşma çerçevesinde, TSK, 12 Ekim 2017´de "İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi" sınırları içerisinde ateşkes rejimini takibi etmek bölgeye intikal ederek gözlem noktaları kurmaya başladı.
TSK´nin bölgede halihazırda 12 gözlem noktası mevcut.
Gözlem noktalarının kurulmasıyla beraber, Beşşar Esed rejiminin bölgeye saldırıları durma noktasına gelirken, halk büyük ölçüde güven içinde yaşamaya devam ediyor.
Saldırıların ve sivil halka tehditlerin nispeten ortadan kalkmasının ardından derin nefes alan siviller gözlem noktaların kurulduğu bölgelere yakın evlerine geri dönmenin sevincini yaşadı.
Bölge halkının umudunu yeniden yeşerten TSK unsurları, bölgede hayatın normale dönmesi, huzur ve istikrar ortamının sağlanması için kilit rol oynuyor.
"Suriyelilerin güvende hissetmesi konusunda büyük bir etkendir"
İdlib Marmara İlkokulunun Müdürü Halit Ceddua, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TSK´nın İdllib´e intikal etmesinin bir dönüm noktası olduğunu söyledi.
Ceddua,"Özgür bölgelerde güven ve emniyet düzeyinin yükselmesinde TSK´nın gözlem noktalarının büyük bir katkısı var. 12 gözlem noktası Suriyelilerin güvende hissetmesi konusunda büyük bir etkendir." dedi.
TSK´nın bölgeye girmesiyle kamplardaki nüfusun azalarak köylerine döndüğünü gözlemlediğini aktaran Ceddua, şöyle devam etti:
"İnsanlar evlerine dönüyor. Bir insan nerede güven varsa orada yaşamını sürdürür. Ben güven olmayan ortamlarda ne düşünebilirim ne yaşayabilirim ne ekonomik kalkınma yapabilirim. Bölgeye güven ve istikrar getiren TSK´ya teşekkür ederim. Gözlem noktalarının gelecek günlerde ekonomik, eğitim ve yaşam biçimi alanlarında faydasını daha çok göreceğiz."
Gözlem noktaları sığınmacıların evlerine dönmesini sağladı
İdlibli Zuheyr Zarzur da gözlem noktalarının kurulmasının ardından, İdlib´in kuzeyindeki Türkiye sınırına sığınan halkın geride bıraktığı evlerine yeniden döndüklerini belirtti.
Zarzur, "Gözlem noktaları sayesinde sivillerin bir kısmı İdlib´in güneyi ve Hama´nın kuzeyindeki evlerine dönmeye başladı. Gözlem noktaları kurulmadan önce, çiftçiler, tarlalarına yatırım yapıp ekin ekmezdi." diye konuştu.
Bölgeye huzurun ve güvenin geldiğinin altını çizen Zarzur, "Hava saldırıları varken hiç gösteriler yapılmazdı. Gözlem noktaları sayesinde her cuma gösteriler düzenlemeye başladık." ifadelerini kullandı.
"Sanayi, tarımsal ve imar alanlarında kalkınma yaşandı"
İdlib´e sığınan Halepli Ahmet Haşim de TSK´nın gözlem noktalarının bulunduğu bölgede hayatın canlandığını söyledi.
Haşim, "Mesela tarım projeleri sadece kamplar veya sınır bölgesinde kısıtlıydı. Çünkü daha güvenliydi. Ama şimdi halk güneye, terk ettiği köylerine döndü. Gözlem noktalarının olduğu bölgelerde sermaye sahipleri nefes almaya başladı. Sanayi, tarımsal ve imar alanlarında kalkınma yaşandı." dedi.
Bombardıman veya bir uçak sesi veya hatta çatışma yaşandığı süreçte ailelerin çocuklarını okullara göndermediğini anlatan Haşim şu ifadeleri kaydetti:
"Şimdi bütün eksiklere ve zorluklara rağmen eğitim devam ediyor. Türkiye hükumetinin önceliklerinde eğitime destek vermek olduğunu umuyoruz. Esed rejimin aralıklı düzenlediği katliam ve ihlallere rağmen şahsen Halep´teki köyüme, okuluma komşularıma ve tarlama dönmeye düşünüyorum. Diğer yandan iç göçü yaşayanlar köylerine dönünce diğer illerden göç ettirilenler biraz rahatladı."
TSK´nın gözlem noktaları
İdlib Gerginliği Azaltma bölgesinde TSK´nın ateşkes gözlem misyonu için konuşlandığı noktaların birkaç kilometre karşısında Beşşar Esed rejimi ordusu unsurları ve İran destekli yabancı terörist gruplar bulunuyor.
Türkiye sınırına 40 kilometre uzaklıktaki Hader beldesinin Tel Eys köyünde kurulan 6 nolu ve sınıra yaklaşık 35 kilometre mesafedeki Anadan ilçesi kırsalında bulunan 4 nolu gözlem noktası, Halep´in batı kırsalına hakim konumuyla stratejik öneme sahip. İki nokta da rejim mevzilerine çok yakın konumda.
Türkiye-Suriye sınırında en uzak gözlem noktası, yaklaşık 88 kilometre içerde bulunan Hama kırsalındaki Tel es Savvan´da (Morik) kurulan 9 nolu nokta. İdlib´in güneybatısında Zeytinlik bölgesindeki 12 nolu gözlem noktası ise sınıra yaklaşık 500 metre mesafede olmasıyla en yakın nokta konumunda.
TSK, İdlib´in kuzeyinden başlayan, Suriye toprakları içinde bir yay çizerek İdlib´in güneybatısında son bulan ateşkes gözlem hattı oluşturmuştu.
TSK´nın "İdlib gerginliği azaltma bölgesinde "konuşlandığı noktalar şöyle:
1- 13 Ekim 2017 Dana ilçesindeki Salva köyü - 1 nolu gözlem noktası
2- 23 Ekim 2017 Daret İzze ilçesindeki Samaan Kalesi (Takle) köyü - 2 nolu
3- 19 Kasım 2017 Daret İzze ilçesindeki Akil Dağı - 3 nolu
4- 5 Şubat 2018 El Hader ilçesine bağlı Tel Eys köyü - 6 nolu
5- 9 Şubat 2018 Serakib ilçesine bağlı Tel Tukan köyü - 7 nolu
6- 15 Şubat 2018 Marretinuman ilçesine bağlı Sırman köyü - 8 nolu
7- 17 Mart 2018 Halep batı kırsalındaki Anadan (Tel Tamura) - 4 nolu
8- 3 Nisan 2018 İdlib´in güneybatısında Zeytinlik bölgesi - 12 nolu
9- 7 Nisan 2018 Hama kırsalındaki Morik (Tel es Savvan) - 9 nolu
10- 9 Mayıs 2018 Halep´in batı kırsalındaki Raşidin bölgesi - 5 nolu
11- 14 Mayıs 2018 - İdlib´in güney kırsalındaki Zaviye bölgesi - 10 nolu
12-16 Mayıs 2018 - İdlib´in güneybatı kırsalında Cisr eş Şuğur ilçesine bağlı İştabrak köyü- 11 nolu
