Ülke tarihinde dördüncü kez görevdeki bir ABD başkanı, azil süreci ile Beyaz Saray'dan uzaklaştırılma tehlikesi ile karşı karşıya kalıyor.
Peki bu noktaya nasıl gelindi?
Donald Trump'a yöneltilen suçlama; 400 milyon dolar değerindeki askeri yardımı baskı aracı olarak kullanmak ve Ukrayna'nın yeni seçilen devlet başkanının, Trump'ın 2020 Başkanlık seçimlerindeki muhtemel rakibi Demokrat Joe Biden hakkında soruşturma başlatmasını sağlamaya çalışmak.
Trump merkezinde bir telefon konuşması olan bu suçlamaları kabul etmiyor.
Azil soruşturması noktasına uzanan gelişmeleri üç bölümde derledik.
Diplomasi
- Nisan 2019: Siyasi tecrübesi olmayan televizyon yıldızı Vladimir Zelensky, Ukrayna Devlet Başkanı seçildi.
- Ukrayna 2014 yılında Kırım'ın ilhak edilmesinden bu yana Rusya ile sorun yaşıyor.
- 23 Mayıs: Beyaz Saray'da, Trump ve "Üç Amigolar" olarak anılan yardımcıları arasında Ukrayna konulu bir görüşme gerçekleştirir. ABD'nin Avrupa Birliği Büyükelçisi Gordon Sondland, Enerji Bakanı Rick Perry ve ABD'nin Ukrayna Özel Temsilcisi Kurt Volker bu toplantıda yer alır. Üçlü, Ukrayna'daki yemin töreninden henüz dönmüştür ve Başkan Trump'tan, Zelensky'e desteğini gösteren bir telefon açmasını istemektedir. Ancak ifadelere göre, Donald Trump, Ukrayna'nın yolsuzlukla mücadele noktasındaki kararlılığına şüphe ile yaklaşmaktadır ve bu üçlüye kişisel avukatı Rudy Giuliani ile görüşmeleri talimatını verir.
- 10 Temmuz: ABD'nin Avrupa Birliği Büyükelçisi Gordon Sondland, Zelensky'nin iki yardımcısı ile Beyaz Saray'da gerçekleştirdiği toplantıda, "soruşturmaların" devam etmesi gerektiğini söyler. ABD'nin Ukrayna Büyükelçisi Fiona Hill, ifadesinde, bu görüşmeyi o dönem Ulusal Güvenlik Danışmanı olan John Bolton'a anlattığında, Bolton'un kendisine, "bu uyuşturucu ticaretinin" parçası olmak istemediğini, Beyaz Saray avukatları ile temasa geçmesi gerektiğini söylediğini aktarır.
- 18 Temmuz: Kongre tarafından onaylanan Ukrayna'ya askeri yardım durduruldu. Bu durdurmanın nedenleri, hemen ardından sorgulanmaya başlandı.
- 25 Temmuz: Trump ve Zelensky, azil soruşturmasının merkezine oturan telefon konuşmasını gerçekleştirdi. Beyaz Saray tarafından açıklanan görüşme tutanaklarına göre, Trump, bu görüşmede Zelensky'den, rakibi Biden ve oğluna "bir göz atmasını" istedi. 2020 Başkanlık seçimlerine aday olan Biden'ın oğlu Hunter, Ukraynalı bir enerji şirketinin yönetim kurulunda yer alıyordu.
- Eylül: Kongre'nin soru işaretlerini gündeme getirmesi sonrası Ukrayna'ya askeri yardım kaldığı yerden başladı.
CIA görevlisi Trump'ı ihbar etti
- 12 Ağustos: ABD Merkezi Haber Alma Teşkilatı CIA'den bir çalışan, Trump-Zelensky görüşme tutanakları ile ilgili bilgi elde etti ve gizli ihbar sürecini başlattı.
- 5 Eylül: Washington Post haberi yayımladı.
- 24 Eylül: Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi azil soruşturmasını başlattı.
- 25 Eylül: Beyaz Saray Temmuz ayında gerçekleşen görüşmenin tutanaklarını yayımladı.
- 26 Eylül: Gizli ihbarı yapan CIA görevlisinin şikayet dilekçesi yayımlandı. Dilekçede Trump'ın, 2020'de yapılacak başkanlık seçimlerinde kullanılmak üzere, "koltuğunun gücünü kullanarak, yabancı bir ülkeyi devreye sokmaya çalıştığı" iddia edildi.
Soruşturma aşaması
- 17 Ekim: Beyaz Saray Genel Sekreteri Mick Mulvaney, Ukrayna'ya yapılacak askeri yardımın, Demokratları da kapsayan soruşturmanın başlatılması için Kiev'e baskı uygulamak amacıyla kullanıldığını itiraf etti. Sonra bu itirafından geri adım attı.
- 22 Ekim: Eski ABD Kiev Büyükelçisi Bill Taylor, Kongre soruşturmasında, askeri yardım ile Biden soruşturması arasında bağlantı olduğunu söyledi.
- 31 Ekim:Azil sürecinin kamuoyuna açık oturumlarda gerçekleşmesi Kongre'de kabul edildi.
- 4 Kasım:ABD'nin eski Ukrayna Büyükelçisi Marie Yovanovitch, soruşturmada verdiği ifadede Trump tarafından tehdit edilmiş hissettiğini söyledi.
- 5 Kasım: ABD'nin Avrupa Birliği Büyükelçisi Gordon Sondland, ilk ifadesini yeniledi ve ABD yardımının soruşturma açılmasına bağlı olduğunu artık hatırladığını söyledi.
