11 ilde yıkıma neden olan ve 45 bin 89 canın yitirildiği Maraş depremlerine ilişkin araştırma yapan İPSOS anketinden dikkat çeken detaylar ortaya çıktı. Araştırma 18 yaş üstü bin kişi ile depremin etkilediği 10 il dışında yaşayanlarla 14-16 Şubat tarihleri arasında yapıldı. Araştırmaya göre 71 ildeki katılımcıların yüzde 59’unun bu bölgelerde yaşayan ya bir akrabası ya da bir arkadaşı var. Bu kişilerin yüzde 28’i bu depremlerde bir yakınını kaybetmiş. Yüzde 31’inin de yaralanan bir arkadaşı ya da akrabası var.
Katılımcıların çoğu ilk depremle ilgili haberi TV ve sosyal medyadan aldıklarını ikinci depremde ise TV’den aldıklarını söyledi. İkinci depremde TV'den haber aldıklarını söyleyenlerin oranı sosyal medyanın 2,5 katı. Proje depremlerin vurduğu illerin dışındaki illerde yürütülmüş olsa da Güneydoğu Anadolu (yüzde 69) ve Akdeniz’de (yüzde 21) yakın illerde yaşayan bireylerden dolayı toplumun yüzde 14’ü her iki depremi de hissetmiş ve bu şekilde depremden haberdar olmuş.
'HER 10 KİŞİDEN 9'U YARDIM SEFERBERLİĞİNE KATILDI'
Depremin vurduğu 10 il dışında yaşayan her 10 kişiden 9’u yardım kampanyalarına katıldı. Yardımda bulunanların yüzde 77’si nakit, yüzde 64’ü ise gıda, kıyafet gibi ayni yardımlarda bulundu. Bölgeye giderek arama kurtarma çalışmalarına destek verdiğini söyleyenlerin oranı ise yüzde 4.
'EN FAZLA NAKİT YARDIMI AFAD VE AHBAP'A'
AFAD ve AHBAP nakit yardımında bulunanların tercih ettiği kurum ve kuruluşlarken, ayni yardımda bulunanlar kendi illerinin belediyeleri aracılığıyla bu yardımlarda bulundu
'ARAMA KURTARMANIN İLK 24 SAATİ BAŞARILI BULUNMADI'
Depremin vurduğu 10 il dışında yaşayanların yüzde 51’i, arama kurtarma çalışmalarının ilk 24 saatindeki performansının başarılı olmadığını düşünüyor. Ancak tüm süreç göz önünde bulundurulduğunda her 3 kişiden 2’si arama kurtarma çalışmalarını başarılı olarak değerlendirirken her 3 kişiden 1’i ise başarılı olmadığı görüşünde.
71 ilde yaşayanların, arama kurtarma çalışmalarında en başarılı bulduğu kurum ve kuruluşlar ise Madenciler, AFAD ve AHBAP.
'YÜZDE 81 EN BAŞARILI SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI'
Yaşanan afet sürecinde yaptığı destekler konusunda en yeterli bulunan kuruluşlar, Sivil Toplum Örgütleri. STK’ların yaptığı yardımların yeterli ya da kısmen yeterli olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 81. Yapılan destekler konusunda en yetersiz bulunan iktidarın yaptığı destekler.
Depremin vurduğu 10 il dışında yaşayanların yüzde 64’ü bundan sonraki aylarda da yapılacak yardımlara katılmak istediğini belirtti. Bu kişilerin yüzde 68’i nakit yardımı yapmak isterken, yüzde 43’ü fiziksel olarak çalışmak istediğini belirtti.
Deprem sonrası etkilenen illerin dışındaki illerde yaşayanların çoğunluğu hem ilk yardım eğitimi almayı hem de arama kurtarma eğitimi almayı düşünüyor.
KİMLER SORUMLU?
Depremin kendisinin çok büyük olduğunu ve yapılacak bir şey olmadığını düşünenlerin oranı sadece yüzde 22. Toplumun çoğunluğu kaçak yapıları, denetim yapan firmaları, iktidar ve belediyeleri sorumlu olarak görüyor.
MUHTEMEL BİR DEPREME HAZIR MIYIZ?
2023'e girerken Türkiye’deki her 3 bireyden 2’si büyük bir doğal afet olacağını düşünüyordu. 6 Şubat sonrasında ise depremin vurduğu 10 il dışında yaşayan bireylerin yüzde 43’ü böyle bir afetin kendi ilinde yaşanmasının çok büyük ihtimal olduğunu, yüzde 42’si de böyle bir ihtimalin olduğunu düşünüyor. Toplamda bireylerin yüzde 85’i kendi ilinde böyle bir afetin yaşanabileceğini endişesini taşıyor.
Türkiye'nin sadece yüzde 40’ına yakını deprem anında nasıl davranması gerektiği konusunda çok veya oldukça bilgili olduğunu söylüyor. Yüzde 15’inin ise bu konuda bilgisi yok.
'YÜZDE 63'Ü EVİNİN SAĞLAMLIĞINDAN EMİN DEĞİL'
Her ne kadar Türkiye’de yaşayanların çoğunluğu kendi ilinde de böyle bir afetin olacağını düşünse de bugün depremin vurduğu 10 il dışında yaşayan bireylerin sadece yüzde 24’ü konutunun depreme dayanıklı olup olmadığı konusunda bir araştırma yaptırmış. Diğer dikkat çekici bir husus ise bireylerin yüzde 27’si oturdukları konutun depreme dayanıklı olmadığını, yüzde 36’sı da dayanıklı olup olmadığı konusunda emin olmadığını belirtiyor.
'YÜZDE 55'İNDE DASK YOK'
DASK herkesin yaptırması gereken zorunlu bir sigorta olmasına rağmen vatandaşların yüzde 55’i konutlarının DASK’ı olmadığını belirtiyor ve bu kişilerin sadece yarısı yaptırmayı düşündüğünü söylüyor.
Konut sigortası sahipliği de oldukça düşük. Her 10 konuttan 4’ünün konut sigortası var. Konut sigortası olmayan bireylerin de yüzde 40’ı yaptırmayı düşünüyor.
TOPLUMUN RUH HALİ
6 Şubat’ta yaşanan deprem sonrası toplum daha da yorgun, endişeli, üzgün ve öfkeli. Yüzde 41'i yorgun, yüzde 38'i endişeli, yüzde 31'i üzgün, yüzde 24'ü öfkeli ve yüzde 23'ü de bıkkın olduğunu söylüyor.
