Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu tarafından her ne kadar 4/C´lilerin 4/B kadrolarına geçiş yapacağı müjdelenmiş olsa da, geçtiğimiz hafta 657 sayılı kanunda yapılan değişiklik, 4/C´lileri hüsrana uğrattı. Bakan Sarıeroğlu´nun Anadolu Ajansı´na vermiş olduğu röportajda ?657 içerisinde farklı bir alan düzenlenecek´ dediler. Hiçbirini yapmadık. Daha önceki yıllarda kadro nasıl verildiyse, aynı şekilde daha da esnek ve basitleştirilmiş bir şekilde, kurallar olmadan bir sistemi dizayn ettik" ifadelerini kullanmıştı. Bu açıklama ile taşeronda kadro bekleyen işçiler sevinmiş ancak kadroya geçişlerinde hüsrana uğradılar. Taşerona çalışanların bu hüsranı ilk kez yaşanmıyor daha önce 2007 yılında da yine çalışanlar mevcut haklarına kavuşamamamıştı. 4/C´liler kimlerdir ve 4/C statüsüne nasıl geçmişlerdir? Özelleştirme sonucu mağdur olan 4/C´lilere verilen sözler nelerdir? Yazımızın devamında bulabilirsiniz...
4/C´LİLER KİMLERDİR
4C´liler Özelleştirme Uygulamaları Sonucu İşsiz Bırakılan 4D Kamu İşçilerinden Oluşur. Öncesinde kamu işçisi[4D] olan bu insanlar kanunda belirtilen ?KPSS + Mesleki Yeterlilik + Mülakat? ile milyonlarla beraber aynı şartlara tabii olarak bu sınavlardan geçmiş, başarılı olmuş ve bu hakkı kazanmışlardır. Mühendis, Mimar, Avukat, Tekniker vs.. teknik personel veya büro işçisi unvanları ile Kamu Kuruluşların da istihdam edilen 4/D´liler, dönemin hükümetleri tarafından gerçekleştirilen özelleştirmeler sonucunda bu haklarını kaybederek 4/C statüsüne geçmek zorunda kalmışlardır. 657 sayılı Devlet Personel Kanununa göre ?Geçici Personel´ olarak çalıştırılan 4/C´liler kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmalarına rağmen, ?Teknisyen, Tekniker, Mühendis, Atölye Şefi, Muhasebe Şefi..vs..? nitelikli unvanlarını kaybetmiş olan, ne memur ne kamu görevlisi ne de işçidirler.
ÖZELLEŞTİRMELERİN GÖLGESİNDEKİ 4C´LİLER
Kamu işçisiyken özelleştirme nedeniyle işini kaybeden 4/D´lilere çıkış yolu olarak sıkıntılı bir yol gösterilmişti. 4/C´ye geçmek isteyen özelleştirme mağdurlarının 6 ay içerisinde işletmeyi satın alan özel firma tarafından sözleşmelerinin feshi gerekiyordu. Firma sözleşmeyi fesih etmezse 7 ay sonunda 4/C hakkını kaybediliyordu. 4C´liler yılın sadece 10 ayı çalışıyor, kalan 2 ayı da ücretsiz izin ile geçirmek zorunda kalıyordu. Ücretleri ise genellikle asgari ücretin altındaydı. Özelleştirmeden önce ?Teknisyen, Tekniker, Mühendis, Atölye Şefi, Muhasebe Şefi..vs..? nitelikli ve unvanlı bir personel olarak çalışan eski 4/D´liler, 4C´ye geçince bu unvanlarını kaybederek ?Geçici Personel? olarak anıldılar.
Özelleştirme mağduru olan 4/C´lilerin geçici personel olarak kamuda istihdamına 2004 yılında başlanmıştı. Ancak istihdam edilen 4/C´lilerin bir sonraki yıl göreve devam edebilmesi için her yıl yeni bir ?Bakanlar Kurulu Kararı´ yayımlanması gerekiyordu.
2006 yılında 31 Aralık itibariyle ilgili Bakanlar Kurulu Kararını çıkaran ve mağduriyetleri önleyen hükümet, 2007 ve 2008 yıllarında bu kararı yayımlamakta gecikmişti. O zaman yaklaşık 20 bine yakın özelleştirme mağduru ve diğer 4/C´liler, istihdamlarına imkan sağlayan Bakanlar Kurulunun bir an önce yayımlanmasını bekliyordu.
2007´DE DE AYNISI YAPILDI
4/C´liler her sene yeniden istihdam için Bakanlar Kurulu Kararının çıkmasını beklerken 2007 yılında Belediyeler dahil kamuda çalışan yaklaşık 200 bin geçici işçinin kadroya alınmasını sağlayacak olan yasa hükümet tarafından çıkarıldı. Bu yasa "Kamu İdare, Kurum ve Kuruluşlarında Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Yasa Tasarısı? olarak adlandırıldı. 5620 sayılı kanun ile onaylanan yasa aynı yıl yürürlüğe girdi. Böylelikle geçici ve mevsimlik işçiler devlet eliyle daimi kamu işçiliği [4D] ve sözleşmeli personel [4B] statülerine geçirildi. Bu geçişlerde norm kadrolar kullanılarak geçirilen statüye ait mevcut unvanlar ve haklar aynen işçilere verildi.
Gerekçe olarak da; ?..geçici olmaktan uzaklaşmış, sürekli istihdam edilir hâle gelmiştir. Diğer yandan, bu kapsamda istihdam edilen geçici işçilerin önemli bir kısmı sekreterlik, bilgisayar işletmenliği, hizmetli, evrakçı, hasta bakıcı, hemşire gibi görevlerde çalıştırılmaktadır. Bunların ücretleri de genel olarak benzeri işleri yapan memurlara verilen maaşlar seviyesinde tutulmaktadır? ibaresi gösterildi.
2007 yılında yapılan bu düzenlemeden maalesef geçici personel statüsünde çalışıyor olmasına rağmen sürekli çalışan, daha önce 4/D statüsünde çalışırken özelleştirme neticesinde 4/C´ye geçirilen ve anılan kanun gerekçesinde olduğu gibi farklı görevlerde çalışan 4C´liler bu kanundan faydalanamadı.
2007 yılında çıkan 5620 sayılı kanundan sonra her dönem medya da 4/C´lilerin mağduriyetleri ile ilgili çokça haber yapılmış ve dönem dönem cumhurbaşkanı, başbakan ve ilgili bakanlık tarafından bu mağduriyetlerin giderileceğine dair açıklamalar yapılmış ve sözler verilmişti.
13 Mayıs 2014´te Manisa´nın Soma ilçesinde yaşanan ve 301 madencinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan olaydan sonra kamuoyunda taşeron işçilerin devlet kadrolarına geçiş konusu gündeme geldi. Bu olaydan sonra hükümet tarafından taşeron işçilerin kamuya geçiş süreci başlatıldı.
2017 yılı Aralık ayında 696 KHK ile yapılan düzenlemede kamuda belirtilen çalışma koşullarının dışında istihdam edilen, hizmet alımı yöntemi ile özel şirket personeli olan, kamuya giriş şartlarının hiçbirini sağlamamış ve giriş şartları olarak kamu idaresinin referansı yeterli olan kamuoyunda ?taşeron? olarak bilinen çalışanlar için bir düzenleme yapıldı. Yaklaşık 900 bin kişiyi ilgilendiren bu düzenlemede çalışan taşeron işçiler kurum mülakatı ile kamu işçiliği olarak bilinen 4D statüsüne alınmaya başlandı. Geçişlerinde yaptıkları işler göz önünde bulundurulmuş ona göre sınıflandırma yapılmıştır.
Taşeron işçilerin hükümet tarafından devlet kadrolarına 4D statüsünde geçişi sağlanınca, 2007 yılında çıkan 5620 sayılı yasadan faydalanamayan 4/C´liler için de yıllar sonra devlet kadrolarına geçme umudu doğdu.
HÜKÜMET TARAFINDAN VERİLEN SÖZLER
Cumhurbaşkanı Erdoğan´ın 5 Aralık 2017 günü; ?Yine kamuda 4C statüsünde çalışan kardeşlerimiz de 4B kadrosuna alınıyor. Böylece kamuoyumuzda uzun zamandır tartışılan bu meseleyi çözmüş oluyoruz? şeklindeki açıklamaları 4/C´liler giderek umutlanmasına neden oldu.
ÇSGB Jülide Sarıeroğlu´nun da yine 24 Aralık 2017 tarihinde Anadolu Ajansı´na vermiş olduğu röportajda ?657 içerisinde farklı bir alan düzenlenecek´ dediler. Hiçbirini yapmadık. Daha önceki yıllarda kadro nasıl verildiyse, aynı şekilde daha da esnek ve basitleştirilmiş bir şekilde, kurallar olmadan bir sistemi dizayn ettik" ifadelerinin yanı sıra ?657 sayılı Devlet Memurları Kanunu´nda düzenlenmiş kimlerin kamuda çalışacağıyla ilgili. Bunun dışında bir düzenlememiz söz konusu değil. Daha önceki kadroya geçiş süreçlerinde uygulanan prosedür neyse aynen geçerli olacak. Yeni bir şey koymadık? açıklamalarıyla 4/C´liler için sevinç kaynağı oldu.
YAPILAN HAKSIZLIK DEĞİŞMEDİ
Sırasıyla yapılan bu açıklamaların ardından 2017 yılı Aralık ayında 696 KHK ile yapılan bu düzenlemede de 4C´lilerin de yıllar sonra 4B kadrosuna alınması kararlaştırıldı. Ancak yıllardır sevinç ile beklenen bu düzenleme 26 Mart 2018 Bakanlar Kurulu Kararı´nın 30 Mart Cuma günü açıklanmasıyla adeta şok etkisi oluşturdu. Karar ile mevcut 4/B kadrosu içerisinde 4/C´liler için ayrıştırılmış 4/B kadrosu oluşturulduğu görüldü. 2007 yılındaki gibi yine mevcut haklarına kavuşamayan yaklaşık 21 bin 4/C´linin oluşturulan bu duruma gerek medyada gerek sosyal medya da tepkileri çığ gibi büyüyor.
4/B´ye geçişi sağlanan 4/C´lilere yapılan haksızlıklar ise şöyle;
- Hali hazırda 4B statüsü kariyer meslek gruplarının dışında kalan (Örneğin, mühendis, hemşire, sağlık memuru, teknisyen, tekniker vb.) unvanlı meslek gruplarının oluşturduğu statüdür.
- Buna rağmen çalışanlar 4C´den 4B´ye geçirilirken öğrenim durumları, mesleki yeterlilikleri hiçe sayılmış, unvanlara göre istihdam sağlanmamıştır.
- Mevcut 4B´nin 4 sayılı cetvelinde belirtilen unvanlar yok sayılmakla kalmamış, 2 yeni unvan icat edilmiştir.
- Lise ve altı tüm personel yaptıkları işe bakılmaksızın ?İdari Destek Personeli? üniversite mezunu tüm personel de ?İdari Büro Personeli? yapılmıştır.
- Ne özlük hakları, ne nitelikleri, ne de ücretleri değişmemiş, değişen tek şey sadece statülerinin ismi[C-B] olmuştur.
- Mevcut 4B´liler peşin maaş alırken 4C´den geçenler çalıştıktan sonra maaş alacaktır.
- Mevcut 4B´lilerin ek ödeme oranları %70-80´lerde iken ortalama 850 TL iken, 4C´den geçirilenlerin oranı %20 ve ek ödemeleri 260,45 TL olarak belirlenmiştir.
- Mevcut 4B´liler 65 yaşına kadar çalışabilirken, 4C´liler SGK kapsamında emekliliği hak ettikleri an zorunlu olarak emekliliğe sevk edileceklerdir.
- Sonuç olarak normal 4B değil de çakma 4B icat etmek bu tür büyük kapsamlı düzenleme yapan hükümete yakışmamış, birçok kul hakkına girilmiştir.
