Afganistan’daki Taliban örgütünün başmüzakerecisi Şir Muhammed Abbas Stanikzay, aylardır süren müzakereleri anlaşmaya varmak üzereyken durduran ABD Başkanı Donald Trump görüşmelere devam etmek isterse “kapılarının açık olduğunu” duyurdu. BBC’den Lyse Doucet’in özel röportajı:
Taliban müzakere heyetinin başındaki isim Şir Muhammed Abbas Stanikzay, BBC’ye verdiği özel röportajda, Afganistan’da barışın tesis edilmesi için tek yolun müzakerelerden geçtiğini söyledi.
ABD tarihinin en uzun savaşı olan Afganistan savaşını sonlandırmak için Taliban’la aylar süren müzakerelerin ardından, 8 Eylül’de bir Tweet atarak Camp David’de yapılması planlanan gizli görüşmeyi iptal ettiğini duyuran Trump, “Taliban ile imzalanması beklenen anlaşmanın çıkmaza girdiğini ve müzakerelerin öldüğünü” savunmuştu.
Camp David görüşmesinin iptali için ise, 6 Eylül’de Afganistan’ın başkenti Kabil’de düzenlenen, bir ABD askerinin de öldüğü saldırıyı gerekçe göstermişti.
Stanikzay, Taliban’ın yanlış bir şey yapmadığını savunuyor: “Onlar binlerce Talibanlıyı öldürdüğünü söylüyor. Ama aynı zamanda bir ABD askeri ölürse, böyle bir tepki vermeleri gerektiği anlamına gelmiyor. Çünkü iki taraf da ateşkes sözü vermemişti. Bizim açımızdan müzakere için kapılar açık. Umarım onlar da müzakerelerle ilgili kararlarını bir kez daha gözden geçirirler.”
Üzerinde uzlaşılan anlaşmanın tam hali ve detayları henüz bilinmiyor. Washington’ın başmüzakerecisi Zalmay Halilzad, 3 Eylül’de verdiği bir röportajda prensipte uzlaşılan bazı maddeleri açıklamıştı. Buna göre ABD, Afganistan’dan 20 hafta içinde 5400 askerini geri çekecekti. Taliban da karşılığında Afganistan topraklarının ‘terör faaliyetleri’ için kullanılmamasını garanti altına alacaktı.
Stanikzay’a göre anlaşma imzalandıktan sonra ateşkes de yürürlüğe girecekti. Ancak Taliban ve Afgan hükümeti arasında böyle bir ateşkes anlaşması bulunmuyor. Bugün Afganistan’da, 2001’de başlayan ABD işgalinin öncesinden daha büyük bir bölgeyi kontrol eden Taliban, Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani’yi meşru hükümet olarak kabul etmediğini söylüyor. Bu sebeple, ABD ile anlaşma imzalanana kadar Afganistan hükümetiyle müzakerelere başlamayı reddediyor.
Anlaşmanın imzalanması halinde, Afganistan hükümetiyle görüşmelerin 23 Eylül’de başlamasının planlandığını belirten Stanikzay, ancak o şartlarda daha geniş çaplı bir ateşkesin konuşulabileceğini de söyledi. Stanikzay, müzakereler sırasında Çin ve Rusya’nın yardımına başvurduklarını da doğruladı.
Reklam
Afganistan Ulusal güvenlik Danışmanı Hamdullah Mohibt ise “Taliban’ın sindirme politikası işe yaramayacak.” açıklaması yaptı: “Afganistan’da barışın tek yolu olarak, Afgan hükümetiyle müzakereleri görüyoruz. Taliban’ı destekleyen ve maddi yardımda bulunan komşularımızla açıkça yapılan görüşmeler, arkadan yürütülmemeli.”
Ülkede ağustos ayı boyunca her gün ortalama 74 kişi hayatını kaybetti. Anlaşma için yapılan görüşmeler boyunca, saldırılar aynı yoğunlukta devam etti. Son olarak bu hafta Salı günü yapılan iki bombalı saldırıda, aralarında çocukların da olduğu en az 48 kişi hayatını kaybetti. Saldırıları Taliban üstlendi.
Stanikzay ise, sivil ölümlerinden “yabancı güçleri” sorumlu tutuyor ve 2019’da Afganistan ve ABD ordularının, Taliban’a kıyasla daha fazla sivilin ölümünden sorumlu olduğunu belirten Birleşmiş Milletler raporunu örnek gösteriyor. Taliban’ın sivillerin evlerinde sığındığı hatırlatıldığında, yapılması gerekenin bu olduğunu savunuyor.
