İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ´´Anlaşma yeniden müzakere edilemez. Hiçbir değişikliği kabul etmeyeceğiz´´ dedi.
ABD Başkanı Donald Trump´ın önceki gün İran ile yapılan nükleer anlaşma kapsamında Washington yönetiminin kaldırdığı yaptırımları geri getirmeyerek, anlaşmayı üçüncü kez 4 ay süreyle onaylamasının yankıları sürüyor.
Ancak ABD Başkanı Trump, açıklamasında anlaşmanın içeriğinin değişmesinin gerektiğini savunarak, Tahran´a ?Bu son bir şans? uyarısı da yaptı. İstediği değişikliklerin olmaması halinde anlaşmadan ?derhal çekileceğini´ söyleyen Trump, ?Kimse benim sözümden şüphe etmemeli? ifadelerini kullandı. Trump, ?Nükleer yaptırımların uygulanmasını erteliyorum ama sadece Avrupalı müttefiklerimizin İran nükleer anlaşmasındaki korkunç defoları onarmasını sağlamak için? ifadelerini kullandı. Trump´ın kararı öncesi anlaşmanın taraflarından olan Avrupa Birliği (AB), anlaşmanın devamından yana olduğunu bildirmişti.
İRAN´DAN SERT TEPKİ
Trump´ın ambargoları geri getirmeyi 4 ay daha ertelemesine rağmen, Tahran´a ?son şans´ tehdidinde bulunmasına İran yönetimi sert yanıt verdi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Trump´ın uyarılarını ?Tekrar müzakere edilemeyecek bir anlaşmayı baltalamaya yönelik umutsuz bir çaba? olarak niteledi. Zarif, Twitter´dan ?Trump´ın politikası ve bugünkü açıklaması, somut çok taraflı bir anlaşmayı baltalamaya yönelik umutsuz çabalardır. Anlaşma yeniden müzakere edilemez. ABD, yorucu retoriğini tekrar etmek yerine İran´ın yaptığı gibi anlaşmaya tam olarak uymalı? diye yazdı. İran resmi haber ajansı IRNA, Tahran´ın resmi pozisyonunu ?Anlaşma üzerinde ne şimdi ne de ileride herhangi bir değişikliği kabul etmeyeceğiz? diye duyurdu.
DÜŞMANCA BİR HAREKET
Trump´ın nükleer konusundaki yaptırımları askıda tutmasına rağmen İranlı 14 kişi ve kurumu farklı gerekçelerle yaptırım listesine alması da Tahran´ı kızdırdı. İran yargısının başındaki isim olan Ayetullah Sadık Laricani de bu listeye girdi. İran Dışişleri Bakanlığı, bunun ?düşmanca bir hareket´ olarak nitelerken, ABD´nin ?uluslararası toplumdaki tavırda bütün kırmızı çizgileri aştığını ve uluslararası hukuku ihlal ettiğini? ifade etti. Açıklamada İran´ın buna yakında ?ciddi bir karşılık´ vereceği de yer aldı.
BİLGİ NOTU: ABD Başkanı Barack Obama döneminde yapılan anlaşma kapsamında her 4 ayda bir, İran´a yönelik askıya alınan yaptırımlar ABD Başkanı´nın önüne geliyor. ABD Başkanı, anlaşmanın devamından yanaysa yaptırımların askıda kalmasını onaylayarak 120 günlük yani 4 aylık bir süre daha veriyor.
TRUMP HANGİ DEĞİŞİKLİKLERİ İSTİYOR
ABD Başkanı Donald Trump´ın anlaşmada somut olarak istediği değişiklikler ise şunlar:
* Anlaşma kapsamında İran´ın tüm nükleer tesisleri ve uranyum madenleri BM´ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu´nun (UAEK) denetimine açık. Trump´ın talebi İran´ın askeri tesislerinin de uluslararası denetçilere açılması.
* Trump´ın bir diğer değişiklik önerisi İran´a nükleer çalışmalarında getirilen kısıtlamaların sadece 10 yılla sınırlı kalmayıp süresiz hale getirilmesi. 2015´te imzalanan mevcut anlaşmaya göre İran´ın yükümlülükleri 2025´te bitiyor.
* Anlaşma, İran´ın nükleer füze testleri yapmasını yasaklarken, balistik füze denemeleri konusunda bir kısıtlama getirmiyor. Trump ise Tahran´ın balistik füze programının da anlaşmaya dahil edilmesini talep ediyor.
MOSKOVA: WASHİNGTON VAZGEÇMEYE YAKIN
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, ABD Başkanı Donald Trump´ın, İran ile nükleer anlaşmanın son kez uzatılması kararını olumsuz değerlendirdiklerini belirterek, ?Dün (önceki gün) alınan karar, ABD´nin anlaşmadan çekilmeye yakın olduğunu gösteriyor? dedi. Ryabkov, ABD´nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekilmesi halinde, nükleer silahlardan arınmaya yönelik anlaşmalar ve diğer tüm uluslararası anlaşmaların zarar görebileceği uyarısında bulundu. Sergey Ryabkov ABD´nin anlaşmadan çekilme kararını uygulaması halinde, uluslararası ve bölgesel meselelerin büyük ölçüde etkileneceğine işaret etti.
AB İLE TEMAS
Brüksel´de İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile geçen perşembe günü bir araya gelen AB Dış Politika Şefi Federica Mogherini, Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson ve Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian ortak basın toplantısında anlaşmaya bağlı kaldıklarını vurgulamıştı. Donald Trump´ın İran´a yönelik ambargoları geri getirme düşüncesine karşı ?anlaşmanın altını oyacak her türlü karara karşı anlaşmayı koruyacaklarını´ da ifade etmişlerdi. Amerikalı üst düzey yetkililerin verdiği bilgilere göre Trump, anlaşmada istediği değişikliklerin olması için İran´la değil Avrupalı yetkililerle görüşecek ve Avrupalı liderlerden İran´ı bu şartları kabul etmeye ikna etmelerini isteyecek.
