Suriye’nin başkenti Şam’da beşincisi düzenlenen “Suriye’nin Yeniden İnşası” temalı fuarda İran nüfuzu ön plana çıktı. İran, Esed rejimi ve projeye katılanlar arasında bir anlaşma yapılmadan da Suriye’nin yeniden inşasının mümkün olduğunu savunuyor.
Fuara karşı çıkanlar ise sergiyi “Suriye’nin Yeniden Yıkımı-5” olarak isimlendiriyor. Fuarı ziyaret edenlerin en çok dikkatini çeken durum, etkinliğin 5 gün sürmesi. Şam Uluslararası Havalimanı yolu üzerindeki fuar alanının ana kapısından girilince alanın ortasında devasa bir tablo göze çarpıyor. Tabloda, gelişmiş ülkelerdeki gibi modern mühendislik yöntemiyle inşa edilmiş gökdelenler resmediliyor. Suriye’nin bu şekilde yeniden inşa edilmesi planlanıyor.
Suriye medyasına göre; Lübnan, Ürdün, Irak, BAE, Çin, Fransa, İtalya, Rusya, Macaristan, Slovakya, İran, Brezilya, Endonezya, İspanya, Hindistan, Romanya ve Belçika dahil olmak üzere 31 ülkeden 390 şirket fuara katıldı.
Sekiz yıldan daha fazla süren iç savaş; birçok şehir, kasaba ve bölgede altyapının çökmesine üst yapının ise yıkımına neden oldu. Araştırmalar ve ekonomistler, yeniden yapılanma sürecinin yaklaşık 400 milyar ABD dolarına mal olacağını söylüyor.
Öte yandan birçok Batı ülkesi, Suriye’de gerçek anlamda bir siyasi geçiş süreci sağlanmadığı takdirde yeniden yapılanma sürecine katılmayacağını ifade ediyor. Suriye Başbakanı İmad Hamis ise birkaç gün önce Suriye Merkez Bankası döviz rezervlerinin sıfırlandığını açıkladı.
Fuar alanı iki bölüme ayrılıyor; alanın sağ tarafında yabancı firmalar sol tarafında ise yerel firmalar yer alıyor. Yerel basının iddiasına göre alana gelen toplam ziyaretçi sayısı 22 bin 500’ün üzerindeydi. Yabancı firmalara ayrılan bölümde İranlı firmaların ağlıkta olduğu görüldü. İran ve Suriye basınında fuara katılan İranlı şirket sayısının 90’a yakın olduğu, Rus şirket sayısının ise 10 olduğu belirtildi. Toplantıya katılan şirketlerin çalışma alanları şöyle; inşaat hizmetleri, makine ve malzeme teknolojileri, kent teknolojileri, enerji, petrol, sağlık, eğitim, tarım, iletişim, su teknolojileri, sigorta hizmetleri, gayrimenkul geliştirme, ulaşım, turizm, koruma sistemleri, güvenlik ve bilişim.
Yerel medyada fuara katılımın yoğun olduğu iddia edildi. Aksine, fuar katılım her zamankinden daha azdı. Yabancı ve yerel şirketlerin yer aldığı iki ayrı bölümde de fuara katılanların sayısı bu kez daha azdı. Katılımcıların büyük bölümünü de Suriyeliler oluşturuyordu. Fuara eşiyle katılan otuz yaşlarında bir kadın Şarku’l Avsat mikrofonlarına konuştu, “Eğlence amacıyla buradayım” dedi.
İranlı firmaların yoğun katılımına ve alandaki büyük bölümü kendi şirketleri için ayrılmasına rağmen, İran stantlarında büyük boşluklar olduğu gözlemlendi. Şirket yöneticilerinin kendi aralarında sohbet ettikleri ve kendilerine ayrılan yerlerde bulunmadıkları da görüldü.
Suriye’nin yeniden inşası meselesiyle ilgili bir ziyaretçi, Şarku’l Avsat’a “Bizim fuara büyük bir katılım göstermemiz boşuna değil. Bu yoğunlukta bir katılım göstererek Suriye’nin yeniden inşasında önemli bir söz sahibi olmak istediğimizin mesajını veriyoruz. Eğer fuara katılım düşük olursa, Suriye’nin yeniden inşası sağlanamayacağı gibi daha büyük bir yıkım ile karşı karşıya kalabiliriz” dedi.
Adını vermek istemeyen ziyaretçilerden biri ise “İran’ın dış politikasını takip eden herkes İran’ın olduğu yerde yıkım olduğunu bilir. Bu yüzden bu serginin “Suriye’nin Yeniden İnşası” olarak değil, “Suriye’nin Yeniden Yıkımı” olarak isimlendirilmesi gerekir” dedi.
Şarku’l Avsat’a konuşan pek çok yabancı şirket yetkilisi ise kendi çalışma alanlarında her ne kadar cazip teklifler sunsalar da Şam hükümetinden bir cevap alamadıklarını belirttiler.
Esed rejimine yaptırım uygulayan ABD, Ağustos ayı sonlarında ve Eylül ayının başlarında “Suriye’nin Yeniden İnşası” ismiyle düzenlenen fuara katılan şirketlere ve ülkelere ekonomik yaptırımlar uygulama uyarısında bulundu. ABD’nin Suriye Büyükelçiliği’nin Facebook hesabından yapılan paylaşımda ABD vatandaşlarına “Suriye’nin Yeniden İnşası” fuarına katılmamaları yönünde uyarılarda bulunuldu.
Açıklamada, “Washington, ticari şirketlerin ve şahısların “Suriye’nin Yeniden İnşası” fuarına katılmalarını teşvik etmiyor. Esed rejimi ekonomik ve ticari ağları Suriye'deki çatışmanın sürmesini desteklemek için kullanıyor. Esed, “Suriye’nin Yeniden İnşası” başlığı ile düzenlenen fuar ile de aynı şeyi hedefliyor. Fuara katılan yabancı şirketleri dikkatle izleyeceğiz” ifadeleri yer aldı.
Kaynak: Şarkul Avsat