Sınırlarımızdan girdiği andan itibaren her konu Türkiye’deki kutuplaşmanın karadeliğine düşmekten kaçamaz.
Suriye’nin Arap Alevi nüfusunun yaşadığı Lazkiye ve Tartus’ta 6-8 Mart tarihleri arasında yaşananlar da öyle oldu.
Böyle kutuplaşmış ortamlarda gerçek öksüzdür.
Hikayeleri çarpıtmak, abartmak, saklamak ise ayıp olarak görülmez. Tam tersine doğruya sadakat davaya sadakatsizlik olarak görülür.
Ama bu kez sadece Suriye için değil, Türkiye için de tehlikeli sonuçları olabilecek bir mesele var karşımızda.
6-7 Eylül pogromunun arkasında Kıbrıs’taki Türklerin yaşadıklarına yönelik tepkiler vardı. 50’lerin sonunda Kerkük’te yaşananlar Türk-Kürt gerilimini artırmıştı. 2014’de Kobani’de olan biten Türkiye’de 50 kişinin ölümüne neden olmuştu. Esad rejimi, Türkiye’nin Suriye’ye müdahalesine karşı Reyhanlı’da katliam yapmıştı.
Dış Türkler, dış Müslümanlar, dış Kürtler ve son olayda dış Alevilerin başına gelenler bizim iç sorunumuz haline gelir.
Yanı başımızda potansiyel bir bomba olarak duruyordu bu mesele.
Son 10 yılda beş yüz binden fazla insanı öldürmüş, çoğunluğu Sünni olan bir ülkedeki 50 yıllık bir Nusayri aile diktatörlüğü yıkıldı, neredeyse her güne bir katliamın yaşandığı bu 10 yılın rövanş duygusu zaten en baştan büyük bir riskti, üstelik rejimi yıkanlar da mezhebi taassubları yüksek selefi silahlı örgütlerin mensuplarıydı.
Bugüne kadar Şara iktidarının az hasarla, aflarla, katılımcı mesajlarla iyi yönettiği bu potansiyel bomba haftasonu patladı.
Ne yaşandığına en baştan itibaren, itibarlı kaynaklardan bakalım:
Esad’ın devrilmesinden sonra, Şara hükümeti, büyük katliamlara karışmış eski askerler ve şebbiha komutanları dışında Suriye ordusunun askerleri için af ilan etti.
Eski komutanlar, şebbiha milisleri Suriye’de Arap Alevilerin kalesi Lazkiye ve Tartus’un kırsalına kaçtılar.
Zaman zaman burada saklanan büyük katliamlara katılmış eski askerler gözaltına alınmaya çalışıldı, infazlar yaşandı.
2012’de Humus'un Hule kasabasında, 49'u çocuk, 34'ü kadın 109 sivilin katliamının baş saorumlusu olan şebbiha komutanı Şucca Ali’nin Aralık 2024’de Lazkiye’de yakalanıp, işkenceyle öldürüldüğünü gösteren videolar, Türkiye’de Alevi Katliamı hashtagiyle gündem olmuştu.
https://x.com/arzella__/status/1872688365809942768
Suriye uzmanı Fransız araştırmacı Cédric Labrousse, Lazkiye ve Tartus’ta gerilimi artıran faktörleri şöyle sıralıyor :
“Eski Esad’a bağlı askerler, haklarında suçlamalar olmasa da kendilerini dışlanmış olarak görüyor.
Yeni yönetiminin kamuda on binlerce kişinin işine son vermesi Tartus ve Lazkiye'nin kıyı bölgelerinde çoğunluğu Esad rejiminde memur ve asker olan Alevileri etkiledi.
HTŞ'ye Lazkiye’ye bölgenin yerlisi olmasına rağmen fazla muhafazakar ve radikal olan selefi komutan Hasan Soufan'ı vali olarak atadı.
Dağlık alanda saklanarak yaşayan rejimin eski kadroları gerginlik ateşini körükledi.”
Bir de dış faktör var.
22 Aralık 2024’de Esad’ın devrilmesinden sonra ilkkez Tahran’da Cuma namazında konuşan Hamaney, "Suriye'de onurlu bir gücün ortaya çıkacağını öngörüyorum. Suriyeli gençlerin kaybedecek hiçbir şeyi yok; okullar, evler, sokaklar, hayatlar güvensiz. Bu güvensizliği tasarlayanlara karşı kararlı bir şekilde durmaları gerekiyor ve Allah'ın izniyle onları da yenecekler" demişti.
Bu gerilimde 6 Şubat 2025 günü eski Esad askerleri ve şebbihalardan oluşan bir grup silahlı isyancı Sahil Savunma Tugayı’nı kurduklarını resmen ilan etti.
https://x.com/CdricLabrousse/status/1888785317395648576
Grubun lideri, eski Esad rejiminden bir şebbiha (milis) olan ve Aralık 2024’de HTŞ tarafından affedilmesiyle Mukdad Fatiha’ydı. Mukdad Fatiha, eski rejim döneminde sivil katliamlara, gasp, adam kaçırma gibi suçlara karışmış kötü şöhretli bir askerdi.
https://x.com/CdricLabrousse/status/1898396825498890705
Grup, ilk eylemini 7 Şubat 2025'te Lazkiye'nin doğusundaki küçük bir kasaba olan El-Haffa'daki HTŞ kontrol noktasına yaptı.
https://x.com/CdricLabrousse/status/1888786988485980644
Eylemler ve çatışmalar bir aydır yer yer sürüyordu.
6 Mart günü bütün eski Esadçı isyancı milis gruplar Suriye’nin Kurtuluşu için Askeri Konseyi kurduklarını ilan etti. Bu ilan Türkiye’deki Esad yanlısı hesaplar tarafından da duyuruldu.
https://x.com/hasansvri/status/1897715290605339004
Esas büyük saldırı ise 6 Mart Perşembe günü öğleden sonra başladı. Silahlı gruplar, aynı anda Suriye’nin kıyı vilayetlerindeki hükümet güvenlik merkezleri ve kontrol noktalarına saldırdı. Lazkiye ve Tartus vilayetlerindeki geniş banliyö bölgelerini ve otoyolları geçici olarak kontrol altına aldı.
Bu eş zamanlı saldırılarda 130 resmi güvenlik görevlisi ve sivil öldürüldü.
https://x.com/Qidlbi/status/1898388090013511785
https://x.com/Qidlbi/status/1898388152219226194
Bu saldırı Türkiye’de Esad yanlısı gazeteciler tarafından da büyük bir ayaklanma olarak haber yapıldı.
https://x.com/musaozugurlu/status/1897724978167984369
Bu eşzamanlı saldırı haberi ve videolar hızla Suriye’de yayıldı. Şam, Halep ve İdlib’de halk sokaklara çıkıp “Alevi darbe girişimi” denen olayları protesto etti. Ve ülkenin her yerinden resmi silahlı gruplar ve ontrol dışı silahlı gruplar Sahil bölgesine doğru konvoylarla akmaya başladı.
https://x.com/Qidlbi/status/1898388307278491682
Silahlı takviye gruplar 7 Mart günü Lazkiye ve Tartus’a vardılar. Çatışmalar başladı.
https://x.com/Qidlbi/status/1898388450597843424
Güvenlik güçlerinin kayıp sayısı artmaya devam etti.
İşte, sivillere yönelik saldırılar da bu rövanş hissiyle 7 Mart Cuma öğleden sonra başladı.
Bölgeye gelen resmi ve gayri resmi silahlı grupların sivillere yönelik saldırılarında Suriye’nin en prestijli iki insan hakları örgütünden biri olan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre şu ana kadar 830 sivil, 231 Suriye güvenlik görevlisi ve 250 silahlı isyancı öldürüldü
Suriye İnsan Hakları Ağı’na göre ise 125 sivil, güvenlik güçleri tarafından infaz edildi.
Öldürülen sivillerin çoğunluğu erkeklerden oluşuyor. Katledilenler arasında kadın ve çocuklar da var. Öldürülen sivillerin çoğunluğu Aleviler.
İsyancı milislerin öldürdüğü siviller de var.
https://x.com/CdricLabrousse/status/1898320447571136540
Bölgede yaşayan binlerce insan Tartus’taki Rus Üssü’nün önünde sığınma için toplandı.
Olaylar Cumartesi günü duruldu.
Sahil bölgelerine gidişler kapatıldı. Sivil katliamlarında katılan üç Şam yönetimine yakın grubun üyesi tutuklandı. Ahmed Eş-Şara, sivil katliamları araştırmak üzere bir bağımsız komisyon kurulduğunu açıkladı.
Sivil katliamlara katılan gruplar arasında Suriye Milli Ordusu’na bağlı gruplar da var.
Yine Cédric Labrousse’a göre “Çoğunlukla Orta Asya'dan gelen cihatçıların çoğu yeni iktidara boyun eğmeyi reddetti ve Ahmed el-Şara'yı hain olarak görüyor.
