Onu üçüncü akşamüstü de cadde kenarındaki zigzag çizen kaldırımın kuytu köşesinde yatarken gördüm. Üstündeki battaniyede 3 sokak kedisi yatıyordu. Alo 153’ü aradım ve durumu anlatıp destek istedim.
Oradaki kibar bayan, belediyenin çok soğuklarda evsizleri topladığını söyleyerek, Aile Bakanlığı'nın evsizlere destek için irtibata geçilen 183 nolu hattını aramam gerektiğini söyledi.
Bakanlığa ait 183 numaralı hattı aradım. Adresi verdim. 15 dakika sonra arayıp tam adresi istediler ve alıp bakanlığın tahsis ettiği yere götüreceklerini söylediler.
Ertesi gün yine aynı yerden geçerken kediler oradaydı ama o yoktu. Muhtemelen alıp götürdüler diye düşündüm.
Ertesi hafta oradan geçerken baktım yine orada. Kedilere verilen mamayı küçük tabaklara koyuyordu.
Selam verdim. Kediler üzerine konuştuk biraz. Sonra “havalar yakında soğuyacak burada kalman zor, kapalı bir yer bulman gerekecek” dedim.
“Soğuk önemli değil, battaniyeye sarıldın mı üşümezsin ama yağmur yağınca zor, o zaman kapalı yer bulmak gerekiyor” dedi.
“Bakanlığın ve belediyenin evsizlere yönelik misafir ettiği yerler var, oraya gider misin” dedim.
“Yaşanmaz orada” dedi ve devam etti; “Kışın çok soğuk olduğunda zabıta topluyor bizi sokaklardan, kapalı büyük bir yere götürüyorlar. Sokaklarda ne kadar tehlikeli tipler varsa hepsi orada, masumlar da orada.” dedi.
“Sokaklar daha mı iyi yani” dedim.
“Evet” dedi.
Sokakları tercih etmelerinin bir diğer nedeni de halktan ekonomik ve sosyal destek alma ihtimallerinin olması herhalde.
**
Benzer konuşmayı hastane kapısına yakın bir bankta yatan orta yaşlı bir kadınla da yapmıştım kısa süre önce.
Kendisine bakanlığın ve belediyelerin kalacak yer imkânı verdiğini söylediğimde bana kızarak “Sakın telefon edip onları çağırma, gitmem, orası sokaklardan daha tehlikeli” demişti.
Arkasını dönüp giderken de söyleniyordu “Gitmediğin görmediğin yere başkalarını gönderip vebal altına girme.”
**
Sokaklarda yaşayan bireye dünyanın her yerinde evsiz deniliyor.
Evsizliğin sözlük anlamı “Düzenli bir barınma mekanına sahip olmama ya da olamama, yaşamını sokaklarda sürdüren durumu” olarak geçiyor.
Toplumsal ve ekonomik bir sorun teşkil eden evsizlik, bireyin ödeme gücünün yetersizliği, zihinsel ya da ruhsal sorunları (şizofreni vs.), toplumsal dışlanma, savaşlar, devletlerin parçalanması ve ülkenin ya da bireyin yaşadığı maddî ve manevi sıkıntılar gibi çok farklı nedenlerden kaynaklanabiliyor.
Hastaneler, terk edilmiş mekanlar, parklar, şehir içinde az kullanılan ücra köşeler, yarı kapalı alanlar, köprü altları, mezarlıklar, cami kenarları, genellikle evsizlerin barınma alanları.
Soğuklar başladığında küçük bir suç işleyip, kışı hapishanede geçirme durumu dünyanın birçok ülkesinde evsizlerin bir kısmının tercih ettiği en geleneksel yöntemlerden biri.
**
Birleşmiş Milletler raporuna göre dünyada 100 milyona yakın evsiz var. Türkiye genelindeki evsizlerin sayısının 70 ila 100 bin arasında olduğu tahmin ediliyor.
Evsizlerin en yoğun olduğu şehir İstanbul.
En çok Fatih, Beyoğlu, Kadıköy, Üsküdar, Beşiktaş ve Şişli ilçelerinde yaşıyorlar.
Bulabildiğim son verilere göre ABD’de ortalama 550 bin, Almanya ve Fransa’da yaklaşık 45’er bin, İngiltere’de 320 bin, Polonya’da 300 bin. Norveç’te evsiz kalmak yasakmış. Ama en soğuk ülkeler arasında yer alan ve beş milyonluk ülkede de evsiz kalmak başka bir türlü ayıptır herhalde.
Bu rakamların ne kadar doğru ve gerçekçi olduğu da meçhul. Salgından sonra bu rakamı 2 ya da 3 ile çarpmak lazım.
**
Kapitalist dünyada hüküm süren adaletsiz gelir dağılımı, birinin zarar etmesiyle diğerinin kazanç elde edeceği tarzındaki çarpık ticaret anlayışı, yoksulluk ve evsizliğin en temel nedeni.
Kişinin psikolojik sorunlar yaşaması, ruh sağlığının bozulması, aile içi şiddet gibi nedenler de evsizlerin sayısını artıran önemli nedenler arasında.
Evsizlerin, toplum tarafından tehlikeli, muhtemel bir tehdit olarak algılanması da onların mağduriyetini artırıyor.
Sokaklarda yaşayanlar devletin, belediyelerin ve kamu kurumlarının barınma yerlerine gitmek yerine sokağı tercih ediyorlarsa buralarda bir yenilemeye ihtiyaç var demektir.
Evsizlere desteğin daha insani olması gerekiyor.
Bu alanda sosyal sorumluluk projesi düşünen şirketlerin sayısı da yok denecek kadar az.
Evsizlere desteği kazançlı bir alan olarak görmüyorlar herhalde!
