Türkiye'nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek, bölgeye barış ve huzuru getirmek amacıyla başlatılan Barış Pınarı Harekatı’nın sona erdirilmesine saatler kala Türkiye ve Rusya arasında tarihi bir görüşme yaşandı. Suriye’de güvenli bölge oluşturmak adına masaya oturan iki lider 6 saatlik görüşmenin ardından mutabakatın muhtıralarını okudu. Soçi’de gerçekleştirilen görüşme sonrası ABD’nin YPG-PKK ortaklığı bozuldu ve Suriye’de güvenli bölge oluşturulması adına harekete geçildi. Peki bu görüşmeyi tarihi kılan detaylar neler? Araştırmacı- Gazeteci ve aynı zamanda RUSEN Uzmanı Saslanbek İsaev, Ayşe Sonuşen’in sorularını yanıtladı.
Putin-Erdoğan toplantısında dikkat çeken : Suriye’de, Türk Rus askeri işbirliği oldu. 150 saatin sonunda Barış Pınarı Harekatı sınırlarının batısında ve doğusunda Rus- Türk devriyelerinin başlayacağı kararı çıktı. Bunu biraz açar mısınız?
Yarından itibaren Suriye ordusu ile Rus askeri polisi, Türkiye-Suriye sınırına yerleşecek ve bu sınırı güven altına alacak. Daha sonrasında Türkiye Rusya ortak bir mekanizma üretip bölgeyi kontrol edecekler yani ortak bir devriye gezdirerek; terör unsurlarının olup olmadığını, Adana Mutabakatı’nın uygulanıp uygulanmadığını kontrol ederek her iki ülke de önlemlerini alacak. Aslında daha önceden ABD ile Türkiye arasında da benzer bir işbirliği olmuştu fakat ABD bunu uzattı ve YPG’yi Barış Pınarı Hareketı başlamadan önce bölgeden çıkartmadı. Türkiye’nin bu husustaki kararlılığını gören Rusya, ABD’nin yaptığı hatayı tekrarlamayacak ve bu bölgede Suriye askeri birliklerinin, rejim birliklerinin dışında başka hiçbir askeri yada eli silahlı unsura izin verilmeyecek. Bu durum iki tarafın da kontrolü altında olacak diye bir kez daha belirtelim. Bu aslında beklenen bir sonuçtu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu:- "Tel Abyad ve Rasulayn'ı içine alan 32 km derinliğindeki mevcut Barış Pınarı Harekatı alanındaki yerleşik statüko muhafaza edilecektir" açıklamasında bulundu. "23 Ekim 2019 itibariyle orta ve uzun vadede bizi nasıl bir tablo bekliyor olacak?
Rasulayn ve Tel Abyad arasında statüko kurulması bu demek oluyor ki İdlib Bölgesi de Afrin ve Fırat kalkanı gibi bu bölge Türkiye denetiminde kalacak ve Türkiye’den gönüllü olarak dönmek isteyen Suriyeli mülteciler için burada bir alan oluşturulacak. Bu bölgeye Suriye rejimi askerleri girmeyecek burası Suriye Milli Ordusu’nun bölgesi olarak kalacak. Artık rejim kontrol bölgesi belli, ABD’nin daha ne kadar bölgede kalacağı YPG ve PKK’nın güvenli bölgenin dışına çıktıktan sonra onların orada ne yapacağı ayrı bir konu ama şu anki durumda sağlam bir zemine oturuyor taşlar diyebiliriz. Türkiye’yi şu aşamada ilgilendirmiyor . Bundan sonra Astana formatında ve Cenevre anayasa komitesinin çalışmasıyla beraber burada siyasi çözümler üzerinde durulacak gibi görülüyor.Tüm bunlar beklenen sonuçlardı ve Türkiye’nin başarılı bir dış siyaseti ile askeri başarısının sonucudur, masada ve karada kararlılığı takdire şayandır.
ABD ile 3 yıldır yapılmak istenen Rusya ile 6 saatte gerçekleştirildi. Rusya ve Türkiye arasında tarihi bir anlaşmaya imza atıldı. Peki bu anlaşmanın satır aralarını nasıl okuyabiliriz?
Burada en büyük satır arası Esed, bugün malumunuz İdlib sınırında çıkartma yaptı, askerlerini denetledi ağır ağır konuştu ve burada İdlib’in üzerinden mesajlar vermeye çalıştı. Putin ve Erdoğan’ın açıklamasında tüm terör örgütleri bitirilecek denmesi tabii güvenli bölge çalışmaları bittikten sonra İdlib’te bir temizlik operasyonu olabilir ancak bunu nasıl yapacaklar kimler yapacak bilmiyoruz. Türkiye mi yapacak yoksa Türkiye ile Rusya ortak mı yapacak henüz bilmiyoruz. Rusya yaparsa burada yeni bir mülteci göçüne neden olur mu zira sert bir müdahale olabilir. Türkiye yaparsa da bu operasyonu farklı sonuçlar doğurabilir. Ama esas olarak burada 2 ülkenin her türlü terör örgütünü bitireceğiz diyorlarsa İdlib bölgesi de gündeme gelir yakın zamanda.
Gerek Erdoğan ve Putin’in açıklamalarını, gerek Suriye ve Türkiye’nin mutabakatın maddelerine göre yorumlarsanız her iki ülke için de kazançlı bir mütabakata varıldı diyebilir miyiz?
Türkiye ile Rusya, Suriye’de kalıcı bir ateşkesle uzlaşmış gibi görünüyor ama İdlib bölgesi halen bir soru işareti barındırmakta. Soçi’deki bu mutabakatın sahada nasıl karşılanacağına da bakmak gerekecek tabii. YPG, bunu uygulamıyorum karşı çıkıyorum dese bile Rusya rejimi ve Türkiye’ye karşı çıkacak gücü yok hatta Suriye içinde rejimle anlaşma imkanlarını da kaybetmiş olacaklar. Bu sebeple Türkiye şu anda Suriye içinde istediğini aldı hem ABD’den hem de Rusya’dan. Keza Rusya da memnun gibi görünüyor bölgeden ABD’nin çekilmiş olması onlar için çok önemliydi.
