Açık kaynaklar üzerinden görülen ve ulaşılan belgelerle teyit edilen bilgilere göre, 14 Mayıs 2018 tarihinde İnsan ve Özgürlük Partisinin kuruluşu için yapılan başvurular İçişleri Bakanlığı tarafından yetkisi olmadığı halde işleme konulmamaktadır.
Siyasi Partiler Kanununun parti kuruluşuyla ilgili kısmında “siyasi partiler, aşağıda belirtilen bildiri ve belgelerin İçişleri Bakanlığına verilmesiyle tüzel kişilik kazanırlar” hükmü bulunmaktadır. Kanun bu haliyle İçişleri Bakanlığını toplu irade beyanını yansıtan gerekli belgeleri almak ve işlem başlatmakla sorumlu tutmaktadır. Bakanlığın görevi Kanun’da belirtildiği haliyle bununla sınırlıdır.
Buna karşın Bakanlığın parti kurucularına verdiği yazılı cevaplarda görülmektedir ki; parti program ve tüzüğü ile diğer belgelerin posta yoluyla teslim alındığı belirtilmiş olup, parti program ve tüzüğü incelenmiş ve hakkında Anayasa’ya aykırılık yargıları ileri sürülmüştür. Daha önce ilk başvuru sonrasında posta yoluyla belgeleri talep ettiği belirtilen Bakanlığın bu başvuru yolunu geçersiz sayması da ihlalin başka bir boyutudur.
Siyasi Partiler Kanununa göre partiler izin alınarak kurulmaz. Toplu irade beyanını bildirerek tüzel kişilik kazanırlar. Tüzel kişilik kazanan partilerin program ve tüzüklerinin incelemesi ise yargı erkine ait bir yetkidir. İçişleri Bakanlığı Kanunu ihlal ederek yetki aşımıyla partilerin kuruluşu hakkında karar veremez.
İnsan ve Özgürlük Partisinin ilk kuruluş başvurusu sonrasında birçok parti başvuru yaparak Kanunun öngördüğü yolla kurulmuştur. Oysa Bakanlık adına İnsan ve Özgürlük Partisi kurucularına verilen cevaplarda “Kürtlerin kendi tercihleriyle özerklik, federasyon, bağımsızlık hakkının olduğu” yönündeki ifadeleri gerekçe göstererek işlem yapmayı reddedilmiştir. Son olarak geçen hafta içi parti kurucularının Bakanlığa şahsen başvuru yapması da kabul edilmemiş, parti kurucularının ilgili Bakanlık birimine ulaşması dahi polis engeliyle karşılanmıştır.
Siyasi parti kurma hakkı demokrasinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Toplu irade beyanı bildiren hiç bir grubun bu hakkı kullanması engellenemez. İçişleri Bakanlığı bu hak ihlalinden ve yasayı ihlal ederek suç işlemekten derhal vazgeçmelidir.
Hak İnisiyatifi Derneği
