Milat Gazetesi ekonomi yazarı Gözde Altıntaş'nı 'konuya Dair' gözlem, bilgi ve yorumları...
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan sektörel güven endeksleri; hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde faaliyet gösteren ve 10'dan fazla çalışana sahip özel sektör işyeri yöneticilerinin; işyerinin mevcut duruma ilişkin değerlendirmelerini ve yakın gelecek için beklentilerini ölçüyor.
Covid-19 salgını nedeniyle endeksi oluşturan üç sektör de Nisan ayında çok sert düştü. Ekonomik faaliyetlerin neredeyse durma noktasına geldiği bu süreçte böyle bir tablo zaten bekleniyordu.
Verilere göre küresel salgının en çok etkilediği sektör ise hizmet sektörü oldu. Çalışan nüfusun sektörlerarası dağılımına göre Türkiye’de hizmet sektörü istihdamdan (2017) yüzde 54,1 pay alıyor. Mevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi Mart ayında 92,5 iken, Nisan ayında yüzde 50,1 oranında azalarak 46,1 değerini aldı. Diğer bir ifade ile hizmet sektöründe güven yarıya düşmüş oldu.
Hizmet sektöründe bir önceki aya göre, son üç aylık dönemde hizmetlere olan talep alt endeksi yüzde 45,9 azalarak 48,3 oldu. Son üç aylık dönemde iş durumu alt endeksi yüzde 47,1 azalarak 47,9 değerini aldı. Gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi alt endeksi ise yüzde 56,8 azalarak 42,2 oldu. Gelecek 3 aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi endeksi yüzde 31,7 oranında azalarak 67 oldu. Bu düşüş istihdam verilerine de olumsuz yansıyacaktır.
Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi Nisan ayında yüzde 26,0 oranında azalarak 75,2 değerini aldı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre, mevcut mal stok seviyesi alt endeksi yüzde 9,7 artarak 118,5 oldu. Son üç aylık dönemde iş hacmi satışlar alt endeksi yüzde 39,9 azalarak 56,7 değerini aldı. Gelecek üç aylık dönemde iş hacmi-satışlar beklentisi alt endeksi ise yüzde 50,8 azalarak 50,5 oldu.
Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi bir önceki ayda 77,2 iken, Nisan ayında yüzde 42,2 oranında azalarak 44,7 değerini aldı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre, gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endeksi yüzde 40,9 azalarak 55,1 oldu. Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi alt endeksi ise yüzde 44,1 azalarak 34,2 değerini aldı. Gelecek 3 aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi yüzde 28,1 azalarak 68,8 oldu.
İnşaat sektöründe Nisan ayında girişimlerin yüzde 17,2'si faaliyetleri kısıtlayan herhangi bir faktörün olmadığını, yüzde 82,8'i ise faaliyetlerini kısıtlayan en az bir temel faktör bulunduğunu belirtti. İnşaat sektöründe faaliyetleri kısıtlayan temel faktörlerden; "diğer faktörler" Mart ayında yüzde 1,9 iken Nisan ayında yüzde 50,7, "talep yetersizliği" Mart ayında yüzde 31,1 iken Nisan ayında yüzde 42,4 ve "finansman sorunları" Mart ayında yüzde 42,0 iken Nisan ayında yüzde 39,0 oldu.
Mevcut kaynaklarında bir değişiklik yapmadan, talep artışı karşısında faaliyetlerini arttırabilme durumuna sahip girişim oranı ise 44,6 oldu.
Kaynak: milatgazetesi.com