Hemen her sezon tarım ürünlerinde üreticinin elinden çıkan fiyat ile tüketiciye ulaştığında beliren fiyatların anormal hale geldiği tartışılır. O tartışmalar sırasında bir takım adımlar atılır, teftişler gündeme gelir bir süre sonra eskiye dönülür. Gelecek sene yine aynı tartışmalar başlar. Kısacası, sanki üreticinin de tüketicinin de korunmasını sağlayacak bir formül yokmuş görüntüsü ortaya çıkar. Söz gelimi bu yaz aylarında çiftçiler ürettikleri ürünleri gereken fiyata satamadıklarını belirterek gösteriler yaptılar, traktörlerinin borcunu ödeyemedikleri için haciz geldiğini yüksek sesle belirttiler. Kısacası, son yıllarda özellikle tarım ürünlerinde üretici de emeğinin karşılığını alamıyor, tüketici de artan fiyatlar karşısında bütçesine uygun fiyatlarla sebze ve meyvesini tedarik edememekten şikâyet ediyor. Hem üretici emeğinin karşılığını alamadığı hem de tüketicinin mağdur olduğu bir fasit daire ile karşı karşıyayız. Hâlbuki olaya normal boyutları ile bakıldığında eğer üretici emeğinin karşılığını alamıyor ise ürünü elinden çok ucuz fiyata çıkıyor demektir. Böyle olunca bu durumun tüketicinin işine yaraması gerektiği halde tüketicide fiyatlarda bir düşüş göremiyor. Yani öyle bir mekanizma oluşmuş ki, üretici ve tüketici zor durumda. Peki, bu işten kazanan kim? Şahsen üreticinin de tüketicinin de kaybettiği bir ortamda aracılar kazanıyor demek istemiyorum. Çünkü bu işin özünde aracılara da ihtiyaç var. Özelikle sebzeler konusunda üretici eğer önceden bir aracı ile anlaşmamış ise ürünü tarlada çürümeye terk edilecek demektir. Öte yandan tarladan ürünü alıp büyük şehirlere taşıyan ve oralarda hallere ulaştırarak tüketicinin ihtiyacının karşılanmasını sağlayanların elbette kazanması gerekiyor. Ancak, ülkemiz insanı varlık için yokluk çeker duruma gelmiş ise bu sorunun kökten ele alınması gerekiyor. Şahsen çözümsüz bir sorunun olduğunu sanmıyorum. Önemli olan konuya çözüm bulmak için ciddi olarak harekete geçilsin.
Hemen belirteyim ki, üretici ile tüketici arasında uyumsuzluk sebebiyle ben bildim bileli sıkıntı vardır ve meseleye çözüm bulmak için bir takım adımlar atılmıştır. Söz gelimi geçmişte bazı belediyeler tanzim satış mağazaları açtılar, üreticiden tüketiciye ürünleri ulaştırdılar. Ancak, bu uygulama zamanla yok olup gitti. Bu yok oluşun sebeplerinin başında sebze ve meyveler üreticilerden tüketiciye doğrudan ulaştıracak mekanizmada görev alacak insanların bu işten anlaması şart. Anlamayanlar iş yapmaya çalışırsa bu defa halka ucuz ürün ulaştırmak için uğraşan belediyeler topladıkları ürünleri zamanında piyasaya süremez ya da yerinden alınan ürünler şehirlere ulaştırılana kadar bozulmaya uğrayabiliyor. Kısacası, halka ucuz ürün yedirmek isterken bu aracılığa soyunan kurumlar bir süre sonra işlemez hale geliyor ve büyük zararla kapanıyor.
Aslında üreticinin ürününü büyük şehirlere, tüketicilere ulaştırmayı sağlayan bir mekanizma vardır. Bu mekanizmada haller önemli görev yapmaktadır. Elbette hallere ulaşana kadar belli noktalarda arcılarda vardır. Bu arada herkes para kazanmaktadır. Ancak, üreticiler gerektiği kazancı sağlayamamakta, bu arada fiyatlarda el değiştikçe artmaktır. Demek istediğim var olan mekanizmanın ister denetim yoluyla ister yeni bir düzenleme ile üreticiyi de tüketiciyi de hatta aracıyı da zarara uğratmayacak şekilde yeniden tanzimi mümkün olabilir diye düşünüyorum. Yeter ki, sorumlu mevkilerde bulananlar bu işe samimi olarak çözüm bulmak istesinler. Yoksa arada bir göstermelik olarak hallerde fiyat tespiti yaparak kalıcı bir çözüm bulmak mümkün olmayacaktır. Sonuçta üretici de tüketici de bu işten zarar görmeye devam edecektir.