Rusya – Ukrayna krizinin ne zaman sona ereceğine dair yorumlar artık çok fazla yapılmıyor. Artık bu koşullarda yaşamaya alışmaya çalışan bir dünya var. Savaş tabirini özellikle kullanmayan Rusya Ukrayna’yı topraklarının doğal bir uzantısı, oradaki yönetimi de ayrılıkçılar olarak gösterme gayretini sürdürüyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov daha önce, “Rejim değişikliği işi ABD’nin uzmanlık alanı” demişti ama dün, “Rusya’nın hedefi Ukrayna’da rejim değişikliğidir” dediğine dair haberler ortaya çıktı. Savaş başladığı anda birkaç güne kalmaz Ukrayna düşer beklentisi vardı ama Rusya belirlediği hedeflerine ulaşamadığı için top çeviriyor. Şimdi zamana yayılmasını da muhtemelen bir strateji olarak takdim edip, başarısızlığını zaman içinde artıya çevirmenin hesaplarını yapacak. Yine Lavrov yaptığı açıklamada “…Artık sadece Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri değil, Herson, Zaporijyave başka birçok bölge de bu coğrafya çerçevesinde süreç devam ediyor, hem de tutarlı ve istikrarlı biçimde” açıklamasıyla bir anlamda bu değişikliği kabul etmiş oldu.
Diğer taraftan Rusya NATO’nun Ukrayna’ya silah yardımı yapmaya devam ettiğini ve “ateşle oynadığına” dönük ifadeleri özellikle kullanıp, bunu müdahalesi için meşruiyet zemini olarak elinde tutmak istiyor. Bu arada NATO üyesi ülkelerin silah yardımı yaptığı da doğru. Hatta görevinden istifa eden ama partisinin yeni genel başkanı seçilene kadar görevini sürdürecek olan İngiltere Başbakanı Boris Johnson, askeri kamuflaj giyip, Ukraynalı askerlerin eğitildiği alanda el bombası atış talimi(!) bile yaptı. Rusya şimdi kendi içinde muhtemelen “biz nasıl bir hata yaptık da üyelerinin gözünde bile varlığı ile yokluğu arasında bir fark olmayan NATO’ya can suyu olduk” diye sorgulamalarını yapıyordur.
Bu noktada görünen gerçek şu ki, tahıl üretimindeki gücüyle, elindeki doğalgaz rezervleriyle insanların kendisine mahkûm olduğunu düşünen Rusya hesap hatası yapıyor olabilir. Bununla birlikte Batı dünyasını Ukrayna veya bir başka sorunlu bölgedeki tavırları açısından samimiyet testine sokacak değilim. Onlar için her şey ancak varsa yoksa ilahlaştırdıkları yaşam standartlarını ve çıkarlarını koruma hedefiyle açıklanabilir. Ancak gelinen durum itibariyle Rusya bir tünele girdi ve bu tünelden çıksa da Rusya için “hiçbir şey eskisi gibi olmayabilir”. Savaşın başlamasından önce gelişmeleri daha anlaşılabilir ve herkesi empatiye sevk eden değerlendirmeler ile sunan Putin, şu aralar kendisinden beklenmedik ölçüde duygusal açıklamalarla durumu izah etmeyi tercih ediyor.
“Kötü komşu adamı ev sahibi yapar” atasözünde olduğu gibi zorlayıcı koşullar Rusya’nın elinde bulundurduğu güç alanlarıyla ilgili insanları kendi içlerinde ve dışında farklı çözüm arayışlarına iterse, işte o zaman çanlar Rusya için çalıyor demektir. Mesela bir taraftan Batı dünyası ile çok yakın ilişki kuran Mısır, diğer yandan Rus buğdayının en önemli alıcılarının başında geliyor. Sevkiyatta sıkıntılar devam ederse başka seçenekleri arayıp bulmak zorundakalacak. Bu da Rusya için sadece ekonomik açıdan değil, siyasi olarak da güç kaybı anlamına gelecek. İstanbul’da tahıl koridorunun açılmasına ve düşmanı Ukrayna’nın bile satışlarına onay vermesinin nedeni bir başka açıdan da bu endişedir. Ayrıca Financial Times Çin’in yaptırımlarla karşı karşıya kalmamak için Kuşak Yol projesi kapsamında Rusya’ya yatırım yapmayı bıraktığını yazdı. Bütün bunlar savaştan istediğini alsa bile hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağının delilleri değil mi?
Sonuç olarak dünya mevcut duruma alışma yönünde çok mesafe kat etti. Rusya eğer akıllıysa Ukrayna’nın NATO üyesi olmayacağının garantisini alarak barış masasına yanaşabilir. Bu Rusya için daha fazla sürdürülebilir bir durum değil. Çünkü Ukrayna, Rusya için farklı boyutlarıyla yeni bir Vietnam veya Sovyetlerin sonunu getiren Afganistan olabilir. Rusya için savaşın bir kazanımla bittiği algısını destekleyecek argümanlar şu an için elinde var. Yarın o da olmayabilir. Tam da şimdi barış zamanı. Putin sadece arkasına bakmalı ve muzaffer bir komutan gibi, geri dönüşü için şartların kendisi için şimdilik inşa ettiği “altın köprü”den geçerek evine dönmeyi seçmelidir.
