26. 09. 2018 Çarşamba
MOSKOVA - Emre Gürkan Abay
Rusya, ABD´nin yaptırımlarına rağmen sağlanan dış yatırımlar sayesinde dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatçılarından biri olma yolunda ilerliyor.
Katar, Avustralya, Cezayir, Endonezya ve ABD´nin yön verdiği küresel LNG piyasasının getirisine birkaç yıl öncesine kadar şüpheyle bakan Rus yetkililer, artık Rusya´nın bu piyasadaki payının yüzde 20´ye yükseltilmesi ve ülkenin küresel piyasada söz sahibi olması gerektiğini belirtiyor.
Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, bir süre önce konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Rusya´nın küresel LNG piyasasındaki mevcut yüzde 4´lük payının, 2035´e kadar yüzde 15-20 seviyelerine çıkartılabileceğini ifade etti.
Rusya Enerji Bakan Yardımcısı Kiril Molodtsov da ülkenin önde gelen ekonomi gazetelerinden Vedomosti´ye verdiği mülakatta, Rusya´nın LNG piyasasına yönelik hamlelerini tam zamanında yaptığını kaydederek, "Bu piyasaya ne çok geç, ne de çok erken giriyoruz. LNG piyasalarının güzelliği, son derecek esnek olmasıdır." değerlendirmesinde bulundu.
AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan derlediği verilere göre, geçen yıl 10,8 milyon ton LNG ihraç eden Rusya, yıl sonuna kadar bu miktarı 20 milyon tona çıkarmayı hedefliyor.
British Petroleum 2018 Dünya Enerji İstatistik Görünümü Raporu´na göre, 2040´a kadar ülkenin LNG ihracatının yıllık 52 milyar metreküpe kadar çıkması bekleniyor.
Küresel LNG ithalatının yüzde 60´ını gerçekleştiren Japonya, Çin ve Güney Kore, Rusya´nın ana pazarı olmaya devam edeceği tahmin ediliyor. Rusya´nın söz konusu ülkelere yaptığı LNG ihracatı ocak-ağustos döneminde 2017´nin aynı dönemine göre yüzde 48,2 artarak 15 milyar metreküpe çıktı.
Rusya Enerji Bakanlığı Petrol, Doğalgaz Üretim ve Nakliye Departmanı Başkanı Aleksandr Gladkov da 2035´e kadar artacak küresel doğalgaz talebi nedeniyle arz tarafında yıllık 200 milyon tonluk boşluk oluşacağını ve Rusya´nın LNG üretimini yıllık 83 milyon tona çıkararak bu boşluğu kapatacağını ifade etmişti.
Novatek, LNG piyasasındaki rekabetçiliğin baş mimarı
Yaklaşık 20 milyar dolarlık servetiyle yalnızca Rusya´nın değil dünyanın da en zengin iş adamlarından ve Kremlin´e yakınlığıyla bilinen Leonid Mihelson´un başkanlığını yaptığı, ülkenin bağımsız en büyük doğalgaz şirketi Novatek´in, küresel LNG piyasasında artan rekabetçiliğin baş mimarlarından olacağı belirtiliyor.
Ülkenin geçen yıla kadar LNG ihracatı yapılan tek tesisi Sahalin 2´nin ardından Novatek önderliğinde 27 milyar dolarlık yatırımla devreye alınan Yamal LNG tesisi, Rusya´da son dönemde ön plana çıkan projelerin başında geliyor.
Gelecek yılın ilk çeyreğinde tamamlandığında, yıllık 16,5 milyon ton LNG üretim kapasitesine sahip olması beklenen Yamal LNG´de, Novatek´in yüzde 50,1, Fransız Total ve Çinli CNPC şirketlerinin yüzde 20´şer ve Çinli İpek Yolu Fonu´nun da yüzde 9,9 hissesi bulunuyor. Proje kapsamında 170 bin metreküplük ilk LNG sevkiyatı Aralık 2017´de İngiltere´ye yapılmıştı.
Novatek Asbaşkanı ve aynı zamanda Mali İşler Müdürü Mark Gyetvay da bir süre önce Moskova´da yaptığı açıklamada, aralarında Yamal LNG´nin de bulunduğu bir dizi projeyle Rusya´nın Kutup bölgesinde Katar, Avustralya ve ABD´ye rakip olacak bir LNG ihracat merkezi kurmak istediğini açıklamıştı.
Rusya, yaptırımlara rağmen Total ve Novatek arasındaki iş birliğiyle Kutup bölgesinde de genişlemeye devam edecek.
Öte yandan mayıs ayında St. Petersburg´ta düzenlenen Uluslararası Ekonomi Forumu´nda Total, Novatek tarafından yürütülen Arktik LNG 2 projesine yüzde 10´luk payla ortak olmuştu.
Toplam yatırım tutarı 25,5 milyar doları bulması beklenen Arktik LNG 2 projesiyle 2022´den itibaren yıllık yaklaşık 20 milyon ton LNG üretimi yapılması planlanıyor. Projeye Çinli şirketlerin yanı sıra bazı Suudi şirketlerin de ilgi gösterdiği basına yansıdı.
Gazprom LNG´de payını artırmak istiyor
Dünyanın en büyük doğalgaz üreticisi ve ihracatçısı konumundaki Gazprom, küresel LNG piyasasındaki payını artırmak için Baltık LNG ve Vladivostok LNG tesislerine yönelik çalışmalarını sürdürüyor.
Rusya´nın batısında yer alan Ust-Luga limanında Gazprom ve Royal Dutch Shell´in 18 milyar dolarlık yatırımla yapacağı ve yıllık 10 milyon ton kapasiteye sahip olacak Baltık LNG projesinin iyi niyet anlaşması, Haziran 2016´da imzalanmıştı.
Gazprom tarafından toplam 13 milyar dolarlık yatırımla hayata geçirilmesi hedeflenen Vladivostok LNG tesisin yıllık 13,6 milyon ton kapasiteye sahip olması planlanıyor.
Gazprom tarafından yapılan tahminlere göre, 2025´e kadar şirketin küresel LNG ihracatındaki payının yüzde 6´ya ulaşacağı öngörülüyor.
Öte yandan ülkenin en büyük petrol şirketi Rosneft ise LNG sektöründeki payını Alltech Group şirketi tarafından hayata geçirilecek Peçora LNG projesiyle artırmak istemiş ancak yaptırımlar nedeniyle yatırımcı bulmakta zorlanan şirket bir süre önce projeden çekildiğini açıklamıştı.
Yaptırımlar yatırımları yavaşlatıyor
Rus enerji endüstrisine yönelik yaptırımlar, özellikle açık denizde ve doğalgazın çıkarılmasının zor olduğu bölgelerde yürütülen LNG projelerini zora sokuyor.
Rusya Doğal Kaynaklar Bakanlığı tarafından bir süre önce yayınlanan raporda, ABD ve Batılı ülkelerin Rusya´ya yönelik yaptırımları değerlendirildi.
Rapora göre, yeni teknoloji ve ekipmanların ülkeye girişini sınırlayan yaptırımlar ve yabancı yatırımlara uygulanan çeşitli baskılar nedeniyle birçok yeni LNG projesi iptal edilmek zorunda kalıyor.
Başta ABD olmak üzere bazı Batılı ülkelerin yaptırım baskısına şimdilik boyun eğmeyen TOTAL ve Çinli yatırımcılar, ülkede yatırımlarına devam ediyor.
