Değerli okurlar, bugün ulusal ve dini bayramlarda halk arasındaki ismi ile resmi tatillerde işçilerin çalışması zorunlumu konusu ile çalıştırılan işçilerin haklarında nelere dikkat edilmeli konusunu işleyeceğim.
RESMİ TATİL GÜNLERİ HANGİLERİDİR?
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre;
1- 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Ulusal Bayram 28 Ekim günü saat 13.00’ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.
2- Resmi bayram günleri, 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, 30 Ağustos günü Zafer Bayramı’dır.
3- Dini bayramlar, Ramazan Bayramı (Arife günü saat 13.00’ten itibaren 3,5 gündür) ve Kurban Bayramı’dır (Arife günü saat 13.00’ten itibaren 4,5 gündür).
4- Resmi tatiller 1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir.
Ulusal, resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü resmi daire ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü kuruluşlar tatil edilir. Eskiden beri uygulanagelen resmi tatil günlerine “1 Mayıs” 2009 yılında, “15 Temmuz” ise 2016 yılında eklenmiştir. 15 Temmuz gününde ilk olarak bu yıldan itibaren resmi tatil uygulanacaktır.
29 Ekim günü özel işyerlerinin kapanması zorunlu tutulmuştur, ancak kanunun bu maddesine aykırılığa herhangi bir ceza düzenlemesi de bulunmamaktadır. Bundan dolayı 29 Ekim günü özel işyerlerinin kapatılmamasına herhangi bir ceza uygulanmamaktadır.
Yukarıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü Kanun’da genel tatil günü olarak adlandırılmıştır. Buna göre 29 Ekim’de 1,5 gün, Ramazan Bayramı’nda 3,5 gün, Kurban Bayramı’nda 4,5 gün, 23 Nisan, 19 Mayıs, 30 Ağustos, 1 Ocak, 1 Mayıs ve 15 Temmuz günlerinde 1’er gün olmak üzere bir yıl içerisinde toplam 15,5 gün resmi tatil yapılan gün vardır.
İŞÇİ ÇALIŞMAK ZORUNDA DEĞİL
Eğer işyerinde bayram günlerinde çalışmaya ihtiyaç duyuluyorsa, işveren, işçileri bayram tatili olan günlerde işçiyi çalışmaya zorlayamaz. Burada işçinin çalışmama yönünde inisiyatifi vardır. Ancak işçi ile işveren arasında yapılan iş sözleşmesinde veya varsa toplu iş sözleşmenizde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacağınıza ilişkin bir hüküm varsa ve işveren de çalışmanızı isterse çalışmak zorundasınız. Böyle bir hüküm yoksa ve ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacağınıza ilişkin bir onay vermemişseniz bayramda çalışmak zorunda değilsiniz.
İş sözleşmesinde çalışma zorunluluğunuz olmamasına rağmen yine de çalışıyorsanız ücretiniz normal ücretinize göre farklı hesaplanır. İş Kanunu’nda Ulusal Bayram ve Genel Tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışma ücreti de günlük ücreti yüzde 100 zamlı ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Buna göre; bayramda işyerinde işçiler çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Eğer işvereniniz ücretinizi bu şekilde usulüne uygun ödenmediği takdirde alo 170 ve İşkur’a şikayette bulunabilirsiniz.
RESMİ TATİLLERDE ÇALIŞMA ÜCRETİ
İşçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir. Böylece resmi tatillerde çalışan işçiler 2 günlük ücrete hak kazanırlar.
Resmi tatil ile hafta tatili aynı güne denk gelmesi halinde çalışılmazsa işçiye yine bir günlük ücreti ödenmelidir, çalışılması halinde hafta tatilinde ki çalışması fazla çalışma sayılacağından ve bunun karşılığı ücretin resmi tatillerde çalışılma karşılığı hak edilen ücretten fazla olduğundan işçi lehine olan uygulanmalı ve aynı güne denk gelen resmi tatil ve hafta tatilinde çalışan işçiye 2,5 günlük ücret ödenmelidir. Resmi tatillerde günlük çalışma süresi aşılırsa aşan kısım fazla çalışma sayılacağından bu kısmın ücreti %50 zamlı ödenir. Günlük çalışma süresini aşmayan kısımlar ise fazla çalışma sayılmaz.
