Piyasalardaki virüs etkisiyle birlikte üç para birimi Türk Lirası karşısında rekor kırdı. TL, bir günde yüzde 3, yıl başından bu yana ise yüzde 20 değer kaybı yaşadı. Yatırımcının güvenli limanı altın da zirveye tutundu. 24 saatte yüzde 6 artış yaşandı, gram 485 liradan işlem görürken, çeyrek altın 811 seviyesinden satışa sunuldu. ‘Kur şoku’nun ardından Merkez Bankası, BDDK ve bankacılar İstanbul’da bir araya geldi.
‘ABD SEÇİMLERİNE KADAR SÜRER’
Değer kaybında MB’nin enflasyonla mücadele ve faiz stratejisinin etkisine işaret edildi. Geçen yıldan bu yana kuru ‘dizginlemek’ için piyasaya 110 milyar dolar süren Merkez’in net uluslararası rezervlerinde bir haftada 2 milyar 259 milyon dolar düşüş yaşandı. Ekonomist Mahfi Eğilmez “Hareketlenme iniş çıkışlarla ABD seçimlerine kadar sürer” derken DEVA Parti’li Yeneroğlu “İflasa doğru kayıyoruz” ifadelerini kullandı.
Temmuzu 6.85 seviyesinde geçiren kur yeni rekorunu kırdı. Yeni virüs vakaları ve TL’nin gelişmiş ülke para birimlerine göre daha hızlı değer kaybına uğraması, 7 Mayıs’Taki zirveyi patlattı. Dolar TL karşısında 7.31 liraya ulaşırken, Euro da kendi rekorunu 8.66 lirayla aştı. Altın da kur etkisiyle yeni zirveye imza attı. Tarihi dalgalanma sonrası Merkez Bankası, BDDK ve bankacılar İstanbul’da bir araya geldi.
Tarihi zirvesinden sonra uzun bir süredir 6.85 bandında seyreden kur yeni rekorunu kırdı. Artan koronavirüs vakaları ve TL’nin gelişmiş ülke para birimlerine göre daha hızlı değer kaybına uğraması, 7 Mayıs 2020’deki zirveyi patlattı. Dolar/TL 7.31 ile euro/ TL 8.66’nın üstünü görerek tarihi rekorunu kırdı. Altının gramı 480 lirayı aştı.
Kurban Bayramı’nın ardından dalgalı bir seyir izleyen dolar/ TL kuru önceki gün yükselerek 7.05’i aşmıştı. Türkiye 2 yıl vadeli gösterge Hazine tahvillerinin faizi 67 baz puan artarak yüzde 12,86 seviyesinden işlem gördü. 10 yıllıkların faizi yüzde 13,93 oldu. Salı günü yurtdışı swap piyasalarında Türk Lirası’nın faizi sert yükselerek gecelik yüzde 1,000’in üzerine çıkmıştı. Borsadaki satışın çoğunluğunun offshore faizlerdeki yükselişten dolayı yabancı yatırımcı kaynaklı olduğu belirtilmişti. Önceki gün ise gecelik faiz normal seviyelere döndü.
Temmuz ayı Türk lirası için nispeten daha sakin geçerken yeni haftayla birlikte önde gelen varlıklar karşısındaki kayıplar hız kazanmaya başladı. Türk lirası altın, dolar, euro ve sterlin başta olmak üzere pek çok para birimine karşı düşüşte. Dolar 7.31 seviyesine ulaşarak rekor kırarken euro/ TL tarafında da 8.66 seviyesi ile tüm zamanların en yüksek değeri kaydedildi. Makroekonomik bağlamda yaşanan çalkantılı dönem ve dolarda beklenen değer kaybıyla yatırımcıların güvenli liman arayışına yöneldiği son dönemde hareketlenen gram altın, 480 lirayı geçti.
Zirve seviyelerde işlem görmeyi sürdüren euro/TL ise en yüksek 8.67 seviyesine çok yaklaştı. Euro/TL’deki yükselişte ise euro/dolar parite etkisi hala ana belirleyici konumunda. TCMB’nin politika faizinin enflasyonun 4 puan altında kalması ile yatırımcılarının TL mevduat getirisi elde edememesi nedeniyle dövize, altına ve son dönemde bu araçları barındıran yatırım fonlarına yönelme eğilimi dikkat çekiyor. Yurtiçi yerleşiklerin yabancı para mevduatları 204 milyar dolarla tarihi zirvede bulunuyor. Öte yandan TL reel faizinin Türkiye için yeterli bulmayan yabancı yatırımcıların sabit getirili ve hisse senetlerinden yılbaşından beri çıkışı da 11 milyar doları aşmış durumda.
MERKEZ: TÜM ARAÇLARIMIZI KULLANACAĞIZ
Merkez Bankası, kurda yaşanan oynaklığın ardından açıklamada bulundu. Fiyat istikrarı ve finansal istikrar temel amaçları çerçevesinde, tüm araçların piyasalardaki aşırı oynaklığın azaltılması doğrultusunda kullanacağını kaydeden TCMB, “Ağustos başı itibariyle iktisadi faaliyetteki normalleşme süreciyle birlikte, hedefli ilave likidite imkânları kademeli olarak azaltılacaktır” açıklamasını yaptı. Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada şöyle denildi: “Uygulamaya alınan mali ve parasal politikalar küresel salgın hastalığın Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerinin sınırlandırılmasında ve üretken kapasitenin korunmasında başarılı olmuştur. Piyasalarda oluşan fiyat gelişmeleri yakından izlenmektedir. Merkez Bankası, fiyat istikrarı ve finansal istikrar temel amaçları çerçevesinde, elindeki bütün araçları piyasalardaki aşırı oynaklığın azaltılması doğrultusunda kullanacaktır.” Ayrıca, yurtdışında yerleşik bankalar belirli işlemlerle sınırlı olmak üzere TL’ye erişim sınırlamalarından muaf olacak. Yurtdışında yerleşik bankalara BDDK’dan onay almaları koşuluyla, Türkiye kapsamında yapacakları Türk Lirası işlemlerde esneklik sağlandı.
DOLARIN PERFORMANSI DÜNYADA BÜYÜK
Bazı yatırımcılar, ABD’nin corona virüsü pandemisi ile mücadelesinin, hali hazırda dünyanın en güçlü rezerv parası olma özelliğini yavaş yavaş kaybeden dolardaki düşüşü ivmelendirerek, dolara daha fazla darbe vurmasından endişe ediyor. Hedge fon yöneticisi milyarder Ray Dalio ve Goldman Sachs Group stratejistlerinin de dahil olduğu yatırımcı ve analistler, ABD hükümetinin son aylarda yapmış olduğu devasa harcamaların dolara zarar verebileceği konusunda uyarıda bulunmuşlardı. Aynı zamanda, yakın vadedeki dibe vurmuş ABD faiz oranları ve enflasyondaki muhtemel artışla ilgili endişeler de dolara olan talebi azaltıyor. Bu faktörler, bu yılki zirvesinin yüzde 9 altında işlem gören ve on yıl içindeki en kötü aylık performansını bu temmuz ayında gösteren doları zaten baskılıyordu.
