Donald Trump’ın IŞİD’in lideri Ebubekir el Bağdadi’nin öldürüldüğünü açıklaması ABD basında geniş yer buluyor. New York Times gazetesinin ABD istihbarat birimlerinden yetkililerle konuşarak hazırladığı haberde, operasyonun öncesinde yaşananlar aktarılıyor.
Terörle mücadele yetkilileri Başkan Trump’ın Suriye’den çekilme planını açıklarken, CIA ve özel harekât birliklerinin dünyanın en çok aranan teröristi Bağdadi’nin yerini tespit etmiş olduğunu ve operasyon hazırlığı içerisinde bulunduklarını bildiğini aktarıyor.
ABD istihbarat yetkilileri aylarca Trump’ı Bağdadi konusunda bilgilendirdi. Bağdadi’nin yakalanması Trump tarafından da bölgedeki en önemli öncelik olarak belirlenmişti. Ancak Trump’ın üç hafta önce ani bir şekilde ABD askerlerinin Suriye’den çekileceğini açıklaması, titizlikle hazırlanmış olan planları sekteye uğrattı. Yetkililere göre, ABD Savunma Bakanlığı Pentagon bölgedeki casus, keşif uçuşu ve askeri varlık ağı çözülmeden önce harekete geçerek hazırlıkları hızlandırdı ve riskli bir gece baskını düzenlendi. Aynı yetkililer Bağdadi’nin Trump sayesinde değil, Trump’a rağmen öldürüldüğünü aktardı.
Trump’ın 6 Ekim’de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde ABD askerlerini Suriye’den çekme kararını verirken, Bağdadi hakkındaki istihbaratı ne kadar dikkate aldığı bilinmiyor. Ancak konu hakkında bilgi sahibi askeri yetkililere göre bilinen gerçek, sahadaki komutanlar Trump’ın kararıyla birlikte bu karmaşık operasyonu gerçekleştirme konusunda daha ciddi bir baskı altına girmiş oldular.
Operasyonun gelişimi konusunda bilgi sahibi olan 10’a yakın ABD Savunma Bakanlığı, istihbarat, ordu ve terörle mücadele yetkilisi Cumartesi gecesi başlatılan operasyona giden süreci anlattı. Yaz aylarında CIA, Bağdadi’nin IŞİD’in rakibi El Kaide bağlantılı örgütlerin hakim olduğu Suriye’nin kuzeybatısındaki bir köyde bulunduğuna dair beklenmedik bir istihbarat alınca operasyonun planlaması başlatıldı. ABD’li yetkililere göre bu istihbarat, Bağdadi’nin eşlerinden birisi ile yakalanmış olan bir IŞİD kuryesinin sorgulanmasının sonucunda elde edilmişti.
En ciddi istihbarat Suriyeli ve Iraklı Kürtlerden geldi
CIA, bu istihbaratın ışığında Iraklı ve Suriyeli Kürt istihbarat birimleriyle birlikte çalışmaya başladı. Amaç Bağdadi’nin yerinin tam olarak tespitini sağlamak ve düzenli hareket alanlarını belirleyebilmek için söz konusu bölgeye casuslar yerleştirmekti.
ABD’li yetkililer, Trump’ın askerleri Suriye’den çekeceğini açıklamasından sonra dahi Kürt güçler Bağdadi operasyonu için CIA ile işbirliğine devam ettiler. Hatta bir yetkili, ‘Suriyeli ve Iraklı Kürtler operasyon için diğer tüm ülkelerden daha fazla istihbarat sağladı’ yorumunu yaptı.
Reklam
Suriyeli bir mühendisin anlatımına göre, Bağdadi operasyonun düzenlendiği köyde El Kaide bağlantılı Hurras el-Din örgütünün komutanlarından Ebu Muhammed Salama’nın evinde saklanıyordu. Operasyonda Salama’ya ne olduğu ya da Bağdadi’nin bu kişiyle olan ilişkisi konusunda detaylar belli değil.
ABD ordusunun Delta Gücü komandoları Bağdadi operasyonunun taktik planlamasına başladıklarında karşılarında ciddi engeller olduğunu biliyorlardı. Söz konusu bölge El Kaide kontrol alanının derinliklerindeydi. Suriye hava sahasının o bölümü ise Rusya ve Suriye hükümeti tarafından kontrol ediliyordu. Olası operasyonlar en az iki kez son dakikada iptal edildi.
Helikopterler Erbil’deki askeri üsten havalandı
Son operasyon planlaması geçen hafta içerisinde iki ila üç günde tamamlandı. Trump yönetiminden üst düzey bir yetkili, eldeki istihbarata göre Bağdadi’nin yer değiştirmek üzere olduğunun bilindiğini ifade ediyor. Bu noktada ABD’nin ordu komuta kademesi hızla harekete geçilmesi gerektiği sonucuna vardı. Bağdadi’nin yer değiştirmesine izin verilmesi halinde ABD ordusunun da bölgeden çekilmesiyle birlikte yeniden izinin sürülmesi çok daha zor olacaktı.
Savunma Bakanı Mark Esper ABC kanalına yaptığı açıklamalarda, Trump’ın Perşembe ve Cuma günlerinde kendilerine operasyon için yeşil ışık yaktığını anlattı. Washington yerel saati ile 17.00 (01.00) sularında büyük kısmı CH-47 Chinook tipi olmak üzere sekiz Amerikan helikopteri Irak’ın Erbil kentindeki askeri üsten havalandı.
“Radarlara yakalanmamak için alçak ve hızlı uçuş gerçekleştiren helikopterler Suriye sınırını geçti ve Suriye hava sahasında kalarak İdlib’in kuzeyindeki Barişa köyüne ilerlemeyi sürdürdü. 70 dakikalık uçuş sırasında helikopterlere yer yer ateş de açıldı.
Helikopterlerin inmesinden hemen önce hem helikopterler hem de diğer ABD savaş uçakları bölgedeki binalara ateş açtı. Delta Gücü komandoları ve eğitimli köpekleri himaye ateşi eşliğinde operasyon bölgesine indiler. Trump komandoların ana kapıdan değil duvarı patlatarak hedef binanın bulunduğu alana girdiğini söyledi. Amaç olası bubi tuzaklarına yakalanmamaktı. Bu sayede hızla hareket ederek bir grup IŞİD savaşçısıyla karşı karşıya geldiler.
Başkan Trump, Savunma Bakanı Esper, Başkan Yardımcısı Mike Pence ve Genelkurmay Başkanı Mark Milley ile birlikte operasyonu Beyaz Saray’da keşif uçaklarının geçtiği canlı video görüntüleri üzerinden takip ediyordu. Delta Gücü komandoları binayı çevreleyen duvarı geçtikten sonra çatışmaya girdi ve bir dizi kişi bu çatışmada ABD komandoları tarafından öldürüldü. Komandolar duvarı patlatıp içeriye girerken bir Arap tercüman, çocuklara ve savaşçı olmayan ancak o bölgede bulunan kişilere nereden nasıl kaçabileceklerini söylüyordu.
Reklam
Bu sayede bölgede bulunan 11 çocuğun yara almadan kurtulduğu belirtiliyor. Bağdadi’nin yeraltı tüneline kaçmasıyla birlikte Amerikan komandoları takibe başladı. Trump Bağdadi’nin kaçarken yanına üç çocuk aldığını ifade etti. Bağdadi’nin bu çocukları ‘canlı kalkan’ olarak kullanmayı amaçladığı sanılıyor. Bağdadi’nin üzerinde intihar yeleği olduğundan şüphelenen komandolar, Bağdadi’yi etkisiz hale getirebilmesi için bir köpeğe ‘saldır’ emri verdi.
Bağdadi ağlayarak ve çığlık atarak öldü
Trump Bağdadi’nin bu noktada üzerindeki düzeneği havaya uçurduğunu ve kendisiyle birlikte yanındaki üç çocuğu da öldürdüğünü belirtti. Savunma Bakanı Esper iki saat süren operasyonun en kritik aşamasını ABC televizyonuna şu sözlerle anlattı: ‘Yanında bir dizi savaşçı ve kadının yanı sıra çok sayıda çocukla birlikte bir yerleşkede. Özel harekât birliklerimizin bu kişileri bölgeden uzaklaştırmak için bir dizi taktiği, tekniği ve uyguladıkları protokolleri var. Ama günün sonunda Başkan’ın da söylediği gibi kendisini öldürmeyi tercih etti ve yanında üç küçük çocuğu da götürdü.’
Trump ise o anları daha detaylı anlattı: ‘Büyük kısmını izledim. Bağdadi çıkmaz bir tünele girdi, ağlayarak, çığlık atarak öldü.’
Esper ise Trump’ın bahsettiği ‘ağlayarak, çığlık atarak’ ifadelerini kullanmadı ve ‘Ben o detaylara hakim değilim. Muhtemelen Başkan operasyona katılan komutanlarla konuşmuştur’ demekle yetindi. Washington saati ile 19.15’te (TSİ 04.15) özel harekât timinin komutanı Bağdadi’nin öldüğünü rapor etti. Çatışmalarda beş ‘düşmanın’ daha yerleşkede öldürüldüğü, operasyon bölgesinde de bir dizi düşmanın öldürüldüğü bildirildi.
Beyaz Saray operasyonda iki ABD askerinin hafif şekilde yaralandığını ancak göreve devam ettiklerini de aktardı. Trump operasyonda bir ABD ordu köpeğinin de yaralandığı bilgisini verdi.
Komandolar operasyonun ardından yerleşkede bulunan 11 çocuğu bölgede bulunan bir kadına teslim etti. Ardından ise yerleşkenin tamamen imha edilmesi emri verildi. Operasyon konusunda bilgi sahibi bir yetkiliye göre, bu şekilde bu bölgenin gelecekte IŞİD tarafından kutsal bir yer haline gelmesinin önüne geçilmesi amaçlandı.
Trump, ABD askerlerinin yaklaşık iki saat bölgede kaldıklarını aktardı. Askerler daha sonra helikopterlere binerek geldikleri güzergâhtan Irak hava sahasına geri döndüler. Helikopterlerin ‘Barişa’dan havalanmasından yaklaşık dört saat sonra ise Başkan Trump ‘Az önce çok büyük bir olay oldu!” Tweetini paylaştı.
