2019 yılında doğal gaza yüzde 30’un üzerinde zam yapıldı; son iki yılda fiyat artışı yüzde 60’ı geçti. Yüksek faturalara karşı vatandaş, tasarruf tedbirleri kapsamında daha az doğal gaz kullanıyor. TMMOB, vatandaştan alınan yüzde 18 KDV’nin yüzde 1’e inmesini ve düşük gelirli gruplara destek sağlanmasını istiyor. Zamların daha önce alınan gazı da etkilemesini “Soygun sistem haline gelmiş” sözleriyle eleştiren Tüketiciler Derneğine göre herkes dertli ama şikayet eden yok.
ANKARA – Türkiye genelinde soğuk havalar şiddetini artırınca doğal gaza yazın gelen zamlar cep yakan faturalara dönüştü. 2019 yılında doğal gaza gelen yüzde 30 zam ile birlikte son iki yılda vatandaşın doğal gaza ödediği zam yüzde 60’ların üzerine çıktı. Bu durumun kalorifer peteklerinin kapatılmasına sebep olduğu söylenirken İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Açık Veri Portalı da İstanbul’da 2019 yılında doğal gaz tüketiminin 38 ilçede azaldığını gösterdi.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz’a göre; doğal gaz tüketiminin düşmesinin üç sebebi olabilir. Türkyılmaz bu nedenleri, elektrik üretiminde kullanılan doğal gaz miktarının azalması, sanayi üretimindeki düşüş ve zamlara ve faturalara bağlı olarak vatandaşın kullandığı doğal gazda meydana gelen düşüş olarak sıraladı.
KISA VADEDE ALINACAK TEDBİRLER NELER?
Türkyılmaz, doğal gazın vatandaşa maliyetinin asgari ücretin yüzde 10’unu bulduğuna dikkat çekti ve “İstanbul’da konutta 2020 yılı zammı yüzde 32.4, iki yılda ise yüzde 59.29 olarak karşımıza çıktı. Bir aile 200 m³ gaz tüketirse 360 lira gaz faturası geliyor. Elektrik faturası da ortalama 160 lira gelince maliyet yükseliyor. Bu sene de kış geçen seneye oranla daha soğuk olunca gaz tüketimi daha fazla yapılıyor” dedi.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz
SÜBVANSİYONU KALDIRIN, DÜŞÜK GELİRLİ GRUPLARA DESTEK OLUN!
Kısa vadede tüketicinin rahatlaması açısından tedbirlerin alınabileceğini ifade eden Türkyılmaz, “Öncelikle vatandaştan alınan yüzde 18 KDV kaldırılabilir ya da indirime gidilebilir. Bir ticari işletme için KDV indirimi çok önemli değildir ama konutlar için KDV’nin yüzde 1 olarak uygulanması gerektiğini her zaman söylüyoruz. Dar gelirli ailelere kömür dağıtılacağına yerel yönetimlerin kontrolünde bedava ya da ucuz doğal gaz alımı sağlanmalı. Türkiye’de hala doğal gazda devlet sübvansiyonu var. Ama bizim söylediğimiz sübvansiyonları kaldırın, düşük gelirli gruplara destek sağlayın” ifadelerine yer verdi.
PETROL FİYATLARINA DAYALI UZUN VADELİ ANLAŞMALAR ETKİLİ
Türkiye’nin doğal gaz anlaşmalarının petrol fiyatlarına endeksli uzun vadeli anlaşmalardan oluştuğuna dikkat çeken Türkyılmaz’a göre bu anlaşmaların da yeniden güncellenmesi gerekiyor. Kısa vadeli ticari anlaşmalar yapılması gerektiğine işaret eden Türkyılmaz, “Fiyatlar tekrar görüşme konusu yapılmalıdır” dedi.
’82 MİLYON KAYBEDİYOR, DAĞITIM ŞİRKETLERİ KAZANIYOR’
Yüksek faturalar üzerine İBB iştiraki gaz dağıtım şirketi İGDAŞ, kış dönemini kapsayan doğal gaz faturalarının vade farkı olmadan anlaşmalı bankalar aracılığıyla üç taksit halinde ödenebileceğini açıkladı. Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, bu çözümün uzun vadede sürdürülebilir olmadığı görüşünde. Türkiye’de uygulanan enerji ve ithalat politikalarının ‘doğal gaz zammı’ olarak karşımıza çıktığını savunan Çakar, “Türkiye, kullandığı doğal gazın yüzde 99’unu ithal eden bir ülke. Enerji ithalatının azaltılması için yerli ve yenilenebilir enerji üretiminin artırılması gerekiyor. Bu enerji politikasından kurtulmadığımız sürece zam furyası devam eder” ifadelerine yer verdi. Çakar, ithalata dayalı enerji politikalarının enerji dağıtım şirketlerini ‘zengin’ ettiğini belirterek, “82 milyon kaybediyor, 20 tane enerji dağıtım şirketi kazanıyor. Bu işten en çok kar edenler onlar” dedi.
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar
‘ÖN ÖDEMELİ DOĞAL GAZ: SOYGUN SİSTEM HALİNE GELMİŞ’
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) yönetmeliğinde 2018 yılında yapılan değişiklik ile kartlı-ön ödemeli doğal gaz sayacı kullanan tüketicilerin peşin olarak satın aldığı gaza daha sonra gelen zam yansıtılıyor. Bu durumun çok yoğun mağduriyetlere neden olduğunu vurgulayan Başkan Turhan Çakar şöyle konuştu:
“2018’den bu yana kartlı-ön ödemeli doğal gaz sayacı kullanan tüketicilerin peşin olarak satın aldığı gaza daha sonra gelen zam yansıtılıyor; ek fatura geliyor veya zam oranında gazına el konuyor. Biz EPDK yönetmeliğinin iptali için dava açtık. Henüz sonuçlanmadı. EPDK’nın bu yönetmeliği, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a, Borçlar Kanunu’na, temel hukuk ilkelerine, tüketici haklarına ve diğer ilgili yasalara aykırıdır. Çünkü tüketicinin daha önce aldığı bir mala daha sonra yapılacak zam yansıtılamaz veya malın bir kısmına el konulamaz. Soygun sistem haline gelmiş. Bir de Cumhurbaşkanı, bakanlık ve milletvekillerine gönderilmek üzere 3 ayrı dilekçe örneği ile kampanya başlattık. Vatandaşlar dilekçeye odamızın web sitesinden ulaşabilir” diye konuştu.
‘HERKES DERTLİ AMA ŞİKAYET YOK’
Doğal gaza gelen zammın sistematik hale geldiğini, vatandaşın ise zamlara alıştığını belirten Çakar, şöyle konuştu:
“Zamlara, eve gelen faturalara büyük bir tepki var, herkes dertli ama şikâyet eden yok. Çünkü vatandaş şikâyet ile bir sonuç alamayacağını biliyor. Bu yüzden de kendi aralarında yüksek sesle tepki verirken, somut bir adım atılmıyor. Dar gelirli insanlar tasarruf tedbirleri kapsamında tek odada tek petekle ‘battaniye’ altında ısınmaya çalışıyor. Dolayısıyla eskiye göre doğal gaz kullanan vatandaşlarda azalma mümkün. Çünkü insanlar yakmaya korkuyor. Hükümetin vatandaşa ‘ucuz doğal gaz kullandırma’ gibi bir anlayışı mevcut değil.”
