??.Yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez´. (Araf, 31)
Müslümanlar için ölçü olan Kuran´ın bir ayeti ile başladım ki, kitaplarına bağlı Müslümanlar konunun önemini daha iyi anlasınlar istedim.
Ayet çok açık: Yiyin, için ama israf etmeyin.
- Soru: İsraf nedir?
TDV ?israf´ı şöyle açıklamış: ?Seref kökünden türetilmiş olan isrâf, genel olarak inanç, söz ve davranışta dinin, aklın veya örfün uygun gördüğü ölçülerin dışına çıkmayı, özellikle mal veya imkânları meşrû olmayan amaçlar için saçıp savurmayı ifade eder´.
İnanç, söz ve davranışta dinin, aklın ve örfün dışına çıkmak. Yani birinci ölçüt din, yani Kuran, yani ayetler. Ayette geçen ibare israf etmeyin. İkincisi de akıl, bu ölçü de ?düşünebilenler´ için geçerli. Üçüncüsü de, örf. Yani toplumun genelinin yaptığı, ortalama olan durum, bana göre bu da ?normal toplum´ için geçerli.
Cevap: İsraf, bugün ne olduğu daha tam net olarak açıklanamamış, genel ve subjektif bir tanım. Kısacası izafi, herkese göre değişken. 1500 TL maaş alan için israf farklı, 15000 TL alan için israf çok daha farklı. Yani kişiselleştirilmiş bir israf sınırı var.
Müslümanların bu kadar zenginlik sahibi olmadığı zamanlarda israf neydi? Ayda birkaç defa dışarıda yemek, üç-beş takım elbiseden fazlasına sahip olmak, yılda birkaç kez tatile çıkmak, bırakın zevk olsun diye alışveriş yapmayı elbiselerin eskimeden atılması ve daha niceleri?
Müslümanlar güç, iktidar ve maddi imkan sahibi oldular ve ?israf´ın da tanımı, sınırları değişti. Eskiden israf olan şeyler artık ihtiyaç. Bugünün israfı hakkında örnekler vermeme gerek yok, çünkü ne desek, hepsine bir açıklama gelir ve ihtiyaç olduğu inandırılır.
- Gavur kimdir?
Müslüman olmayan kimselere verilen isim. Hristiyan, Yahudi vb. Dini inancı olmayanlara da gavur deniyor. Gavur dediğimiz bu insanlar bugünün Avrupası, yani batı dünyası. (Not: gavur kelimesi, Müslümanların zihinlerinde bir karşılığı olduğu için yazılmıştır. Aşağılama ya da hakir görme amacı kesinlikle yoktur.)
Gavur olanlar için Kuran´daki israf ayeti]nin hükmü var mı? Yok.
Yani dinin, aklın ve örfün ölçülerden din ölçüsü elendi.
Aklın ve örfün ölçüsü ile israf etmemeyi bilmek zorundalar, Müslümanların (söylerken aşağılama olduğu için zevkle ve ağız dolusu ifade etmekten haz duyanlar) gavur dediği insanlar.
Gavur adı verilen bu insanların bugünkü hayatlarından ve kültürlerinden iki örnekle ?israf´ ı nasıl ele aldıklarından bahsedeyim.
Birincisi: Çöp ayrıştırma.
Almanya´ya gelen sığınmacılar için çöp ayrıştırma merkezlerine geziler düzenleniyor. Sebebi de, çöpü ayrıştırmanın ne kadar önemli olduğunu göstermek.
Çöpler; biyo, günlük atık, kağıt ve plastik olarak ayrılıyor. Ayrılan bu çöpler için, onları ayırmak için ekstra zaman ve işgücü israfı olmamış oluyor. Ayrılan bu çöpler farklı alanlarda değerlendiriliyor. Çöplerin ayrıştırıldığı bu merkezlerde atıklar kullanılamaz hale gelene kadar ekonomiye kazandırılıyor. İşe yaramaz durumda olanlar, çeşitli petrokimya katkıları ile kaynatılıp birleştirilerek, yollara dökülen asfaltın zemin maddesi olarak kullanılıyor.
?Hiçbir şey israf edilmiyor´.
İkincisi: Hizmet sektöründeki yiyecek israfı.
Ülkemizdeki hakim kültür, ?masayı donatmak´.
Beş yıldızlı otellerdeki açık büfeler, masaları dolduran mezeler, sunuma gelip sonra geri giden ekmek sepetleri, içilmeyen ve yenmeyen ürünler?.
Bir de bunlara üreticinin para etmediği için yollara döktükleri meyve ve sebzeleri de ekleyin.
İşyerlerinde ve evlerde bol bol alındığı için yenmeyen-çürüyen ve atılan yiyecekleri de hesaba katın.
Avrupa´da insanlar ihtiyaçları kadar alış veriş yaparlar ve şov için sofralar kurulmaz. Çöpleri israf etmeyip ekonomiye kazandırma konusunda bu kadar hassas davranan insanların, yiyeceklerin israf edilmemesinde nasıl duyarlı olduklarını siz düşünün.
İsraf konusunda sadece iki örnek verdim.
Daha o kadar çok konu var ki: Zaman, akıl, söz ve konuşma, işgücü, yetişmiş eleman, çevre, trafik, araç, elektronik cihaz israfları.
Ayrıca psikoloji, romantizm, haz gibi duyguların israflarını da ele almalıyız.
?İsraf haramdır´ diyen ve bunu sadece sözle şova dönüştüren Müslümanlar; israf etmemeye azami gayret gösteren ve çevrenin bile israf edilmemesi için özen gösteren Gavurlar?
Kimin Müslüman, kimin gavur olduğu belirsiz. Söylenen ve görünen başka, yaşanan ve içerik çok daha başka.
Sözün özü, hiçbir şey göründüğü gibi değil?.
Sevgi ve Bilgiyle kalın
