GÖZLEM RAPORU
DÜZENLEYEN : MAZLUMDER ADANA ŞUBESİ
KONU : BAŞÖRTÜSÜ HAKKINDA HAK İHLALİ İDDİASI
RAPOR TARİHİ : 23.01.2018
İNCELEME VE GÖZLEMLER:
?İnanç Özgürlüğü? temel insan hakkıdır. Bu bağlamda devletin güvenlik görevlileri görevlerini ifa ederken insan hakkına ilişkin hususlarda azami özen ve dikkati göstermekle yükümlüdürler. Mazlumder´in görevlerinden biri de hak ihlallerini gözlemlemek ve gerekiyorsa kamuoyu ile paylaşmaktır.
-
RAPOR DÜZENLENMESİNE KONU OLAY:
Mersin İl Emniyet Müdürlüğü KOM Şube Müdürlüğü tarafından gözaltına alınmış bir kadın şüpheli ile görüşmeye giden şubemiz yönetim kurulu üyesi Av. Ali Çaldır, şüphelinin ?Nezarethanede başörtümüzü çıkartıyorlar? demesi üzerine, genel başkanımızı ve şubemizi bilgilendirmiş, bunun üzerine şubemiz yönetim kurulunun aldığı kararla olayın gözlemlenip, şüpheliler ve yetkililerle görüşülmesi ve rapor düzenlenmesi için bir heyet oluşturulmasına karar verilmiştir.
-
GÖZLEMCİ HEYETİ: Heyetteki Kişiler:
- Mehmet Ali ÖNAL; Mazlumder Adana Şube Başkanı, Avukat,
- Orhan GÖKTAŞ; Mazlumder Genel Yönetim Kurulu Üyesi,
- Hüseyin Can GÖKTAŞ; Mazlumder Üyesi, Hukukçu.
-
GÖZLEMİN TARİHİ VE YERİ:
Konunun Mazlumder Genel Başkanı Ramazan Beyhan´a bildirilmesi ile genel başkanın Mersin Valiliği ile yaptığı görüşme neticesinde, Mersin Valiliği Özel Kalem Müdürlüğü´nün yönlendirmesi ile Mersin İl Emniyet Müdürlüğü KOM Şube müdürlüğünde görüşme ve gözlem yapmak üzere 19.01.2018 tarihinde saat 15.45 sularında Mersin´e intikal edilmiştir.
-
YAPILAN GÖRÜŞMELER:
-
KOM Şube Müdürü Murat Cihan´la yapılan görüşme;
Görüşme Kom Şube Müdürünün makam odasında yapıldı, görüşmede heyetimiz ve şube müdürü yanında aynı şubeden bir komiser de hazır bulundu.
Görüşme sebebimiz şube müdürü Murat Cihan´a anlatıldı.
Murat Cihan, ziyaretimiz ile ilgili olarak amirleri tarafından bilgilendirildiğini ifade etti. Konu ilgili olarak ?kendilerinin görevi gereği yasal prosedürlere uyarak gözaltı gerçekleştirdiklerini, nezarethanede de kişilerin güvenliği korumakla mükellef olduklarını bundan dolayı ayakkabı bağı, kemer gibi kişinin kendisine veya başkasına veya başkasının kişiye zarar verebileceği giysileri çıkarttıkları gibi başörtüsünü de aynı gerekçe ile çıkarttırdıklarını? söyledi.
Heyet olarak, ayakkabı bağı ve kemer gibi eşyaların inançsal bir değerinin olmadığı, ancak başörtüsünün İslam inancına ait bir değer olduğu, bu sebeple çıkartılmasının insan hakkı ihlali olduğu beyan edilerek, bu uygulamamanın hukuki bir dayanağının olup olmadığı soruldu.
Murat Cihan cevaben, özel olarak başörtüsü ile ilgili yasal bir dayanağın olmadığını ancak ?güvenlik? genel kuralı içerisinde yapıldığını, ayrıca başörtüsünün dinin gereği olduğunu bildiklerini, kendilerinin de bu konuda hassas olduklarını bu yüzden kadınların nezarethanesinin erkeklerden tamamen ayrıldığını, nezarethanede kadın görevlinin bulunduğunu, erkek personelin veya gözaltındaki erkek şahısların kadınları asla görmediğini, o bölümdeki kameraların da sadece kadın görevliler tarafından görüldüğünü/izlendiğini söyledi.
Heyet olarak nezarethaneyi görmek ve heyet başkanı Avukat Mehmet Ali Önal´ın şüphelilerle görüşmesi talep edildi.
Murat Cihan, nezarethanenin kendi şubeleriyle diğer şubelerin ortak kullandığını ancak nezarethanenin sorumluluğunun Asayiş Şube Müdürlüğünde olduğunu söyledi.
-
Asayiş Şube Müdürü Zeki Avşar´la yapılan görüşme;
Görüşme Asayiş Şube Müdürü Zeki Avşar´ın odasında yapıldı.
Zeki Avşar da konu ile ilgili Kom Şube Müdürü Murat Cihan ile yapılan görüşmede ifade edilen benzer ifadelerde bulundu.
Nezarethane bize ait olup ancak KOM da kullanmaktadır, şüpheliler ile görüşme taleplerinin KOM Şubeye iletilmesi gerektiğini, zira gözaltında bulunan şüphelilerin KOM şube müdürlüğünce yürütülen soruşturmalarla ilgili gözaltında bulunduğunu beyan etti.
-
KOM Şube Müdürü Murat Cihan´la yapılan ikinci görüşme;
Beyan üzerine yeniden KOM şube müdürü ile görüşülerek, taleplerimiz kendisine iletildi. Şube Müdürü Murat Cihan soruşturmayı yürüten cumhuriyet savcısıyla görüşmesi gerektiğini söyleyerek yanımızdan kısa bir süre ayrılıp akabinde yeniden geldi. Şüphelilerle görüşme talebimizin yazılı olarak bildirmemiz istendi. Ancak buna rağmen nezarethaneyi görmemize ve şüphelilerle görüşmemize önce izin verilmedi, heyetimizin ısrarı üzerine heyetimiz nezarethaneye götürüldü. Heyetimiz nezarethaneye ulaştığında, nezarethanenin kapısının dış tarafında sivil giyimli bir erkek görevlinin bulunduğu görüldü. Nezarethanenin kadın ve erkekler için ayrı bölümlerinin bulunduğu görüldü. Nezarethanenin kapısının iç tarafında sivil giyimli bir kadın görevlinin bulunduğu görüldü.
Heyetimize erkek ve kadınların birbirini görmelerinin mümkün olmadığı, nezaretteki kameralara ait görüntülerin yalnızca kadın görevliler tarafından izlenebildiği beyan edilmişse de fiili durum hakkında bir gözlem ve tespit yapmamız mümkün olmamıştır
Bilahare, ısrarımız üzerine gözaltında bulunan kadınlarla görüşme talebimiz kabul edilmiş, görüşmek istemeleri şartıyla, heyette bulunan Avukat Mehmet Ali Önal´ın gözaltındaki kadınlarla görüşmesi kabul edilmiştir.
Kadın görevli durumu tutuklu kadınlara iletmiş, görüşmeyi kabul eden dört kadınla görüşme sağlanmıştır.
-
ŞÜPHELİ KADINLARLA YAPILAN GÖRÜŞME:
Görüşme KOM Şubenin bekleme salonunda dört şüphelinin de aynı anda hazır bulunduğu ortamda teker teker konuşularak yapıldı.
Görüşmede şüpheliler;
- Görevlilerin kendilerine kibar davrandıklarını, ölçülü bir üslupla yaklaştıklarını, kötü muamele görmediklerini,
- Namaz kılmak istediklerinde ve avukatla görüşmeye çıktıklarında ve başka bir sebeple dışarı çıkarıldıklarında başörtülerinin kendilerine verildiğini ancak lavabo ve tuvalet ihtiyacı için çıktıklarında başörtülerinin kendilerine verilmediğini, lavabo ve tuvalet ihtiyacı için çıktıklarında zaman zaman erkek görevliyle karşılaştıklarını,
- Yemeğin erkek görevli tarafından dağıtıldığını erkek görevlinin başları açık olduğu halde kendilerini gördüklerini,
- Yemeklerin ekmek arasına konularak verildiğini ve kötü olduğunu,
- Kendilerine yalnızca yemek öğünlerinde su verildiğini, verilen suyun yarım litre şişe su olduğunu, bu miktarın yetersiz olduğunu, bunun dışında ancak lavabolardan su alınmasına müsaade edildiğini ancak lavaboların kirli ve sağlıksız durumda olduğunu,
- Memurlar tarafından ön görüşme/mülakat adı altında kendilerine avukatları hazır bulunmaksızın sorular sorulduğunu, buna görüşmelere ilişkin notların tutulduğunu, beyan etmişlerdir.
Yapılan görüşmeler neticesinde mevcut durum KOM şube müdürü ile görüşülmüş, eksik olan durumların giderileceği daha hassas davranılacağı heyetimize beyan edilmiştir.
NETİCE VE TESPİTLER:
Yapmış olduğumuz görüşmeler ve gözlemler neticesinde:
- Mersin İl Emniyet Müdürlüğü KOM Şube müdürlüğü tarafından gözaltına alınıp nezarethanede tutulan şüphelilerin nezarethanede başlarının açtırıldığı,
- Nezarethanede dağıtılan yemeklerin erkek ve kadın görevlilerce dağıttırıldığı, bu esnada erkek görevlinin başları açık olduğu halde şüphelileri gördüğü,
- Şüphelilerin lavabo ve tuvalet ihtiyaçları için bulundukları bölümden başı açık olarak çıktıkları, başları açık olduğu halde erkek görevlilerce görüldükleri,
- Nezarethanelerde bulunan kamera görüntülerinin erkek personeller tarafından da görülebilme ihtimalinin kuvvetli olduğu,
- Yemeklerin kötü olduğu, su ihtiyaçlarının yeterli ve uygun şartlarda karşılanmadığı,
- Avukat nezaretinde olmaksızın ön görüşme/mülakat adı altında yapılan görüşmelerin ve tutulan notların şüphelinin özgür iradesi ile vermesi gereken ifadesini yönlendirebileceği, bunun da savunma hakkının ihlali niteliği arz edebileceği,
hususları heyetimizce tespit edilmiştir. 23.01.2018
NOT : Yönetim Kurulu üyemiz Av. Ali Çaldır, 22.01.2018 tarihinde şüphelilerden biri ile yaptığı görüşmede, görevlilerin daha hassas davrandıklarını, lavabo ve tuvalet ihtiyacı için çıktıklarında erkek görevli ile karşılaşmadıklarını, yemek dağıtmaya artık yalnızca kadın personelin geldiğini, istedikleri miktarda su ihtiyaçlarının ambalajlı su verilmek suretiyle karşılandığını, görüştüğü şüphelinin kendisine anlattığını heyetimize beyan etmiştir.
