Yeni yasama dönemi çalışmalarına başlanan Meclis Genel Kurulu’nda milletvekilleri için yeni elektronik sistem kuruldu. Milletvekillerinin Genel Kurul’u takibini kolaylaştırmayı amaçlayan sistemde simultane çeviri imkânı getirilmişti. İngilizce, Fransızca, Rusça ve Arapça çeviri imkanı sağlanan sistemde Kürtçeye yer verilmemişti. Bu duruma tepki gösteren HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, Genel Kurul’da konuşma yapmış ve eleştirilerini sıralamıştı.
Meclis Genel Kurulu’nun dünkü oturumunda yeniden söz alan Beştaş, eleştirilerinin ardından simultane butonunun tamamen kaldırıldığını açıkladı ve “Buton tamamen kaldırılmış, sistemden çıkarılmış yani Kürtçeye yer vermemek için diğer dünya dilleri de silinmiş” dedi.
BEŞTAŞ: SIRF KÜRTÇEYİ YAPMAMAK İÇİN DİĞER DİLLERİN KALDIRILMASI MANİDAR
Kürtçenin yer almamasına yönelik eleştirilerinin ardından simultane butonunun kaldırılmasına tepki gösteren HDP’li Beştaş, “Neticede burada belki konuşmaları İngilizce dinlemek isteyen de olabilir, gelen misafirlerimiz de olabilir, Kürtçe de dinlemek istiyor olabiliriz. Sırf Kürtçeyi yapmamak için diğer dillerin kaldırılmasını çok manidar buluyoruz” dedi.
Uygulamanın kaldırılmasının gerekçesini merak ettiklerini ifade eden Beştaş, " 'Kürtçe yasaklı dil’ derken her seferinde karşımıza bir ret çıkıyor. İşte, hâlâ Meclis tutanaklarında ‘X’ olarak geçiyor, kürsüde konuştuğumuzda ‘anlaşılmayan dil’den ‘X’e terfi ettik. Şimdi de burada ‘Türkiye'de konuşulan, milyonlarca insanın, yurttaşımızın konuştuğu dil niye yok’ dedik, bu sefer kaldırıldı. Yani varsa bunun bir açıklamasını hakikaten öğrenmek isteriz” ifadelerini kullandı.
BİLGİÇ: KÜRTÇEYLE BİR ALAKASI YOK
HDP’li Beştaş’ın eleştirilerinin ve açıklama talebinin ardından Genel Kurul’u yöneten TBMM Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç açıklama yaptı. Simultane butonunun kaldırılma gerekçesinin Kürtçe olmadığını belirten Bilgiç şunları kaydetti:
“Değerli milletvekilleri, yeni sistem kurulurken simultane konuşmalarla ilgili olarak bir dil seçeneği oraya konulmuş. Fakat tabii, bu sistemi kuran arkadaşlar ki Genel Kurul çalışmaları başlamadan önce de ben arkadaşları uyarmıştım, yaptıklarının doğru olmadığı ve bunu kaldırmaları gereği. Bu sistem tersine işler yani kürsüye gelir bir konuşmacı -diyelim ki bir misafir konuşmacı- başka bir dilde, lisanda konuştuğunda milletvekillerine dağıtılacak kulaklıklarla oradaki konuşmayı anlayabilmeleri için bir simultane olarak onun tercüme edilmesi babında ki simultane olarak edilecek tercüme de Türkçedir. Milletvekillerimizin tamamı da zaten Türkçe bildikleri için de öyle bir sisteme ihtiyaç olmadığı için de onu kaldırtan da benim yani bilginiz olsun. Ama tabii ki bunun ne Kürtçe'yle ya da ne başka dillerle bir alakasının olmadığı, Türkiye'de demokratikleşme çerçevesinde Kürtçe'ye bakışın son on dokuz yirmi sene içerisinde nasıl evrildiğini hepimiz net olarak, bütün millet olarak biliyoruz. Yani tutumumun ve bir yanlışı düzeltiyor olmamın vurgulamak istediğiniz gibi ya da ilişkilendirmek istediğiniz gibi ne sizin söyleminizle ne de Kürtçe'yle bir alakası yoktur. Genel Kurulun bilgilerine sunarım.”
BEŞTAŞ: FEDERAL KÜRDİSTAN’DAN GELEN KONUK KÜRTÇE KONUŞTU, O NASIL OLACAK?
Bilgiç’in açıklamasının ardından yeniden söz talep eden HDP’li Beştaş, “Türkiye Dış İlişkileri yani Dışişleri, Kuzey Irak Federal Kürdistan bölgesiyle de görüşüyor sürekli, oradan bir konuk geldi ve Kürtçe konuştu. Nasıl olacak simültane çeviri” sorusunu yöneltti.
Beştaş’ın sorusunu yanıtlayan Bilgiç, “Efendim, konuştu, bunun bütün milletvekillerimize tercümesi simültane olarak yapılır ama siz de yerinizden onu Türkçe olarak dinlersiniz” dedi. Meral Danış Beştaş’ın, “Hayır, onunki de çevrilemez” itirazı üzerine Meclis Başkanvekili Bilgiç sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:
“Çevrilir, çevrilir. Efendim, simültane... Bakın, siz bir cihazı oraya taktığınızda ya da bağırdığınızda otomatik olarak bir çeviri olmuyor. Arkada, şu görmüş olduğunuz camların arkasında simültane tercüman arkadaşlarımız olurlar. Bir konuşma olduğunda ve bir tercümenin yapılması gerektiğinde simültane olarak onu Türkçeye çevirirler ve tüm milletvekillerimizle, Genel Kurulla, yüce Meclisle paylaşırlar.”
