Uzun süredir EYT yazmıyorum. Emeklilikte Yaşa değil Yasaya ya da doğru deyimle Yanlışa Takılanlardan söz edeceğim.
Geçen senenin bugünlerinde bir çok yazı yazmış, özellikle iktidar ortağı olmayan ama bundan da yakın görünen MHP’nin bu konudaki taahhütlerini su içer gibi çiğneyen vekillerini ifşa etmiştim.
Aradan koca bir uzun yıl geçti. Emeklilik haklarını talep eden bu insanlar için iktidardan bir hareket görmüyoruz. Açıkçası 1999’da emeklilik yaşını geçmişe dönük uzatan mevcut iktidarın çok sevdiği deyimle “Eski Türkiye” bunu ülkede kriz olmasın diye yapmıştı.
Şaşıracaksınız ama neredeyse 2015’e kadar ülkede ciddi bir kriz de olmadı. 2001’i saymıyorum. Zaten o 99 koşullarının doğal sonucu idi. Ancak 2015’ten sonra olanlar önceki olanların neredeyse tamamını izale etti.
Bugün Türkiye bırakın 2001’i bazı hesaplara göre 1980’lere geri döndü. Kriz ağır biçimde eskisini gösteriyor.
EYT’nin sesini bu denli yüksek çıkartan bir gerçek de aslında krizin derinleşmesi idi. Ülkede kriz olmasın diye yapılan bu düzenleme, en azından 2015’e kadar kriz olmadığı dönemde anlam taşıyordu. Bugünse kriz ortamını sonuna kadar hissediyoruz. Hal bu iken emekliliği ötelenenler çareyi uygulamanın iptalinde arıyor. Bu konudaki ısrarlarında krizin olumsuz etkilerinin olmadığını kim iddia edebilir?
Ben bu defa konuya dair başka bir detaya değinmek istiyorum. Emeklilikte Yaşa-Yanlışa Takılan bu insanların geç emekli edilmesi için gösterilen inadın arka planında zaten yetersiz olan sosyal güvenlik bütçesinin korunması olduğu gizli bir bilgi değil. Açıkçası para yok…
Para olmayınca da işe başlarken 20 veya 25 yılda emekli olacağını bilen insanlara yapılan bu ilave gönülsüz çalışma süresinden geri adım atılmıyor.
Size örmeniz için 20 veya 25 metrelik bir duvar verilmişken, tam çalışırken ‘duvar 35 metre oldu’ deniyor. Hiç de bundan farksız değildir yapılan.
İşin daha da acı yanı artık daha az para kazanmanız ya da kazandığınızın daha az almanıza yetmesi. Motivasyonunuz sıfıra değil eksiye iner.
EYT’lileri bundan daha çok yaralayan ne olabilir?
Türkiye’de işsizlik tavana vurmuş iken emekli olmak isteyen insanları zorla ve demotive biçimde çalışmaya zorlamak irrasyonelliktir.
Ülkedeki işsizler ordusu çalışma hiyerarşisinin en üst noktasındaki insanların emeklilik hakkı kazanmasından biraz olsun nefes almaz mı?
Üstelik hiyerarşinin en üstündeki bu insanların sistem dışına çıkmasının bir yan etkisi de çalışmakta oldukları kurumda yukarı doğru hareketliliğe yol açmak olacaktır.
Açık ifade ile müdürler, amirler emekli olduğunda alttan gelenler onların yerinde kendileri için bir alan bulabilecektir.
Bir müdürün, amirin emekli olması kurumun hiyerarşik yapısına göre belki bunun çok daha fazlası insana bir üst görev demek olacak ve nihayetinde yeni bir istihdam için de şans yaratacaktır.
Burada yeni istihdam edilenin ve terfi edenin gelir artışı emekli olan o 1 kişinin yükünü karşılamada en önemli kaynak olacaktır.
Aslında Türkiye’yi yöneten akla sorulacak ilk soru bu olmalıdır.
Siz bu ülkenin genç insanlarını verimli, rasyonel ve üretken çalıştırma gücü görmediğiniz için mi emeklilik hakkı onlarla yapılan sözleşmenin koşulları değiştirilerek ertelenen insanları bu haktan mahrum ediyorsunuz?
Eğer gerçekten böyle ise yapılacak olan basit ve nettir. Bırakın ülkeyi bunu üstlenecek, buna cüret edecek olanlar yönetsin.
Hem ülkeyi eski Türkiye olmaktan çıkardık diyeceksiniz, hem eski Türkiye icadı bir haksızlığı muhafaza edeceksiniz. Buna ancak çifte standart denir.
Üstelik zamanında bu düzenlemenin altına imza atanlar için en azından krizi önlemek idi gerekçe.
Bugün kriz ile gelirleri dolar bazında üçte bire inmiş insanlara bir de süre eziyeti yapmanın hiçbir açıklanır yanı yoktur.
2000 lira maaşı 2015’de 1000 dolar eden emekli bugün aynı para ile sadece 320 dolara talim ediyor. Bugün 2000 liranın alım gücünü 2015 seviyesine getirmek için tam 6000 liraya ihtiyaç var.
Ne matematik, ne mantık ne de vicdan “Emeklilikte Yanlışa Takılan (EYT)” bu insanlara reva görülen haksızlığı gizleyebilir.
Hesap bilen, aklı yüreği olan herkes hakları ağır şekilde ihlal edilen ve diğer insanlara nazaran iki kere ihlal edilen bu insanların yanında olmalıdır.
EYT’yi seçim sathında basamak gibi kullanıp, sözler verip sonra unutanların değil ama bunu yapmayanların, bu ülkenin gelecek kurgusunda yeri ve söz hakkı olacağına inanıyorum.
EYT’lilere yapılan haksızlığın giderilmesi belki de ülke geneline yayılan karamsarlığın giderilmesinde de bir işaret fişeği olur.