Mehmet ÖZAY'IN "KONUYA DAİR" ANALİZİ...
Malezya’da siyaset kazanı kaynıyor… Başbakan Dr. Mahathir Muhammed istifa dilekçesini Federal Sultan’a sundu.
Hafta sonu, ‘Malay birliği kurma’ söylemiyle yola çıkanların başarısızlığının ardından gelen bu istifa siyasette yeni gelişmelerin olacağının habercisi.
Enver İbrahim’in başında bulunduğu Halkın Adaleti Partisi’nden (Partai Keadilen Rakyat– PKR) 11 milletvekili istifa etti. Bu gelişme, parti içinde Enver İbrahim karşıtı söylemi ile dikkat çeken ve hafta sonu başta Dr. Mahathir’in kurucusu olduğu Yerli Birlik Partisi (Parti Pribumi Bersatu) olmak üzere muhalefetteki UMNO ile görüşmelerde yer alan Azmin Ali ve Zuraida Kamaruddin’in parti üst düzey kurulu tarafından hainlikle suçlanarak ihraç edilmeleri ardından geldi.
Hükümette ekonomi bakanı olan Azmin Ali ile Emlak ve Yerel Yönetim Bakanı olan Zuraida Kamaruddin’in bir süredir parti içinde Enver karşıtlıkları muhalefet tarafından da destek görüyordu.
PKR’da gerçekleşen bu istifa hükümetin parlamentoda çoğunluğu kaybettiği ve hükümetin de facto düşmesi anlamına geliyor.
Hedef Enver İbrahim
Hiç kuşku yok ki, hafta sonu, iktidardaki Umut Koalisyonu içinden ve muhalefet partileri arasında yaşanan siyaset trafiği Enver İbrahim’in başbakanlığını önlemeye yönelik bir girişimdi ve şimdilik başarısız olmuş gözüküyor. 20 yılı aşkın süredir hak ettiği başbakanlığın yeniden ve bir başka biçimde engellenmeye çalışılmasıyla bu girişimi Enver İbrahim’e yönelik bir sivil darbe adlandırmak mümkün.
Bazı çevreler tarafından ‘Malay birliği kuruluyor’ söylemiyle dillendirilen gelişme halkın seçtiği parlamentoya rağmen, parlamento dışı aktörlerin ve taleplerin açıkça ve fiili olarak dillendirilmesinin bir sonucu olduğu görülüyor.
Demokrasi karşıtı girişim
Parlamento dışı girişimlerin ülke demokrasisine zarar vereceği yönündeki sağduyulu açıklamanın başbakan Dr. Mahathir Muhammed’in kurucusu olduğu ve hükümette gençlik ve spor bakanı olarak görev yapan genç siyasetçi Syed Saddiq’dan gelmesi ise oldukça anlamlıydı.
Saddiq’ın dün yani, Pazar günü yeni bir iktidar kurma girişimi sürecinde Dr. Mahathir’e söylediği iddia edilen bu siyasi görüşün, bugünkü gelişmelere doğrudan bir etkisi olduğu ileri sürülebilir.
Sivil darbenin görünür hedefinde Umut Koalisyonu bulunurken, ana hedefin Enver İbrahim olduğu ortaya çıkmış durumda.
Bu gelişmeye aşağıda değineceğim…
Dr. Mahathir’den yeni bir hamle beklentisi
Bugünkü en önemli gelişme, hiç kuşku yok ki, Başbakan Dr. Mahathir Muhammed’in başbakanlıktan istifasıdır. Ancak Dr. Mahathir’in istifasının yerine Enver İbrahim’i geçirme amaçlı olmadığı aksine yeni bir siyasi hamlenin bir başka safhası olduğu iddialarının doğru olup olmadığını anlamak için biraz daha beklemek gerekiyor.
Bununla birlikte, hafta sonu yaşanan ve yeni bir iktidar kurma arayışında başarısız olunmasının ardından gelen bu istifa açıkçası, Dr. Mahathir’in siyasi kariyerinde önemli bir yer bırakacaktır.
Dünkü gelişmeler yakından incelendiğinde açıkçası bu istifanın gelişi belliydi…
Dün akşam saatlerinde Federal sultanla yapılan görüşmeler sonuç vermemesinin bu istifanın temel nedenini oluşturuyor.
Ardından, bu sabah Yerli Birlik Partisi (Parti Pribumi Bersatu) genel başkan yardımcısı ve hükümette içişleri bakanı Muhyiddin Yasin partinin Umut Koalisyonu’ndan çekildiğini açıkladı.
Hiç kuşku yok ki, dünkü girişim Dr. Mahathir için önemli bir kayıp anlamı taşıyordu.
Bu nedenle, yeni iktidar arayışlarının odağındaki Dr. Mahathir ve kurucusu olduğu Bersatu’nun ayrılması yeni bir hükümet kurulmasını zorunlu kılarken, PKR genel başkan yardımcısı ve hükümette başbakan yardımcısı olan Dr. Wan Azizah Wan İsmail’in Federal Sultan’la yapılacak görüşmenin ardından yeni hükümeti kurması bekleniyor.
Azmin Ali’nin çıkışı
Pazar günkü siyaset trafiğinin önemli isimlerinden biri hiç kuşku yok ki, PKR genel başkan yardımcılarından ve federal hükümette ekonomi bakanı olan Azmin Ali bulunuyor.
1990’lı ve 2000’li yılların başında Enver İbrahim’in en yakınında bulunmuş isimlerden olan Azmin Ali, parti içerisinde bir hizbin başını çektiği gibi, başbakan Dr. Mahathir’in yeni gözdelerinden biri olarak dikkat çekiyordu.
Malezya’da genel anlamda reform hedefiyle iktidara gelen Umut Koalisyonu’nda çözülmede, hiç kuşku yok ki, PKR içindeki hizbin rolü önemli. Bu durum, zaten belirli siyasi çevrelerde yıllardır var olan Enver karşıtlığı üzerine kurulan yapılaşma için oldukça elverişli bir imkan sunuyordu.
Malezya’da hükümet değişimine gidilen bu süreç bir sürpriz olmasa da, pek çok kişiyi şaşırttığına kuşku yok.
2018 Mayıs seçimlerinden önce Dr. Mahathir’in o dönem hapisteki Enver İbrahim’le siyasi ittifak girişiminin bir sonucu olarak kurulan hükümette bir süredir yaşanan çoklu sorunlar bugün oluşan ittifak bloğunun kopuşuna tanık olunmasına neden oldu.
Bu sorunlardan biri, Dr. Mahathir’in ittifak ortaklarına verdiği söylenen iki yıllık başbakanlık sonrasında görevini Enver İbrahim’e devredeceği yolundaki sözüydü.
Daha önceki yazılarımızda da dikkat çektiğimiz üzere, aradan geçen sürede Dr. Mahathir, ülke ekonomisinin rayına oturtulmasını gerekçe göstererek söz verilen süre zarfında başbakanlıktan ayrılmayacağını defaatle söylemesi, Enver İbrahim’le ve iktidar ittifakını oluşturan partiler arasında gerginlikler yaşanmasına neden olmuştu.
En son, Umut Koalisyonu ittifakı liderleri arasında Cuma günü yapılan toplantıda başbakanlıktan çekilme kararının Dr. Mahathir’e bırakıldığı açıklanmıştı. Toplantıda özellikle Demokratik Eylem Partisi (Democratic Action Party-DAP) ve Emanet Partisi (Amanah) liderleri tarafından Dr. Mahathir’in başbakanlığı bırakması konusundaki baskının gerginliğe neden olduğuna vurgu yapılıyor.
Federal meclisteki dört partinin ittifakıyla oluşan hükümette belirleyici husus, Dr. Mahathir’in geçici başbakanlığı ve ondan sonra Enver İbrahim’in yirmi yıldır beklediği başbakanlık koltuğuna oturmasıydı.
Dr. Mahathir, daha seçimler öncesi yapılan görüşmelerde, iktidara gelinmesi halinde, başbakanlığı iki yıl sürdüreceği yolunda anlaşılan konu üzerinde zamanla yapılan polemikler bugün ayrışmanın belkemiğini oluşturduğu düşünülebilir.
Ancak bu süreçte, Dr. Mahathir’in elini giderek daha da güçlendirmesi, özellikle de Enver İbrahim’in başında bulunduğu PKR içinde ekonomi bakanlığı konumuna getirilen Azmin Ali’nin yürüttüğü muhalif kanadın güç bulmasının rolü yadsınamaz.
Dr. Mahathir’siz yeni bir ittifak
Bugün yaşanan ayrışmayı daha 2018 seçimleri öncesinde “Dr. Mahathir’le bir kez daha mı, Hayır” diyerek reddeden kesimler vardı. Veya bu ittifaka Dr. Mahathir dönemi politikaları ve siyaset ahlakı tartışmalarına taraf olan veya bunları yakından duyanlar bu ittifaka hayır diyorlardı.
Bugün bu çevreler kendilerini “evet haklı çıktık” diyebilirler. Ancak ne 2018 seçimleri öncesinde ittifakın oluşmasında ne de bugün ittifak yapısının çökerek iktidarın kaybedilmesinde Enver İbrahim’in doğrudan, kasıtlı bir eyleminden bahsetmek mümkün gözükmüyor.
Dr. Mahathir’in daha o dönem hapisteki Enver İbrahim’i ziyaret ederek ittifak görüşmeleri için aldığı inisiyatifin ve seçim zaferinin ardından, iki yıl gibi bir süre geçmişken iktidarı ve özellikle de Enver İbrahim merkezli ittifak bloğunu dışarda bırakmak suretiyle yeni bir ittifak arayışına girmesinin çıkar ilişkileri ile açıklanabilecek nedenleri olduğuna kuşku yok.
Ancak konunun salt bu bağlama sıkıştırılması, aynı zamanda Dr. Mahathir’in siyasi kalibresine yönelik bir ithamlar zincirinin oluşması anlamı da taşıyacaktır.
Dr. Mahathir’in zehir gibi bir politikacı olduğuna kuşku yok. Ancak her politikacı gibi yakın/uzak çevresinin ulus-devlet denilen ülkenin kendini bağlı hissettiği köklerden neşet eden yapısal unsurlarının etkisi altında kalmadığı söylenemez.
Malezya’da kaynayan siyaset kazanında önümüzdeki günlerin de hareketli geçeceğine kuşku yok. Yeni bir iktidar koalisyonu kaçınılmaz görünüyor. Halkta Enver İbrahim’e yönelik destek halen varlığını sürdürürken, siyasetin karanlık koridorlarından ne tür hamleler çıkacağını birkaç gün içinde göreceğiz.
Kaynak: dunyabulteni.net
