Dünya küresel ölçekli tıkanmalar yaşıyor. Bu tespit artık herkesçe kabul görür oldu. Siyasal, finansal, hukuksal ve toplumsal alanlara dair ortaya çıkan sorunları çözmede yetersiz kalmak tıkanmanın delilidir. Sorun tezahür hızı ile çözüm üretim hızı arasında muazzam bir makas açılmış bulunuyor. Bu da, sorun biriktiren ama çözüm geliştiremeyen bir sonuç doğurdu. İşte bu sonucun adının tıkanma olduğu konusu muttefekun aleyh olarak karşımıza çıktı.
Küresel sorunların yanı sıra her coğrafyanın kendine has yerel sorunları da vardır. Kimi yerel sorunlar yerel güçlerin sorunu olmakla sınırlı iken, kimileri de küresel güçlerin ilgi alanına giren sorunlardır. Bu yönüyle bu sorunlar yerel ölçekli ama küresel etkili sorunlar olarak adlandırılabilir. Kürt meselesi işte böyle bir sorun. Ve gayet de büyük sorun. Dolayısıyla bu hali ile direkt küresel sorunların bir parçası olarak ele alınmayı gerektiren bir hal arzediyor.
Kürt meselesi küresel sorunların bir parçası olarak ele alınmayı zorunlu kılarken, kendi özgünlüğü içinde ve yereli düzleminde ele alınmayı da zorunlu olarak dayatıyor. Bu yüzden de zor, girift ve oldukça çetrefilli bir mesele hüviyetini kazanıyor. Kürt meselesinin zorluğuna ve çözüme kavuşmadaki güç bir mesele oluşuna bu iki yönlü cereyan eden özelliği kaynaklık ediyor demek yanlış bir saptama olmasa gerek!
Dört hatta Kürdistan'a Sor'u da eklersek beş farklı devletin ve dört farklı ırkın muhatap olduğu bu sorun, bu yönü ile de zorluk derecesinde zirve yapan bir sorun oluyor. Kombinasyonu bol bir sorun Kü rt sorunu... Bazen total olarak ele alınmayı gerektirir. Bazen bir devletin kendi sınırları ile mahdut kalan değerlendirmelere tabii tutulmayı lazım kılar. Bazen de bir kaçını birlikte,diğer bir kaçını da ayrı ayrı analize tabii tutmayı dayatan bir nitelikle karşımıza çıkar. Sosyal ve siyasal bir hadisenin denklemde değişkenleri arttıkça, Hadise'nin hem tanımlanması güçleşir, hem de çözüm gerektiren boyutlarını çözüme kavuşturma olasılığı zora girer. Tanımı kolay ve yalın olan hadiseleri çözmek kolaydır. Velev ki bu hadiselerin cereyan ettiği coğrafyalar daha büyük ölçekli de olsa... Zorluk derecesini belirleyen şey; karmaşıklık, taraf olanların çokluğu, birbirinden farklı boyutlar içermesi gibi yönlerdir. Kürt meselesi bu açıdan da iki yönlü zorluk içerir. Hem ölçeği büyük bir coğrafyada cereyan eder hem de taraflı çok ve farklı olanlar olarak muhatabiyet arzeder.
Bu karmaşık ve bilinmeyeni çok olan denklemi mümkün mertebe yalin hale getirerek bilinmeyenlerini de aza indirerek ele almaya çalışmak sağlıklı bir perspektif ortaya koymaya yardımcı olacaktır.
Gelinen aşamada Kürt siyaseti ve Kürt hareketleri iflah olmaz bir tıkanmayı mi yoksa bunca mücadele tecrübesinin neticesinde ortaya çözüm geliştirecek bir çıkış yolunu bulmada sinanmayi mi yaşıyor?
Bu sorunun da cevabını mümkün mertebe gerçekçi bir tahlille bulmaya çalışacağız.
Haber Azad
