Rusya Federasyonu’nda 22 Nisan’da Anayasa değişikliği halk oylamasına sunulacak.
Putin, değişiklikler anayasa reformunu gerçekleştirecek diye iddia ediyordu.
En büyük değişikliğin ise kendi ile ilgili olduğu anlaşılınca, gözlemciler biraz şaşkınlık geçirdi.
Eski anayasa maddesine göre bir şahsın Başkanlık müddeti altışar yıldan iki dönem olabiliyordu.
Anayasanın değiştirilen 14 maddesinden biri Başkanlık sistemi ile ilgili idi. Buna göre, “bir şahıs iki dönemden fazla başkanlık yapabilecek.”
Putin’in iktidar hırsını görmek hiç de zor değil. 1994 ile 2000 yılları arasında iki dönem başkanlık yaptıktan sonra, kendi yerine Başbakanı Medvedev’i seçtirmişti.
O da bir dönem başkanlık yaptıktan sonra yerini Putin’e ikram etti (tandem).
Eski anayasaya göre, Putin’in ikinci dönemi 2024 yılında sona eriyor. Yeni düzenlemeyle 2036 yılına kadar başkan olabilecek.
Tanrı ona o ömrü verecek mi? 2024’te 72, 2036’da ise 84 yaşına ulaşmış olacak, şayet ömrü vefa ederse…
Anayasada reform diye sunulan diğer değişiklikler ise şöyle:
- Rusya Anayasası uluslararası kanunlardan üstün olacak; (yani kendi imzaladığım uluslararası hukuk anlaşmalarını da mesela AİHM kararlarını da yok addedeceğim);
- Devlet Duma’sı (parlamentonun alt kanatı) Başbakanı onaylama hakkına sahip olacak (eskiden Başkan’ın onayı yeterli idi). Bu düzenleme aslında pek yenilik değil;
- (Özerk) cumhuriyetlerde Putin yerel parlamentoya bir şahsı öneriyor ve o parlamento onu genelde onaylıyordu. Şayet onaylamaz ise (ki bu hiçbir zaman olmadı) Putin doğrudan kendi adayını o cumhuriyetin başkanlık makamına atıyordu. Dolayısıyla da bu madde bu uygulamanın Federal Parlamentoya aktarılmasından başka bir şey değil.
- Devlet Duma’sı ayrıca başbakan yardımcılarını ve bakanları onaylama hakkına kavuştu. Başkan onların atanmasına karşı çıkamayacak. Ancak bazı durumlarda onları görevlerinden uzaklaştırabilecek (yani son aşamada yine Putin’in istediği olacak);
- Ülkenin güvenliği için önemli mevkiler işgal eden şahıslar (Devlet başkanı, bakanlar, hâkimler, yerel yönetim başkanları) bir yabancı ülke vatandaşı, o ülkenin oturma iznine sahip ve o yabancı ülkede çalışmış olamayacaklar;
- Federal Meclis (parlamentonun üst kanadı) Federal hâkimleri görevlerinden uzaklaştırmayı Başkana iletebilecekler. Bazı durumlarda başkanın onayı ile Anayasa ve Yüksek Mahkeme hakimlerini uzaklaştırabilecekler (aynen son söz yine Putin’in olacak);
- Asgari ücret, geçim indeksinden daha aşağı olamayacak ve emeklilik geçime yeterli seviyede olacak (Putin işte bu madde ile emekli ve yaşlıların oyunu almayı planlıyor);
- Devlet Konseyi statüsü ve rolü güçlendirilecek. (Eskiden ancak danışma fonksiyonu vardı) (Belki de anında istifa ederek Putin’i rahatlatan eski Başbakan Medvedev’e önemli bir görev vermek için bu madde eklendi);
- Anayasa Mahkemesine, kanunların anayasaya uygunluğunu Başkan imzalamadan önce inceleme hakkı verilecek.
Özet olarak, Putin ülkenin tek gücü olmaya devam edecek.
Ancak dünyanın hemen her ülkesinde büyük krize dönüşen virüs salgını (Kovid-19) planlandığı gibi 22 Nisan’da Anayasa değişikliği oylamasının yapılmasına imkan sağlayacak mı?
Moskova’da acil durum hazırlığı süratle devam ediyor. Tabii ki ülkenin diğer taraflarında da bu virüsün yarattığı huzursuzluk var.
Rusya, Çin ile olan sınırlarını kapatmıştı. Ayrıca 18 Mart-1 Mayıs arasında yabancıların ülkeye girişi yasaklandı.
Rusya’da, Rusya İnsan Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Kurumu (Rospotrebnadzor), Moskova dışında ülkenin tüm bölgelerinin yöneticilerine bir genelge yollayarak son iki hafta içinde Avrupa'dan gelen tüm vatandaşların kontrolden geçirilmesini istedi.
Kremlin'e girişte gazetecilerin ateşi üç kez ölçülüyor. 10 Nisan’a kadar maçlara ara verildi.
Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkentte tüm okulların 21 Mart tarihinden itibaren 12 Nisan'a kadar tatil edileceğini duyurdu.
Bolşoy Tiyatrosu da 10 Nisan’a kadar perde indirdi, bilet satışı durduruldu. Konser, sergi, sinema, spor gibi etkinliklerde 50 kişiden fazla katılımcı varsa tamamen yasaklanmasına karar verdi.
15 bin kişinin karantinada olduğu belirtiliyor. Hastalığa yakalananların ve ölümlerin artacağı artık saklanamaz bir gerçek.
Moskova alışveriş merkezleri de boşaldı. İnsanlar evlerinden çıkmaz oldular. Alışverişi ise online yapmaya çalışıyorlar.
İlginç bir gelişme ise, Rusya Müslümanlarının bu virüs salgınına verdikleri cevap.
Rusya Müftüler Konseyi, koronavirüs salgını nedeniyle Moskova Merkez Camii'nde 24 saat Kur'an okunmaya başlandığını duyurdu.
İstanbul Rusya Federasyonu Başkonsolosluğu Türkiye’ye turist olarak gelen vatandaşlarına ülkeye dönme tavsiyesinde bulundu.
İşte bu şartlarda koronavirüsün daha da yaygınlaşması, halkı 22 Nisan’da sandık başına getirtmeyi engellemesi kuvvetli ihtimal.
Buna rağmen Anayasa değişikliği oylaması daha ileriki tarihte yapılsa bile Putin istediğine kavuşmuş, ölene kadar devlet başkanı olmuş olacak.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
