Şehirlerde kış aylarında sıcaklık 15 derecenin altına düştüğü zaman binalarda ısıtma yapılır. Yaz aylarında ise 22 derecenin üzerinde olduğu zaman soğutma yapılır.
Isıtma ve soğutma konforlu iç mekan yaşam standardı için oldukça önemlidir.
Şehirler ısıtma gün dereceleri (HDD) toplamı ile ve soğutma gün dereceleri (CDD) toplamının bilinmesi, binaların ısıtılması ve soğutulması için gerekli olan enerji ihtiyacının hesaplanması (tespit edilmesi) açısından önemlidir.
Türkiye'de kışın donduran ve yazın ise kavuran üç şehir;
- Şanlıurfa,
- Adıyaman,
- Cizre
Şanlıurfa, Adıyaman ve Cizre'de hem HDD hem de CDD değerleri çok yüksektir.
2019 Ağustos ayı en yüksek ortalama sıcaklık 35 derece olarak Cizre'de gerçekleşmiştir.
Bu üç şehirde enerji verimsiz binaları kışın ısıtmak, yazın soğutmak için aşırı enerji tüketilmektedir.
Tablo 1. Cizre, Şanlıurfa ve Adıyaman şehirlerinde ısıtma ve soğutma gün derecelerinde değişimler
Küresel ısınmanın artan etkisiyle bu üç şehir daha fazla ve sık kavurucu sıcak hava dalgalarına maruz kalması kuvvetle muhtemeldir.
Küresel ısınmanın etkisiyle bu üç şehirde daha fazla ısınacak ve soğutmada enerji tüketimi daha fazla artacaktır.
Cizre, Adıyaman ve Şanlıurfa şehirlerinden görüntüler Resim 1, Resim 2 ve Resim 3'de verilmiştir.
Resim 1. Cizre Şehri
Resim 2. Adıyaman Şehri
Resim 3. Şanlıurfa Şehri
Betona gömülmüş üç şehir. Üç ağaçsız şehir.
Bu üç şehirde binaların çoğu yalıtımsız.
Yalıtımsız ve çevresi ağaçsız binalar kışın üşütür ve yazın terletir. Kısaca bu şehirlerdeki binalar, insanları hasta eder.
Sağlık harcamalarını artırır.
Adıyaman ve Şanlıurfa'da aylara göre sıcaklık değişimi Şekil 1'de verilmiştir.
Şekil 1. Adıyaman ve Şanlıurfa'da aylara göre sıcaklık değişimi
2019 yılında Cizre'de sıcaklık 46,8 dereceye çıkmıştır ve Şanlıurfa'da sıcaklık 45,8 derece olarak ölçülmüştür.
Bu üç şehirde yazın kavurucu sıcaklarda soğutma için aşırı enerji tüketilmektedir.
Yaz aylarında soğutma amacıyla klima kullanımında önümüzdeki yıllarda anormal artışlar olacaktır.
Resim 4.
Küresel ısınmanın etkisiyle bu üç şehirde sağlık ve çevre üzerinde olumsuzlar artarak devam edecektir.
Bu üç şehirde binalar acilen AB'deki benzer ülkeler normunda acilen yalıtılması (mantolanması) için uzun vadeli ve düşük faizli krediler oluşturulmalı.
Binaların mantolanması dahil enerji verimli hale getirilmeli.
Binaların güney ve kuzey cephelerin yalıtım farklılıkları özellikle dikkate alınmalı.
Bu üç şehrin binalarının iç mekanları, insan konforuna uygun olacak şekilde, yazın serin kışın ise ılıman olacak şekilde çalışmalara acilen başlanılmalı.
Bu üç şehirde;
- Caddeler, meydanlar ve sokaklar tropikal iklim şartlarına dayanıklı ağaçlar ve çalılarla ağaçlandırılmalı.
- Ağaçlandırma seferberliği ilan edilmeli.
- Yeni park bahçe alanları oluşturulmalı, ağaçlandırılmalı ve çalılandırılmalı.
- Çim ekimine son verilmeli ve artışına müsaade edilmemeli.
- Çatılar yeşillendirilmeli.
- Üç şehrin çevresinde ve mümkünse içinde göletler oluşturulmalı.
- Şehirlerde siyah renkli duvarlar aşırı ısı absorbe eder ve şehrin ısı adası etkisini artırır. Binaların duvarları mümkünse beyaza boyanmalı. Sönmüş kireçle badana yapılmalı. Siyahlaşmadan beyazlaşmaya dönüş yapılarak şehrin ısı adası etkisi azaltılır ve şehirlerin havası yazın serinletilir.
- Binaların duvarları sönmüş kireçle badana yapılarak beyazlaşan şehirler, estetikleştirilir ve güzelleştirilir.
- Dere yatakları yeşil koridorlara dönüştürülmeli.
- Şehrin çeperlerindeki tarım arazilerinin çevresi yöresel iklim şartlarına dayanıklı ağaç türleri ile ağaçlandırılmalı.
- Şehirleşme hakim rüzgar yönü ile uyumlu olacak şekilde planlanmalı.
- Şehrin belli bölgelerinde yağmur suyu geçiren beton uygulaması hayata geçirilmeli ve şehirler doğal olarak serinletilmeli.
- Çatılarda yağmur suyu hasadı yapılmalı.
- Şehirde yağmur suyu göllenmesinin olduğu yerlerde tropikal iklim şartlarına dayanıklı yağmur bahçeleri oluşturulmalı.
Resim 5. Yağmur bahçeleri
İnsanları, konforsuz, kalitesiz, sağlıksız ve enerji verimsiz binalar hasta eder.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
