03. 08. 2018 Pazartesi
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, ortak tarih, kültür ve dil temelinde kurulan Türk Konseyi´nin gerçekleştirdiği zirve ile Türk dünyasının yüzyıllarca süren dostluğunun yeni bir seviyeye çıkacağını bildirdi.
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, ev sahibi sıfatıyla Ruh Ordo Kültür Merkezi´nde başlayan Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) 6. Devlet Başkanları Zirvesi´nin açılış konuşmasını yaptı.
Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev´den Türk Konseyi Dönem Başkanlığını devralan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov, Nazarbayev´e dönem başkanlığını başarılı bir şekilde geçirmesinden dolayı minnettar olduklarını dile getirdi.
Türk Konseyi´nin benzersiz bir biçimde toplandığına dikkat çeken Ceenbekov, "Ortak tarih, kültür ve dil temelinde kurulan Türk Konseyi´nin bugünkü zirvesi Türk dünyasının yüzyıllarca süren dostluğunu yeni bir seviyeye çıkaracak ve yeni bir sayfa açacaktır. Buna inanıyorum." dedi.
Özbekistan´ın Türk Konseyi´ne üye olma niyetini önemsediğini ve desteklediğini vurgulayan Ceenbekov, böylece konseyin işlerliğinin yeni bir ivme kazanacağını kaydetti. Ceenbekov, "Bu adım Türk Konseyi´nin genişlemesine olumlu yansıyacak ve dünyada uluslararası etkinliğini artıracaktır." ifadelerini kullandı.
Ceenbekov, Avrupa´nın ortasında yer alan Macaristan´ın konseyde gözlemci statüsü ile yer aldığını hatırlatarak, Macarların Türk geçmişini, geleneklerini, adetlerini, kardeşlik ve dostluk bağlarını unutmamasının kendilerini sevindirdiğini vurguladı.
Türk konseyi´nin coğrafi olarak genişlemesinin konseyi güçlendireceğini belirten Ceenbekov, kardeş Türkmenistan´a da kapılarının açık olduğunu dile getirdi. Ceenbekov, konsey üyesi ülkelerin ekonomik olarak da işbirliği yapmasını istediklerini ifade etti.
Ceenbekov, Dünya Göçebe Oyunları´nın dördüncüsünün Türkiye´de yapılması hususunda anlaştıkları bilgisini de paylaştı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev zirvede yaptığı konuşmada, Türk Konseyi´ne üye ülkeler arasındaki ticaret hacminin son iki yılda yüzde 22 arttığını belirterek, devletler arasındaki ticari ve ekonomik ilişkileri daha da geliştirmek gerektiğinin altını çizdi.
Türk Konseyi´ne üye ülkelerin transit potansiyelinin tam anlamıyla kullanılması gerektiğine dikkati çeken Nazarbayev, "Batı ile Doğu´yu, Güney ile Kuzey´i birleştiren halklarız. Bu büyük avantaj." dedi.
Türk aleminde Farabi, Hoca Ahmet Yesevi, Yunus Emre, Nizami, Fuzuli, Cengiz Aytmatov gibi büyük insanların olduğunu anımsatan Nazarbayev, "Bununla ilgili Türk Konseyi çerçevesinde Türk Dünyasının 100 İnsanı projesini hazırlama imkanını gözden geçirmeyi öneriyorum." diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Nazarbayev, Türkistan´ın eyalet olması ve Türkistan kentinin eyalet merkezi olması kararının Türk halkları arasındaki bağları ve birliği pekiştirecek tarihi bir karar olduğunu vurguladı.
Türk aleminin tarihi yerleri ve değerlerinin genç nesillere aktarılması amacıyla "Türk Dünyasının Tarihi Yerleri" projesini öneren Nazarbayev, "Projenin Türk aleminin kültürünü ve tarihini tanıtmaya önemli katkı sağlayacağına eminim." ifadesini kullandı.
Nazarbayev, bu tür çalışmaların gençleri yakınlaştıracağını, onların halkların manevi özellikleriyle ilgili bilgilerini derinleştirmeye katkı sağlayacağını ifade etti.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ülkesinin Türk Konseyi´ne üye tüm ülkelerle sıkı iş birliği yürüttüğünü, bu durumun her geçen gün daha da güçlendiğini bildirdi.
İlişkilerinin siyasi, ekonomik, ticaret, enerji ve ulaştırma alanlarını kapsadığını ifade eden Aliyev, Türk Konseyi´ne üye ülkelerin uluslararası kurumlarda da birbirini desteklediğini anımsattı. Bu desteğin önemli olduğunu vurgulayan Aliyev şunları belirtti:
"Gelecekte, uluslararası kurumlarda karşılıklı destek konusunda ek adımlar atmamız gerektiğini düşünüyorum. Bölgesel güvenlik konuları büyük önem taşımaktadır. Çünkü dünyada yeni riskler, tehditler yaşanmaktadır. Yeni çatışma ve savaşlar alevleniyor. Azerbaycan uzun yıllardır Ermenistan´ın işgali dolayısıyla sıkıntı çekmektedir. Uluslararası birliğin Azerbaycan´ın ayrılmaz parçası olarak tanıdığı Dağlık Karabağ ve etrafındaki 7 il, 20 yıldan fazladır Ermenistan´ın işgali altındadır. İşgalin sonucu olarak topraklarımızın yaklaşık yüzde 20´si Ermenistan´ın kontrolündedir. Bir milyondan fazla Azerbaycanlı topraklarını terketmek zorunda kalmıştır."
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev zirvede yaptığı konuşmada, konseyin gelecek yıl kuruluşunun 10. yılını kutlayacağını aktararak, konseyin siyasi gündeminde her hangi bir sorun veya anlaşmazlığın olmadığını ifade etti.
Mirziyoyev, "Ülkelerimiz güncel uluslararası ve bölgesel meselelerde birbirine uygun veya yakın yaklaşımlarını sürdürüyor. Günümüzde halklarımızın hayati menfaatlerine uygun ekonomik, yatırım, yenilikçi, ulaşım ve taşımacılık, turizm, bilim-teknik ve eğitim gibi alanlarda karşılıklı iş birliği hızla gelişiyor.? dedi.
Mirziyoyev, Özbekistan´ın Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi´ne üye ülkelerle, öncelikle komşu devletlerle iş birliğinin sürekli geliştiğini, bu uluslararası yapının geleceğine büyük umut ve güvenle baktıklarını kaydederek, "Türk Konseyi çerçevesinde karşılıklı iş birliğini daha da geliştirmekten yanayız. Şu aşamada ülkemiz için faydalı olan alanlarda örgütün faaliyetinde yer almaya hazırız." değerlendirmesinde bulundu.
Ayrıca Mirziyoyev, Özbekistan´ın tarihi Hive şehrinin 2020 yılında Türk Dünyasının Kültürel Başkenti olarak ilan edilmesini teklif etti.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban da konuşmasında, Macaristan´ın Türk kökenini koruduğunu ifade ederek, "Biz Macarca konuşuyoruz. Bu Türk diliyle bağlantısı olan eşsiz bir dil. Hristiyan dinini aldık, fakat Kıpçak-Türk ilkeleri üzerinde duruyoruz.? dedi.
Macaristan´ın Kazakistan ile stratejik işbirliği kurduğuna işaret eden Orban, diğer Orta Asya ülkeleriyle de ortaklık iş birliğini genişletmeye hazır olduklarını dile getirdi.
Ruh Ordo Kültür Merkezi´nde Kırgızistan´ın ev sahipliğindeki "Türk Konseyi 6. Devlet Başkanları Zirvesi"ne Azerbaycan, Kazakistan ve Türkiye üye, Özbekistan "onur konuğu", Macaristan ise "gözlemci ülke" sıfatıyla yer aldı.
Türk Konseyi Devlet Başkanları Zirvesi´ne Türkiye´yi temsilen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan katıldı.