Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, partisinin 3 Kasım 2019´dan 24 Haziran 2018´e çekilen genel milletvekili seçimlerine girecek adaylarını belirledi. Halen Türkiye Büyük Millet Meclisi´nde (TBMM) AKP sıralarında faaliyet gösteren 126 milletvekili tekrar aday gösterilmedi.
Yüksek Seçim Kurulu´na (YSK) dün (21 Mayıs 2018) teslim edilen listelerde, tekrar milletvekili olurlarsa hükümete giremeyecek olan mevcut bakanlara önemli ölçüde yer verilmesi dikkati çekti. Başbakan Binali Yıldırım, Erdoğan´ın damadı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, Orman ve Su işleri Bakanı Veysel Eroğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Sağlık Bakanı Ahmet Demircan, Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, Gıda ve Tarım Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, milletvekili adayları arasında gösterildi. Anayasa değişikliği uyarınca son başbakan olan Yıldırım için, TBMM Başkanlığı formülünün düşünüldüğü ileri sürüldü.
Beşi hariç tüm bakanların sahaya sürmesi, kulislerde "Erdoğan, milletvekili seçimlerini ne kadar ciddiye aldığını gösterdi" şeklinde yorumlandı.
16 Nisan 2017´de yapılan halk oylamasında yüzde 51.4 "evet" oyuyla kabul edildiği açıklanan "cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi"ne göre, milletvekili olarak Meclis´e giren isimler, aynı zamanda bakanlık görevi üstlenemeyecek.
Erdoğan, listelerde Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Maliye Bakanı Naci Ağbal, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile Sanayi Bakanı Faruk Özlü´ye yer vermedi. Erdoğan´ın cumhurbaşkanlığı seçiminden zaferle çıkması durumunda bu isimler, yeni dönemde de bakan olarak görevlendirilebilecek.
Listede yer almayan milletvekilleri arasında Ali Babacan, Ahmet İyimaya, Yasin Aktay, Cemil Çiçek, Şamil Tayyar, Mehmet Müezzinoğlu, Mehmet Ali Şahin, Ahmet Davutoğlu, Beşir Atalay, Orhan Miroğlu ve Şaban Dişli gibi isimler öne çıktı. Babacan, Davutoğlu ve Atalay´ın adı, Erdoğan´ın karşısına muhalefetin ortak adayı olarak çıkacağı ileri sürülen 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile birlikte anılıyordu. Bu süreçte Gül ile görüşen Davutoğlu ise, Erdoğan için yaptığı destek açıklamasının ardından, milletvekili adaylığı için başvuruda bulunmayacağını açıklamıştı.
Şaban Dişli, kardeşi ve eski Genelkurmay Başkanlığı Stratejik Dönüşüm Dairesi Başkanı Tümgeneral Mehmet Dişli´nin darbe girişiminde aktif görev alması nedeniyle parti içinden ve dışından çok sayıda kişinin tepkisine hedef olmuştu.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan´ın ?MİT´te 563189 numaralı bir belgede bir AKP Genel Başkan Yardımcısı için ?Gülen Cemaati üyesi´ notu düşülmüş durumda, bu kim?? sorusu üzerine gözler, AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Prof. Yasin Aktay´a çevrilmişti. Aktay, Erdoğan´ın yeniden genel başkanlığa getirildiği kongrede, parti yönetimindeki görevlerinden alınmıştı.
Damadı, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) içindeki cunta yapılanması tarafından düzenlenen darbe girişimi sonrası Gülen cemaatine yönelik başlatılan soruşturmalar kapsamında tutuklanan ve halk oylamasına gidilen süreçte hükümete yönelttiği birtakım eleştiriler nedeniyle "gizli hayır"cı olmakla suçlanan eski TBMM Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç´ın oğlu Ahmet Mücahit Arınç da AKP adayları arasında yer aldı.
Abdullah Gül´ün, 24 Haziran´da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimine muhalefetin ortak adayı olarak gireceği yolundaki girişimin gündemde olduğu dönemde Arınç, Cumhurbaşkanı Erdoğan´ı ziyaret etmişti. Görüşmede "abi kardeş gibi konuştuklarını" söyleyen Arınç, ardından şunları söylemişti:
"Aramızda bu kadar hukuk varken, böyle önemli bir konuda ´Ağabey ne diyorsun´ demesini şahsen beklerdim. Olmadı. Takdir onun tabii ama ben bu kanaatimi çok eskiden beri taşıyorum. O yüzden, Cumhurbaşkanımız davet edince, rahatlıkla kendi kanaatlerimi ifade ettim. Kucaklaştık, çıktım."
Ahmet Mücahit Arınç´a listede yer verilmesi, Erdoğan´a desteğini açıklayan Bülent Arınç´a jest yapıldığı iddiasını da gündeme getirdi.
Erdoğan´ın erken seçim açıklaması sonrası gözler, üç dönem kuralına takılan AKP´li milletvekillerine çevrilmişti. Parti tüzüğünde yapılan değişiklikle ihtiyaç duyulması hâlinde bu kurala takılanların yeniden milletvekili adayı yapılması konusunda Merkez Karar ve Yönetim Kurulu´na (MKYK) yetki verilmişti.
Üç dönem kuralına takılan 22 milletvekilinden 10´u, yeniden aday gösterildi. Erdoğan, AKP Grup Başkanvekili İlknur İnceöz, Veysel Eroğlu, Fikri Işık, Lütfi Elvan, TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın, Yılmaz Tunç, Mehmet Erdoğan, Sadi Bilgiç, Öznur Çalık ve Cevdet Yılmaz´ın isimlerini de listeye koydu.
Aday listesinde, gazeteci Ayşe Böhürler ve sporcu Kenan Sofuoğlu da yer aldı. AKP kurucuları arasında yer alan ve uzun yıllar MKYK üyeliği yapan Böhürler, hükümete yönelttiği eleştiriler nedeniyle zaman zaman Erdoğan´a anlaşmazlığa düşmüştü. Böhürler´in 2015 yılında partisi adına yaptığı özeleştiri, AKP´de tepkilere neden olmuştu:
"CV´sinde imam hatip mezunu olduğunu gördüğümüz için birini bir göreve getirdiğimiz zaman kaybetmeye başladık."
Erdoğan, halen Star gazetesinde köşe yazan AKP İstanbul Milletvekili Mehmet Metiner ve Ankara Milletvekili Aydın Ünal´a listede yer vermedi. Bir dönem Erdoğan´ın metin yazarlığını görevini de üstlenen Ünal, Yeni Şafak´ta kaleme aldığı yazılar nedeniyle halk oylamasına giden süreçte "gizli hayır"cı olmakla suçlanmıştı.
Anayasa değişikliği teklifi oylaması sırasında Meclis´te kendini kürsüye kelepçeleyerek eylem yapan Bağımsız Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka hakkında cinsiyetçi paylaşımlarda bulunan Türkiye yazarı Fuat Uğur ve A Haber´de program yapan Cemil Barlas´ı "hamam böceği"ne benzeten Ünal, Cem Küçük için de "Kripto FETÖ´cü" imasında bulunmuştu.
Ünal, AKP içinde bazı trollerin var olduğunu, bu isimlerin partinin kimliğine gölge düşürdüğünü iddia etmişti:
"Bukelamun gibi her renge hızlıca uyum sağlıyorlar. Temiz insanları kirletmekten tarifsiz zevk alıyorlar. Partinin, teşkilatın içine sızıp fitneyle, fesatla, fücurla hareketi zehirlemek istiyorlar. Gerçek dava insanlarını tek tek küstürüp, tasfiye edip, kendileri gibi yüzsüzleri destekliyorlar. Kimi zaman örgütlü hareket ediyor, çekirge sürüsü gibi, bir tarlayı kemirip diğerine konuyorlar."
Son olarak "Çok ciddi FETÖ borsası var. Milyon dolarlar dönüyor. Ben bunu söylüyorum. Evet. İtirafçı adı altında iş adamlarını serbest bırakıyorlar. Türkiye´nin birçok yerinde var bu. Bununla ilgili HSK teftiş kuruluna bugün suç duyurusunda bulundum. Sadece televizyonda konuşmuyorum" açıklamasıyla gündeme gelen AKP Gaziantep Milletvekili Şamil Tayyar ve adı TBMM Başkanı adayları arasında geçen AKP İstanbul Milletvekili Prof. Burhan Kuzu liste dışında kalan isimler arasında yer aldı.
"Peygamberlerin de diploması yoktu" çıkışıyla Erdoğan´ın üniversite diplomasıyla ilgili olarak yürütülen tartışmaların yeniden başlamasına neden olan AKP İstanbul Milletvekili Metin Külünk, Diyarbakır Milletvekili Galip Ensarioğlu ile eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik de milletvekili adayı gösterilmedi.
TBMM FETÖ ve 15 Temmuz DarbeGirişimini Araştırma Komisyonu üyelerinin listede yer almaması da dikkati çekti. Başkan Reşat Petek, başkan vekili Selçuk Özdağ ile komisyon üyeleri Zekeriya Birkan, Hüseyin Kocabıyık ve Burhanettin Uysal da liste dışı kaldı.
Komisyonun Meclis Başkanlığı´na sunduğu rapora, muhalefet şerhi yazıldıktan sonra "CHP´nin, FETÖ ile amaç birliği içinde olduğu ve FETÖ´yü cesaretlendirdiği" yönünde değerlendirmelerin eklenmesi tartışma yaratmıştı.
Zeytin Dalı harekâtı sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte sınır birliklerini ziyaret eden sanatçılar arasında yer alan ve burada "Yaylalar" türküsünü ´Afrin´e uyarlayarak söyleyen şarkıcı İbrahim Tatlıses ve aday adaylığı başvurusu yaparken "Bağlılığımızı bildirmek için tekrar adaylığımızı koyduk. Görev verilsin, verilmesin hiç önemli değil" diyen eski futbolcu Tanju Çolak da milletvekili adayı olarak gösterilmedi.
AKP´de 2002´den itibaren farklı dönemlerde milletvekilliği yapan 31 isim de yeniden aday gösterildi:
Hacı Turan (Ankara), Fetani Battal (Baburt), Ziver Özdemir (Batman), Ekrem Çelebi (Ağrı), Murat Yıldırım (Ankara), Feyzi Berdibek (Bingöl), Cemal Taşar ve Vahit Kiler (Bitlis), Oya Eronat(Diyarbarkır), Fahri Çakır (Düzce), Sermin Balık ve Zülfi Demirbağ (Elazığ), Fazilet Dağcı Çığlık (Erzurum), Derya Bakbak ve Ali Şahin (Gaziantep), Hüseyin Yayman (Hatay), Recep Özel (Isparta), Canan Kalsın, Alev Dedegil, Cumhur Ünal (Karabük), Yunus Kılıç (Kars), Ahmet Salih Dal (Kilis), Orhan Erdem, Gülay Samancı (Konya), Veysi Şahin (Mardin), Osman Ören (Siirt), Rizgin Birlik ve Emin Dindar (Şırnak), İsmail Güneş (Uşak), Gülşen Orhan (Van) ve Polat Türkmen (Zonguldak).
Büyük Birlik Partisi (BBP) kökenli 18 isim, AKP listelerinden aday gösterildi. BBP Genel Başkanı Mustafa Destici ve Tuna Koç Ankara´dan, Remzi Çayır Diyarbakır´dan aday oldu. Diğer birçok BBP´li ismin, seçilemeyecek yerlerden aday gösterilmesi, partide tartışmalara neden oldu.
Aday adaylığı başvurusunda bulunabilmek için görevinden istifa eden dört belediye başkanı da, AKP listelerindeki yerlerini aldı. Erdoğan, eski Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, eski Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek, eski Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz ve eski Bilecik Belediye Başkanı Selim Yağcı´nın da isimlerini listeye ekledi.