Yeni Delhi, 5 Ağustos’ta Cammu ve Keşmir'in Anayasada yer alan özel statüsünü iptal etme kararı aldı. Böylece Cammu ve Keşmir’in özerkliği; yani savunma, iletişim ve dış ilişkiler dışındaki tüm meselelerde kanun yapma hakkı gibi hususlar ortadan kalkmış oldu. Bu kararın akabinde bölgede birtakım belirsizlikler kendini gösterdi. Buna dair çeşitli haberler, söylentiler ve yorumlar yayıldı; bunların gerçeği ne ölçüde yansıttığı belirsizliğini koruyor.
Alınan siyasi kararların ve uygulanan politikaların halk üzerinde nasıl bir tesir oluşturduğuna dair kesin bir şey söylemek şimdilik güç. Bunu zaman gösterecek. Fakat şu gerçek ki, dini ve siyasi görüşü ne olursa olsun özelde Cammu Keşmir’de genelde Hindistan'da yaşayan halk, bu gelişmelerden büyük ölçüde etkilendi.
Cammu ve Keşmir’le ilgili Hindistan meclisinde alınan kararları,Pakistan hükümeti de yakından takip ediyor. Yaklaşık iki aydır Pakistan, bu konuda Hindistan’a karşı uluslararası destek toplamaya gayret ediyor.
Keşmir, Hindistan ile Pakistan arasında uzun yıllardır çözüme kavuşturulamayan bir mesele. Cammu ve Keşmir’le ilgili Hindistan meclisinde alınan kararları, Pakistan hükümeti de yakından takip ediyor. Yaklaşık iki aydır Pakistan, bu konuda Hindistan’a karşı uluslararası destek toplamaya gayret ediyor ve Keşmir’de yaşanan hadiseleri dünya gündemine taşımaya çalışıyor. Hindistan hükümeti ise aldığı kararlarda kendi savını ortaya koyarak siyasi hamlelerine devam ediyor.
Sorunun çözüme kavuşturulmasında Hindistan hükümetinin tavrı net. Hiçbir ülkenin doğrudan müdahil olmasını istemiyor. Bu yüzden yakın dönemde ABD veya herhangi bir ülkenin arabuluculuk rolü üstlenmesi pek mümkün gözükmüyor.
Keşmir meselesine dair çeşitli ülkelerin siyasi aktörlerinden özel kuruluşlarına kadar pek çok kesimden birbirinden farklı değerlendirmeler ve çözüm önerileri gündeme taşındı. ABD Başkanı Donald Trump, geçen ay New York’ta gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler yıllık genel kurulu münasebetiyle yaptığı açıklamada Keşmir meselesine de temas etti ve bu konunun çözüme kavuşturulması konusunda Pakistan ile Hindistan arasında arabuluculuk yapabileceğinin sinyalini verdi. Fakat Hint hükümetinin bu konudaki tavrı oldukça net.
Gerek Başbakanlık gerekse Dışişleri ve İçişleri bakanlıkları düzeyinde yapılan resmî açıklamalarda Keşmir meselesinin Hindistan ile Pakistan arasında ikili bir mesele olduğu ve üçüncü tarafın bu konuda herhangi bir rolünün olamayacağı üzerinde ısrarla duruluyor. Hindistan hükümeti, bunun kendi iç meseleleri olduğunu ve dış bir müdahaleye karşı durduklarını her fırsatta yineliyor.
Hindistan hükümeti Keşmir’le ilgili aldığı kararı şu dört temel gerekçeye dayandırıyor.
- Anayasada Keşmir’e tanınmış olan özel hakların daimî değil; geçici olması,
- Söz konusu maddeler nedeniyle Keşmir’in, merkezî hükümet ve Hindistan’ın diğer eyaletleriyle tam anlamıyla entegre olamaması,
- Bölgedeki siyasi, içtimai ve iktisadi hayatın yıllardır istikrara kavuşamaması,
- Seçim manifestolarında bu konuyla ilgili adım atacaklarına dair açıkça vaatte bulunmuş olmaları
Hindistan İçişleri Bakanı Amit Şah seçim gezisi kapsamında geçen hafta Maharaştra eyaletinde yaptığı bir mitingde bu gerekçeleri yineledi ve “370. Madde, Keşmir’in Hindistan’la bütünleşmesinde en büyük engeldi. 70 yıl içinde, hiçbir başbakan bunu iptal etme cesaretini göstermedi; ancak Narendra Modi bunu yaptı,” şeklinde konuştu.
