Fetih Hareketi Merkez Komitesi Üyesi Muhammed Iştiyye´nin, Filistin´de yeni hükümeti kurmakla görevlendirilmesinin, "ülkedeki bölünmüşlüğü" nasıl etkileyeceği merak konusu oldu.
Iştiyye´nin görevlendirilmesi Filistinli analistler ve uzmanların farklı yorumlarını da beraberinde getirdi. Bazı analistler, Iştiyye´nin görevlendirilmesinin Filistin´deki mevcut bölünmüşlük halini daha da derinleştireceğini savunurken, bazıları ise bunun önemli bir adım olduğu değerlendirmesinde bulunuyor.
Fetih Hareketi Merkez Konseyi, ocak ayı sonunda, Hamas ile yürütülen uzlaşı çabalarının başarısız olduğunu gerekçe göstererek Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) bünyesindeki Filistinli örgütlerden bir hükümetin kurulması ve Fetih Merkez Konseyi üyelerinden birinin başbakan seçilmesi tavsiyesinde bulundu.
Filistin Devlet Başkanı Abbas da Fetih´in tavsiyesi üzerine 29 Ocak´ta Filistin Uzlaşı Hükümeti Başbakanı Rami El-Hamdallah´ın istifasını kabul ederek, yeni hükümet kurulana kadar geçici başbakan olarak göreve devam etmesini istedi.
Bu kapsamda Abbas, 10 Mart Pazar günü Fetih´in Merkez Konsey Üyesi Muhammed Iştiyye´yi yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi. Bu görevlendirmeyle ülkedeki bölünmüşlüğün derinleşip derinleşmeyeceği soruları gündeme geldi.
Filistinli uzmanlar, bu adımın ülkedeki bölünmüşlüğü derinleştireceği konusunda ikiye ayrıldı. Kimi bunun ayrılığı körükleyeceğini belirtirken, diğer bir kısım ise bunu bölünmüşlüğü sona erdirme yolunda atılan önemli bir adım olarak yorumladı.
"Yeni siyasi oluşum bölünmüşlüğü derinleştirecek"
Filistinli yazar ve siyasi analist Talal Avkel, Filistin´de şu anki siyasi atmosferin karmaşık olduğunu belirterek, ulusal uzlaşının sağlanması yönünde olumlu işaretlerin bulunmadığını ifade etti.
Gazze´de olsun Batı Şeria´da olsun tüm tarafların uygun gördükleri şekilde politika izlediğini söyleyen Avkel, bu durumun bölünmeyi derinleştirdiğine işaret etti.
Iştiyye´nin hükümeti kurmakla görevlendirilmesini eleştiren Avkel, "Bu yeni siyasi oluşum bölünmüşlüğün bir kez daha derinleştirilmesi demek. Hamas olsun İslami Cihad Hareketi olsun ya da hükümete katılmak isteyen başka bir taraf olsun diğer kesimlerin dışlanması anlamına geliyor." dedi.
Avkel, bu adımın ulusal uzlaşıyı daha da karmaşık hale getireceğini ancak Gazze´nin Batı Şeria´dan tamamen ayrılmasına neden olmayacağını yalnızca siyasi stratejilerin bölünmesi anlamına geldiğini kaydetti.
Avkel, tek çözümün ise anlaşmak ve uzlaşı sağlamak olduğuna dikkati çekti.
"Bölünmüşlük hükümeti olacak"
Filistinli siyasi analist Mustafa İbrahim de Iştiyye´nin görevlendirilmesiyle ilgili olarak "Yeni hükümet, Fetih ve Batı Şeria´nın hükümeti olacak. Gazze´yi içine almayacak. Bölünmüşlük hükümeti olacak." değerlendirmesinde bulundu.
Söz konusu hükümetin Abbas´ın politikaları dışına çıkmayacağını, bu nedenle Filistin´de siyasi hayatta olumlu gelişmeler kaydedemeyeceğini savunan İbrahim, yeni hükümetin ayrıca ulusal grupları barındırmayacağını söyledi.
Filistin davasının İsrail´in işgali ve ABD´nin Yüzyılın Anlaşması planı gölgesinde zor bir süreçte olduğunu belirten İbrahim, bunun yanı sıra yeni hükümetin kurulması konusunda da anlaşmazlık yaşandığına dikkati çekti.
İbrahim, Filistin´in içinde bulunduğu durumun tüm halkın ihtiyaçlarını karşılayan ulusal birlik hükümeti kurulmasına ihtiyaç duyduğunu ifade etti.
Siyasi analist İbrahim el-Medhun da "Iştiyye hükümeti, anayasal zeminden yoksun bir de facto hükümet." değerlendirmesinde bulundu.
Medhun, "Iştiyye´nin önünde uzlaşı dosyasını yeniden açıp özellikle Gazze´deki memurların durumu konusunda cesur kararlar alarak, Hamas´ı çözüm için geldiğine ikna etme fırsatı var." ifadelerini kullandı.
"Yeni hükümet bölünmüşlüğü ortadan kaldırmak için çalışacak"
Yazar ve siyasi analist Abdulmecid Suveylim ise "Yeni hükümet bölünmüşlüğü ortadan kaldırmak için çalışacak." diyerek Iştiyye´nin göreve gelmesine destek verdi.
Suveylim, Iştıyye hükümetinin birlik yolunda ilerleyerek, seçimlerin yapılmasını ve denetlenmesini üstleneceğini belirtti.
Hamas´ın seçimlerin yapılmasını kabul etmesi halinde Filistin içindeki bölünmüşlüğün sona ereceğini savunan Suveylim, bölünmüşlüğün daha fazla devam etmesinin, Filistin´in önünde engel teşkil ettiğini kaydetti.
Hamas´ın da içinde olduğu bazı Filistinli grupların yeni hükümete katılmaya karşı çıkmasının, açık bir tutum olmadığını, engel çıkaran bir tavır olduğunu söyleyen Suveylim, ulusal ortaklığın "veto" edilmesinin büyük bir hata olduğuna dikkati çekti.
Fetih Hareketi yöneticilerinden Yahya Rabah da "Iştiyye hükümeti, bölünmüşlüğü sonlandırmak olan ulusal öncelikleri uygulamaya koymada yeterli olacak." sözleriyle yeni hükümete desteğini dile getirdi.
Iştiyye´nin tecrübeli, etkili ve yeterli olmasından dolayı görevlendirilmesinin başarılı bir adım olduğunu aktaran Rabah, Iştiyye hükümetinin Yüzyılın Anlaşması ve İsrail´in işgalini durdurmak gibi önemli görevler üstleneceğine işaret etti.
Filistinliler arasındaki siyasi bölünmüşlük
Filistin´de yapılan 2006 seçimlerinde galibiyet elde eden Hamas´ın Gazze Şeridi´nde yönetime geldiği 2007´den bu yana İsrail işgali ve ablukası altındaki Filistin topraklarında siyasi bölünmüşlük yaşanıyor.
Hamas ile Fetih arasındaki anlaşmazlıkların sonlandırılması için Mayıs 2011´de Mısır, Şubat 2012´de ise Katar ara buluculuğunda uzlaşı görüşmeleri yapılmasına rağmen üzerinde mutabakata varılan konular uygulanamamıştı.
Fetih ve Hamas, 23 Nisan 2014´te birlik hükümeti kurulması, parlamento ve başkanlık seçimlerinin yapılması konusunda bir uzlaşı anlaşması imzalamıştı. Uzlaşı hükümeti 2 Haziran 2014´te kurulmuş ancak iki tarafın siyasi ayrılıkları sebebiyle hükümet, İsrail ablukası altındaki Gazze´de görevini yerine getirememişti.
Son olarak Mısır´ın başkenti Kahire´deki müzakereler kapsamında 12 Ekim 2017´de Filistin´deki bölünmüşlüğü bitirecek "uzlaşı anlaşması" imzalanmıştı ancak Fetih ve Hamas hareketleri arasındaki anlaşmazlık nedeniyle bu anlaşmanın da uygulanmasında zorluklar yaşanıyor.
