Milat Gazetesi ekonomi yazarı Gözde Altıntaş'ın "konuya dair" analizi...
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını nedeniyle son 3 aydır ülkemizde açıklanan ekonomik verilerin neredeyse tamamı beklenildiği gibi olumsuz bir performans sergiledi. Bu yüzden en son yayımlanan işsizlik oranındaki 0,9 puanlık azalış biraz şaşırttı. İşsizlik oranındaki bu düşüşün sebeplerine dünkü yazımızda değinmiştik. Kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin, işten çıkarma yasağı gibi bir takım düzenlemeler sayesinde çalışanların bir kesimi fiziken çalışmasa da işsiz kalmadılar.
Bu nedenle işgücü istatistiklerini değerlendirirken işsizlik oranından ziyade istihdam rakamlarına bakmak daha yerinde olacaktır.
Öncelikle bazı kavramları ayrıntıya girmeden hatırlayalım;
İstihdam=çalışan nüfus, işgücü= çalışanlar + işsizler(çalışabilecek durumda olup iş arayanlar), işgücüne katılma oranı= işgücü/ kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus, işsizlik oranı: işsiz nüfus/ işgücü, istihdam oranı: istihdam / kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus anlamına geliyor.
TÜİK verilerine göre; istihdam edilenlerin sayısı 2020 yılı Mart döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 662 bin kişi azalarak 26 milyon 133 bin kişi, istihdam oranı ise 3,4 puanlık azalış ile yüzde 42,0 oldu.
Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 538 bin, inşaat sektöründe 248 bin, hizmet sektöründe 903 bin kişi azalırken, sanayi sektöründe ise 26 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin yüzde 16,4'ü tarım, yüzde 21,1'i sanayi, yüzde 4,9'u inşaat, yüzde 57,6'sı ise hizmet sektöründe yer aldı.
İşgücü 2020 yılı Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 milyon 235 bin kişi azalarak 30 milyon 104 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 4,5 puanlık azalış ile yüzde 48,4 olarak gerçekleşti.
15-64 yaş grubunda bir önceki yılın aynı dönemine göre istihdam oranı 3,5 puanlık azalışla yüzde 46,5, işgücüne katılma oranı ise 4,7 puanlık azalışla yüzde 53,7 oldu.
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta bir önceki yılın aynı dönemine göre istihdam oranı 5,1 puan azalarak yüzde 27,4 oldu. İşgücüne katılma oranı 7,2 puanlık azalışla yüzde 36,3 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,2 puanlık artışla yüzde 27,9 seviyesinde gerçekleşti.
Görüldüğü üzere Mart döneminde istihdam oranları düştü. Bunun en önemli nedeni kuşkusuz küresel salgındır. Normalleşme süreci başlasa da 3 aydır kötüye giden ekonomik verilerin toparlanması 3 aydan daha fazla sürecektir.
Pandemi tamamen bittiği zaman bile bazı şeyler eskisi gibi olmayacak. Örneğin bu süreçte pek çok firma uzaktan/evden çalışma modelini uyguladı ve işverenler bu sistemin daha verimli olduğunu gördü. Verimli olmak; aynı iş için daha az kişi çalıştırmak anlamına geliyor. Uzaktan çalışma modeli özellikle hizmet sektörüne daha kolay adapte edilebiliyor. Ülkemizde çalışan kesimin çoğunluğu hizmet sektöründe yer aldığı için bu durum istihdamı olumsuz etkileyecektir.
