İsrail’in açıkladığı verilere göre, Türkiye’den İsrail’e ticaret Yunanistan üzerinden devam ediyor. Uluslararası medyaya konuşan Türk iş insanı: “Özellikle ambargodan önce sipariş edilenler olmak üzere her türlü mal İsrail'e gönderiliyor. İsrailli yetkililer, Türk şirketlerinden malları Yunanistan üzerinden ihraç için menşe belgelerini değiştirmelerini bile istemiyor.”
Middle East Eye’dan Ragıp Soylu’nun, İsrail Merkezi İstatistik Bürosu’nun (CBS) bugün (20 Haziran) açıkladığı verilere dayandırdığı haberine göre; Ankara’nın Mayıs ayında Tel Aviv ile doğrudan ticareti durdurma kararına rağmen, Türkiye ile İsrail arasındaki ticaret Yunanistan gibi üçüncü ülkeler üzerinden devam ediyor.
Açıklanan verilere göre; İsrail, Mayıs ayında Türkiye’den 116 milyon dolar değerinde mal ithal etti ve bu rakam geçen yılın aynı ayındaki 377 milyon dolarlık ithalata kıyasla yüzde 69’luk bir düşüşe işaret ediyor.
Buna karşılık Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Mayıs ayında İsrail’e sadece 4 milyon dolar değerinde mal ihraç edildiğini kaydederek bir önceki yıla kıyasla yüzde 99’un üzerinde bir düşüş kaydetti.
Ancak Middle East Eye’a konuşan iki Türk iş insanı Mayıs başından bu yana Türk mallarının İsrail’e Yunanistan ve diğer yakın ülkeler üzerinden yeniden yönlendirildiğini söyledi.
Bu karar, Ankara’nın Gazze’de kalıcı bir ateşkes sağlanana kadar İsrail’e tamamen ticaret yasağı getirdiğini ilan etmesinin ardından geldi.
Bir Türk iş insanı şunları söyledi:
“İsrailli yetkililer, Türk şirketlerinden malları Yunanistan üzerinden yeniden ihraç etmek için menşe belgelerini değiştirmelerini bile istemiyor çünkü bu maliyetleri daha da arttıracak, dolayısıyla bunlar Türk ürünleri.
İbranice yazılı beyaz etiketli ürünlere öncelik verildi, ancak özellikle ticaret ambargosundan önce sipariş edilenler olmak üzere her türlü mal İsrail’e gönderiliyor.”
Yunanistan’a ihracatta artış
İşletmeler, Türkiye’nin sanayi üssüne yakınlığı ve İsrail’e nispeten daha ucuz nakliye seçenekleri nedeniyle Yunanistan’ı tercih ediyor.
TİM verilerine göre, Türkiye’nin Yunanistan’a ihracatı Mayıs ayında, geçen yılın aynı ayındaki 219 milyon dolardan yüzde 71 artışla 375 milyon dolara yükseldi.
İsrail’in Mayıs ayı verileri, Türkiye’nin yeniden ihracatına rağmen Yunanistan’dan ithalat miktarında bir artış göstermiyor.
Diğer bir Türk iş insanı, Türk ihracatının Yunanistan’dan geçmesine rağmen İsrail’in verilerinde halen Türkiye’den ithalat olarak kaydedildiğini çünkü bunların Türk ürünleri olarak kaldığını açıkladı.
My Advisor danışmanlık şirketinin genel müdürü Murat Yapıcı, MEE’ye İsrail kayıtlarının Yunanistan gibi üçüncü ülkeler üzerinden gelse bile malların menşeine dayandığı için ikili ticareti daha doğru yansıttığını söyledi.
İkinci iş insanı, “Bu paralel ticaret birkaç ay daha devam edebilir, ancak İsrailli şirketler hızla Mısır, İspanya ve İtalya gibi diğer ülkelerdeki alternatif tedarikçilere yöneliyor” dedi. “Türkiye İsrail’e net ihracat yapan bir ülkeydi ve şimdi bu pazarı kaybetmekle karşı karşıyayız.”
Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2023 yılında 6,3 milyar dolardı ve bunun yüzde 76’sını Türkiye’nin ihracatı oluşturuyordu. Türkiye, İsrail’in uygun fiyatlı ürünlerinde önemli bir tedarikçisi konumundaydı.
Türk iş dünyası Filistinlilerin içinde bulunduğu kötü durumla empati kuruyor ve bazıları İsrail’in Gazze’deki eylemlerini soykırım olarak nitelendiriyor. Ancak ticaretin tamamen durdurulmasını mantıksız buluyorlar.
Birinci iş insanı, “Hükümetin kararını anlayışla karşılıyoruz ancak bu siyasi bir tercihtir. Başka bir hükümet olsa sadece savaşta kullanımı olabilecek ürünlerin ticareti kısıtlardı. Bunun yerine, İsrail ile ticaret yapan tüm işletmeleri ek bir süre bile tanımadan cezalandırdık. Bazı mallar gümrükte takıldı, bu da şirketlerin yüz binlerce dolar zarar etmesine neden oldu” diye konuştu.
