Değerli okurlar, bugün sizlere halk arasındaki rapor parası yani geçici iş görmezlik ödeneği nedir, ödeneği kimler nasıl hak eder ve almak için yapılması gerekenler konusunu işleyeceğim.
Vatandaşlarımız tarafından genelde rapor parası ya da doğum parası şeklinde ifade edilen geçici iş göremezlik ödeneği, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hastalık, analık, iş kazası veya meslek hastalığı nedeni ile belirli bir süre çalışamayacak durumda olan sigortalılara yapılan bir ödemedir.
Rapor parası olarak da bilinen SGK iş göremezlik ödeneği hesaplama işlemi hastalık, gebelik veya iş kazası nedeniyle çalışamayan ve raporlu olan işçiler tarafından alınıyor. SGK, çalışanların raporlu oldukları sürenin işveren tarafından maaştan kesilmesi nedeniyle oluşan mağduriyetleri azaltmak için iş göremezlik parası ödemektedir.
SGK burada çalışanın 1 yıl önceki tarih içinde en az 90 gün prim yatırıp yatırmadığına bakmaktadır. Çalışan bu şarta uygunsa ve raporu da onaylanırsa SGK ödemeyi, PTT şubelerinden veya e-Devlet'ten tanımlı banka hesabı üzerinden yapar.
Sigortalı çalışanların belirli bir hastalıktan dolayı çalışmayacak durumda olması, gebelik durumu ve iş kazası geçirmesi durumunda uzman doktor onaylı rapor alması gerekir. Çalışan kişi raporlu olduğu gün sayısı boyunca maaşını işveren yerine SGK'dan alır.
SGK tarafından raporlulara yapılan ödemeye iş göremezlik ödemesi denir. Ancak unutulmamalıdır ki; 2 günlük raporlarda iş yeri maaşta herhangi bir kesinti yapamaz. SGK'da iş göremezlik ödeneği ödemez. İş göremezlik ödeneği raporun 3. gününden itibaren ödenir.
- Raporunuzu işverene hızlı bir şekilde teslim etmelisiniz veya tarafınıza hastaneden e-Rapor düzenlendiğini belirtmeniz menfaatiniz icabıdır.
- Rapor aldıktan sonra bağlı olduğunuz SGK'ya veya Alo 170’ e bildirimde bulunmanız sizin faydanıza olacaktır.
- SGK raporunuzu inceledikten sonra onay verilecektir. Onay gelir gelmez PTT şubelerine veya e-Devlet üzerinde tanımlı banka hesabınıza ödemenizi yapar. Size de SMS veya e-posta yolu ile bilgilendirme yapılır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda şartlar açıkça şu şekilde anlatılmıştır;
a) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık veya analık hallerinden biri nedeniyle geçici iş göremezliğe uğranılması gereklidir.
b) Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetki verilmiş hekim ve sağlık kurullarından sağlık raporu alınması gerekmektedir.
c) Köy veya mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlara geçici iş göremezlik ödeneği ödenebilmesi için prim borçlarının olmaması ve yatarak tedavi görmeleri nedeniyle geçici iş göremezliğe uğramaları gerekmektedir. Ancak bu kişilere doğum öncesi ve sonrası süreler için yapılacak ödemeler sırasında yatarak tedavi görme şartı aranmamaktadır.
d) Hizmet akdiyle çalıştırılan sigortalılar yani 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bulunanlar ile 5510 sayılı Kanun’un 5’inci maddesine göre haklarında bazı sigorta kolları uygulanabilen sigortalıların hastalık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği alabilmeleri için iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması gerekmektedir.
e) 5510 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı bulunanlar ile Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen muhtarlar ve aynı bentte yer alan ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar ve tarımsal faaliyette bulunanların analık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmeleri için doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması gerekmektedir.