K24 - Cesim İlhan
ABD´nin İran´a yönelik yaptırımlarından en çok etkilenenlerin başında Türkiye, Irak ve Kürdistan´ın gelmesi bekleniyor.
ABD Başkanı Donald Trump´ın Mayıs ayında İran nükleer anlaşmasından çekilme kararının ardından Tahran´a yönelik yaptırımların ilk aşaması 7 Ağustos´ta devreye girmişti. İkinci aşaması ise 5 Kasım´da uygulamaya girdi.
Uygulamaya konulan yaptırımlar, İran ekonomisinin temel direkleri konumunda olan petrol ihracatı, deniz taşımacılığı, bölge ülkeleriyle ticaret ve bankacılık sektörlerini vuracağı belirtilirken, ekonomik açıdan Irak ve Kürdistan´ın söz konusu yaptırımlardan olumsuz etkileneceği ifade ediliyor.
Nitekim Kürdistan Hükümet Sözcüsü Sefin Dizayi, ABD´nin İran´a yönelik yaptırımlarının Kürdistan ve Irak´ı olumsuz yönde etkileyeceğini belirtmişti.
Kürt uzmanlar yaptırımların ekonomik açıdan Kürdistan´ı olumsuz etkilese bile siyasi ve askeri açıdan avantaj olacağı görüşünde.
Yaptırımlar nedeniyle Erbil ve Bağdat yönetimleri, İran´a aktarılan Kerkük petrolünün, Kürdistan boru hattı aracılığıyla Türkiye´nin Ceyhan Limanı´na aktarmada anlaşmaya vardı.
KÜRDİSTAN AÇISINDAN SİYASİ VE ASKERİ BOYUTU
K24´e konuşan Soran Üniversitesi´nden Dr. Yasin Mahmood, ABD´in İran´a uyguladığı yaptırımların her ülkeyi farklı şekilde etkileyeceğini belirterek, siyasi ve askeri olarak Kürdistan açısından olumlu olabileceğini söyledi.
Dr. Mahmood şu değerlendirmede bulundu:
?İran´ın Irak üzerinde etkisi büyüktür. İran istediği zaman Irak´ın her yerine müdahale edebilir. Parlamento, hükümet, ekonomi ve askeriyenin üzerinde büyük bir nüfuza sahiptir. Bu Kürdistan´ı da etkiliyor. Onun için ABD´in yaptırımları İran´a ne kadar alan ve güç kaybettirirse, Kürdistan´ın alan hâkimiyeti o kadar güçlenecektir. Özellikle Kürdistan Yurtseverler Birliği´nin (KYB) güçlü olduğu bölgelerde İran´ın etkisi çok fazladır. Bu yaptırımlardan dolayı Kürdistan belki ekonomik olarak sıkıntı yaşayabilir ama bu ekonomik sıkıntı her zaman vardır. Yaptırımlar Kürdistan için askeri ve siyasi olarak pozitif olacaktır. 16 Ekim´de Kerkük aslında İran tarafından işgal edildi.?
?TÜRKİYE İÇİN OLUMLU?
İran yaptırımlarının Türkiye´nin Irak üzerindeki etkisini artıracağını ifade eden Mahmood, şunları dile getirdi:
?Türkiye İran´ın Irak ve Kürdistan üzerindeki etkisinin azalmasını istiyor. Türkiye´nin Irak´tan alacağı payları İran alıyor. ABD´in yaptırımları Türkiye´nin de işine yarayacaktır. Bu paylar Türkiye´nin eline geçecektir. Zaten Türkiye ile İran arasında Irak´taki nüfuz alanı için her zaman bir savaş var ama bu süreçte belli etmek istemiyorlar. Oysa yaptırımlar siyasi ve alan hakimiyeti için Türkiye´nin işine yarayacaktır.?
ROJAVA´YA ETKİSİ
Süleymaniye Üniversitesi uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi bölümünde Dr. Newzad Hetuti de Dr. Yasin Mahmood ile aynı fikirde.
K24´e konuşan Dr. Newzad Hetuti, ?İran´ın zayıflaması demek dört parça Kürdistan´ın güçlenmesi demek, Haşdi Şabi´nin zayıflaması ve Irak´taki askeri gücün Peşmerge´nin eline geçmesi demektir? değerlendirmesini yaptı.
Hetuti, ?Eğer ABD bu yaptırımlarda ciddi olursa, bana göre Kürdistan ciddi anlamda istifade edecektir. Bu Batı Kürdistan (Rojava) için de geçerlidir. Çünkü ABD´nin, İran´ın Suriye´deki askeri gücünün çekilmesini istediği yerlerden birisi Rojava´ya yakındır. Bu da bir yaptırım sebebidir. Kürdistan için ise başta Kerkük ve Şengal olmak üzere, Peşmerge´nin tekrar tartışmalı bölgelere (Kürdistan idaresi dışında kalan Kürdistani bölgeler) dönme ihtimali yüksek olacaktır. Eğer iyi değerlendirilirse bu yaptırımlar Kürtler için bir fırsattır. Kürtler isteklerini ABD ile paylaşmalılar. Ama işte ABD, İran´a yönelik başlattığı bu yaptırımlarla başka ne yapmayı düşünüyor onu tam olarak bilmiyoruz? şeklinde konuştu.
Hetuti, ABD´in İran´a yönelik yaptırımlarında Türkiye´nin ekonomik olarak petrol ve enerji yönünde zarar görebileceğini belirterek, siyaset ve nüfuz alanı olarak herhangi bir şeyde kayıp yaşamayacağını söyledi.
