Bir süredir Adalet Bakanlığı'nın üzerinde çalıştığı düzenlemenin, bundan sonra getirilmesi düşünülen yargı paketleri içinde değil, ayrı bir düzenleme olarak Meclis'ten geçirilmesi planlanıyor.
Düzenlemenin, son anda bir değişiklik olmazsa, yılbaşından önce TBMM'den geçirilmesi hedefleniyor.
AKP, başlangıçta 2. yargı paketi içinde yer alması planlanan infaz düzenlemesi konusundaki kararını netleştirdi. AKP kaynakları, gerek cezaevindeki doluluk, gerekse kamuoyunda oluşan beklenti nedeniyle, sürecin uzamaması için de ayrı bir düzenleme yapılmasının planlandığını belirtiyorlar.
Söz konusu çalışma, daha önce TBMM'ye, kamuoyunda "af" olarak nitelendirilen "şartlı ceza indirimi" teklifi sunan Cumhur İttifakı'ndaki ortağı MHP'nin de bilgisi dahilinde yürütülüyor.
AKP kaynakları, yapılacak düzenlemenin, MHP'nin, hala Meclis'te bekleyen "şartlı ceza indirimi" teklifi gibi bir kereye özgü değil, infaz indirimi ve denetimli serbestlik koşullarında kalıcı yasal düzenleme içerdiğine dikkat çekiyorlar.
Telif hakkıGETTY IMAGES
Image captionTBMM Genel Kurulu
Cezaevlerinde halen 280 bin civarında tutuklu ve hükümlü bulunuyor. Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün Temmuz 2019 verilerine göre Türkiye'de 353 cezaevi bulunuyor ve bunların toplam kapasitesi 218 bin.
Yapılacak infaz düzenlemesiyle, cezaevinden en az 38 bin kişinin tahliye olacağı hesaplanıyor.
AKP'li bir yetkili, üst sınırı şimdiden öngörmenin mümkün olmadığını belirtmekle birlikte 38 ile 40 bin arasında kişinin yasa çıkar çıkmaz tahliye olabileceğini tahmin ettiklerini söyledi.
Yeni infaz çalışması, suça göre farklı infaz sistemlerinin belirlenmesinin yanısıra, cezaevinde kalınan sürelerde indirime gidilmesini içeriyor. Parti kaynakları, caydırıcı olması bakımından bazı suçlarda cezaların ve infaz oranının 2004 yılında yapılan değişiklikle artırıldığını ancak gelinen noktada, istenen sonucun alınamadığı, cezaevlerindeki doluluğun had safhaya ulaşmasına yol açtığına dikkat çekiyorlar.
Yürürlükteki yasaya göre ağırlaştırılmış müebbet cezasından hüküm giyenlerin infazı 30 yıl, müebbet alanların 24 yıl, diğer süreli hapis cezası alanlar yönünden ise üçte iki oranında uygulanıyor.
Yapılacak düzenlemeyle, süreli hapis cezalarındaki infaz oranının, 2004 değişikliği öncesindeki gibi, yarı yarıya uygulanması üzerinde duruluyor. Bu durumda örneğin 10 yıl ceza alan bir kişi 6 yıl 6 ay yerine 5 yıl cezaevinde kalacak.
"Terör", kadına şiddet, çocuğa cinsel istismar, uyuşturucu suçlarının da aralarında bulunduğu bazı suçların ise kapsam dışında tutulması bekleniyor. Ancak istisnaların kapsamı henüz tam olarak netleşmedi.
Hukukun genel ilkesi gereği lehe olan hükümler geriye yürüyeceği için, yasanın yürürlüğe girdiği tarihte cezasının yüzde 50'sini çekenlere tahliye yolu açılmış olacak.
Denetimli serbestlikten yararlanma koşullarında da değişikliğe gidilerek, cezayla orantılı olarak yararlanma ilkesinin getirilmesi planlanıyor.
Mevcut uygulamada, cezasının son 6 ayını açık cezaevinde geçiren hükümlülerden koşullu salıverilmesine 1 yıl veya daha az süre kalanlar denetimli serbestlikten yararlanabiliyor.
Yeni düzenlemede, denetimli serbestlikten yararlanma koşulunun, tahliyeye 1 yıl kala değil, aldığı ceza oranına göre belirlenmesi üzerinde duruluyor.
Telif hakkıDHA
Image captionMHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli
AKP, MHP'nin, terör dahil bazı istisnalar hariç tüm cezalarda bir kereye mahsus olmak üzere "5 yıl şartlı indirim" içeren yasa teklifini bir af düzenlemesi olarak değerlendirmiş ve "Devlet ancak kendisine karşı işlenen suçları affedebilir" gerekçesiyle karşı çıkmıştı. Bu nedenle de yapılacak düzenlemenin "af" ve "cezasızlık" algısı yaratmaması gerektiği ifade ediliyor.
Yeni infaz sisteminde bu nedenle aldığı ceza miktarı ne olursa olsun, suçlunun 1 gün bile olsa cezaevinde kalmasının sağlanması gerektiği ifade ediliyor. Bu kapsamda kısa süreli hapis cezası alanların da cezaevine girmelerini öngören mevcut yasa hükmüne işlerlik kazandıracak düzenleme yapılması planlanıyor.
MHP; terör, Atatürk aleyhine suçlar, cinsel saldırı, soykırım, çocuk istismarı, devlete karşı suçlar hariç olmak üzere, 19 Mayıs 2018'e kadar işlenen suçlarda, bir kereye mahsus olmak üzere "5 yıl şartlı indirim" içeren yasa teklifi hazırlamıştı.
Eylül 2018'de TBMM Başkanlığı'na sunulan teklife AKP, "af" içerdiği için destek vermemiş, düzenleme yasalaşamamıştı.
Teklifinin yasalaşması halinde 160 bin dolayında kişinin tahliye olacağını hesaplayan MHP, AKP'nin getireceği değişikliğe de, kendi teklifleri yasalaşmasa da destek vermeyi planlıyor.