TBMM Genel Kurulunda kabul edilen, "Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle infaz sisteminde çeşitli düzenlemeler hayata geçirildi.
Cezaevlerinden yaklaşık 90 bin kişinin tahliye edilmesini sağlayan kanunla, çocuğu bulunan kadın, yaşlı ve çocuk hükümlülerin, hamilelerin daha insani şartlarda denetimli serbestlik tedbirleriyle cezalarını çekebilmelerine de olanak sağlandı.
Yeni kanunla infaz sisteminde, şunlar uygulanacak:
- Geçici düzenleme uyarınca özellikle terör, uyuşturucu ticareti, cinsel saldırı ve istismar suçları, kasten öldürme, yüzün sürekli değişikliğine sebebiyet veren kasten yaralama suçu ve kadına karşı şiddet, işkence ve eziyet suçları ile özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç 30 Mart 2020'ye kadar işlenen suçlarda, 1 yıllık denetimli serbestlik süresi 3 yıla çıkarılacak.
- 30 Mart 2020'ye kadar işlenen suçlar bakımından, terör, cinsel saldırı ve istismar, kasten öldürme suçları ve özel hayatın gizliliğine ilişkin suçlar hariç, 0-6 yaş grubu çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile 70 yaşını bitiren hükümlüler hakkında denetimli serbestlik süresi 4 yıl olarak uygulanacak.
- Maruz kaldıkları ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını cezaevinde yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitiren hükümlülerin cezası, Adalet Bakanlığının belirleyeceği devlet hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmek koşuluyla, denetimli serbestlik tedbiri altında infaz edilecek.
- 30 Mart 2020'ye kadar suç işleyen çocuk hükümlülerin 15 yaşını dolduruncaya kadar cezaevinde kaldığı 1 gün 3 gün sayılacak, 18 yaşını dolduruncaya kadar kaldığı 1 gün ise 2 gün sayılacak.
Özel infaz usulleri
Özel infaz usullerinin kapsamlarının genişletilmesiyle de, şu uygulamalar gündeme gelecek:
- Hapis cezalarının hafta sonu, geceleyin veya konutta infazına ilişkin mevcut uygulamanın kapsamı genişletilecek. Bu usuldeki 6 aylık sınır, kasıtlı suçlar bakımından 1 yıl 6 aya, ölüme neden olma hariç taksirli suçlar bakımından ise 3 yıla çıkarılacak.
- Kadınlar ve yaşlılar için öngörülen konutta infaz usulünün ceza sınırı artırılacak. Çocuklar da bu usule dahil edilecek.
- Konutta infazın sınırı, kadın, çocuk ve 65 yaşını bitiren erkek hükümlüler için 1 yıl, 70 yaşını bitiren hükümlüler için 2 yıl, 75 yaşını bitiren hükümlüler için de 4 yıl olarak belirlenecek. Özel infaz usulleri bazı suçlar bakımından uygulanamayacak.
- 5 yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olan hasta veya engelli hükümlülerin cezaları, Adli Tıp Kurumu raporuna bağlı olarak konutlarında infaz edilebilecek.
- Yeni doğum yapan ve toplam 3 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan kadın hükümlülerin de yine cezaları konutlarında infaz edebilecek. Diğer yandan hamile kadınların cezası 1,5 yıl ertelenebilecek.
Hükümlülerin iyi hallilik değerlendirilmelerinde de yeni uygulamalar hayata geçirilecek. Bu kapsamda da, şunlar yapılacak:
- Hükümlülerin iyi hallilik değerlendirmesi, infazın tüm aşamalarında ve 6 ayda bir yapılacak.
- 10 yılın üzerinde olan cezalarla terör ve kasten öldürme gibi önemli suçlardan mahkum olanların, açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezalarının infazına ve koşullu salıverilmelerine ilişkin değerlendirmeleri, Cumhuriyet savcısının başkanlık edeceği genişletilmiş bir kurul yapacak ve karar verecek. Bu kurula, cezaevi izleme kurulu üyesi ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı temsilcileri de katılacak.
- İyi hallilikle ilgili yapılan değişiklikler, 1 Ocak 2021'den itibaren uygulanacak.
- Açık ceza infaz kurumuna ayrılma koşulları da yeniden belirlenerek önemli suçlar bakımından infaz hakiminin onayı getirilecek.
- Çocuk hükümlülerle ilgili düzenlemeler
Çocuk hükümlülerin yaşam alanlarında dikkat etmesi gereken temizlik, resmi kurumlardan alınan kitap, araç ve gereçlerin kullanımı, suç örgütlerine ait afiş, pankart, işaret gibi eşyaların asılmasına ilişkin belirlenen kuralların ihlali durumunda verilen disiplin cezalarında düzenlemeye gidildi.
Bu düzenlemeler ise şöyle:
- Çocuk hükümlülere en geç iki ayda bir sağlanan aile görüşmesi imkanı artırılarak ayda bir defa görüşme imkanı tanınacak.
- Çocuk hükümlülere, kardeşiyle de aile görüşmesi yapabilmesi imkanı getirilecek.
- Çocuk hükümlüler için kurum bünyesinde gerçekleştirilen tören veya anma günü ya da doğum günlerinde çocukların aileleri de katılabilecek.
Diğer düzenlemeler
Bu uygulamaların yanı sıra maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremediği tespit edilen şüpheli ile gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren 6 ay geçmemiş bulunan kadın şüphelinin, tutuklanması yerine adli kontrol altına alınmasına da karar verilebilecek.
Hükümlünün istemiyle infazın ertelenmesi sebepleri arasına "hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları" hali eklendi. Bu kapsamda erteleme süresi 6 aydan 1 yıla çıkarıldı.
Daha önce sadece bayramlarda, yıl başında ve doğum günlerinde çocuk ve 65 yaşını tamamlamış hükümlüler ile beraberinde çocuğu bulunan kadın hükümlülerin dışarıdan hediye almalarına yönelik uygulamanın kapsamı genişletildi. Bu hükümlüler, her zaman hediye alabilecek.
Kaynak: Yeni Söz Gazetesi
